در سه سال آخر حکومت صدام حسین در عراق، همانوقت که کمر کشور زیر بار تحریمهای سنگین بینالمللی و فشار اقتصادی و بحران سیاسی خم شده بود، چهار کتاب در ژانر ادبیات عامهپسند و پروپاگاندا با اسامی مستعار در عراق منتشر شد. پشت جلد کتابها، در توضیح نویسنده آمده بود که او فردی است «مشهور اما فروتن» که عراق را عاشقانه دوست دارد. کتابها همه ارزش ادبی نازلی داشتند، و پر از کلیشهسازی و مضامین پررنگ ناسیونالیستی بودند. هویت نویسندهی این کتابها مثل رازی سرگشاده بود.
عجیب نیست که کووید-19مردم را عصبانی کرده است: زندگی آنها به طرز غیرقابلتصوری مختل شده است. بسیاری از مردم یا اعضای خانوادهی خود را از دست دادهاند و یا چند ماه گرفتار این بیماری شدهاند. به علت اِعمال محدودیتهای لازم برای تداوم خدمات بهداشتی، کسبوکارهای کوچک آسیب دیده، مراکز خدمات شهری بسته شده و مردم ماهها از دیدار بستگان خود محروم شدهاند. آزادیهای اساسیای که بدیهی میپنداشتیم از ما سلب شده تا از شیوع ویروس جلوگیری شود. این پرسش که این ویروس از کجا آمده و چه کسانی مسئول این همه آسیب و زیان هستند، بهشدت اهمیت یافته است.
کتابهای بیشماری به بررسی شیوههای متعدد بروز پیشداوری پرداختهاند. آموزش کثرت و تنوع به اقدام مهم و بزرگی تبدیل شده است. اما غلبه بر پیشداوری همچنان بهشدت دشوار است. دورههای درسی پیشداوری «ناخودآگاه» یا «ضمنی» ممکن است مفید باشد، اما این دورهها توضیح نمیدهند که پیشداوریها از کجا نشئت میگیرند، و ضرورتاً آنها را از میان برنمیدارند.
گفتهاند و میگویند که ایران به مفهوم یک وطن، یک ملیت برساختهای بیش نیست. ما در این خوانش پا را ازین هم فراتر میگذاریم و میگوییم که ایران در متن ادبی یک «مجاز» است، اما مجازی که تعریفی برای آن در کتابهای معانی و بیان پیدا نمیشود. این چگونه مجازیست؟
این کتاب حاوی ۵۰ نامه به قلم زندانیان سیاسی و عقیدتی است که طی چهل سال گذشته در زندانهای جمهوری اسلامی نگاشته شده است. این مجموعه درکی تازه از ماهیت قدرت و تصویری منحصربهفرد از شیوهی زندانبانی در ایران ارائه میدهد.
منیره برادران پیش از انقلاب اسلامی به دلیل گرایش سیاسیاش ۶ ماه و پس از انقلاب ۹ سال زندانی بود. حقیقت ساده، خاطرات سالهای زندان او، گزارشی ارزشمند از مشاهدات و تجربیاتاش در یکی از خونبارترین دورههای نقض حقوق زندانیان سیاسی و عقیدتی است. به رغم سختی یادآوری آن روزهای تلخ و طاقتفرسا، او با تلاشی پیگیرانه و در طی ۴ سال این کتاب را نوشت.