ویدئو و عکس

با آغاز جنگ جهانی دوم، نازی‌های آلمان گتوهایی برای جداسازی یهودیان در شهرهای لهستان به پا کردند. در گتوی شهر لودز، عکاسی که برای گرفتن عکس‌های پرسنلی و تبلیغاتی به استخدام اداره‌ی آمار در آمده بود خطری بزرگ را به جان خرید و حقایق هولناک این گتو را ثبت کرد. 

هنگامی که نازی‌های آلمان در سال 1939 لهستان را تسخیر کردند، در شهرهای بزرگ‌تر این کشور گتوها یا مناطق یهودی‌نشینی ساختند که با دیوار از سایر مناطق شهری جدا می‌شدند. نازی‌ها می‌خواستند تمرکز و کنترل بیشتری روی زندگی یهودیان داشته باشند. در آن زمان، هنریک راس در شهر لودز به عنوان یک عکاس خبری - ورزشی مشغول به کار بود. او در گتوی این شهر به استخدام اداره‌ی آمار در آمد تا یک مجموعه عکس پرسنلی بگیرد، و همچنین یک سلسله عکس تبلیغاتی‌ از کارخانه‌هایی که یهودیان را در آن‌ها به بیگاری گرفته بودند و در آن‌جا تدارکات ارتش آلمان را تولید می‌کردند.

هنریک راس خطری بزرگ را به جان خرید و در اوقات فراغت‌اش حقایق وحشتناک گتو را مستند کرد. او با لنز دوربین‌اش از میان سوراخ دیوارها، شکاف درها، و لای کُت‌اش به هرجا سرک می‌کشید و لحظات گرسنگی و سختی، بیماری، و اعدام را ثبت می‌کرد. او از ده‌ها هزار یهودی‌ای که از گتو روانه‌ی اردوگاه‌های مرگ در خلمنو ند نِرِم و آشوویتس می‌شدند مرتب عکس می‌گرفت. او از اندک لحظات خوشی نیز عکاسی می‌کرد (بازی‌ها، نواختن موسیقی، جشن‌ها، و عروسی‌ها) که هر کدام‌شان یک نوع مقاومت در برابر آن رژیم غیرانسانی بود.

در اواخر سال 1944، وقتی که اتحاد جماهیر شوروی داشت آلمان‌ها را وادار به عقب‌نشینی می‌کرد و نیروهای مقاومت لهستانی در ورشو قیام کردند، معلوم بود که گتوی لودز به زودی از بین خواهد رفت. 

راس که فکر می‌کرد هر لحظه ممکن است به اردوگاه مرگ فرستاده شود، شش هزار نگاتیوش را جمع و جور کرد و آن‌ها را در یک جعبه‌ی قیراندود گذاشت و جعبه را در جایی در نزدیکی خانه‌اش مدفون کرد، به این امید که شاید روزی کسی آن را پیدا کند.

نهایتاً، ارتش شوروی در روز نوزدهم ژانویه‌ی 1945 همه‌ی کسانی را که در گتو باقی مانده بودند آزاد کرد. از دویست هزار یهودی‌ای که قدم به اردوگاه مرگ گذاشته بودند تنها 877 نفر زنده مانده بودند. هنریک راس یکی از آن‌ها بود.

هنریک در مارس سال 1945 به خانه‌اش در خیابان یاگلونیسکا رفت و صندوقچه‌ی حافظه‌اش را از دل خاک بیرون آورد. رطوبت نیمی از نگاتیوها را خدشه‌دار یا نابود کرده بود، اما به قدر کافی نگاتیو به جا مانده بود تا داستان کسانی که در گتو زیسته بودند یا جان داده بودند از خاطرها نرود. عکس‌های او اینک متعلق به مجموعه‌ی «موزه‌ی هنرهای اونتاریو» است و در سی‌ام ژوئیه‌ی امسال در «موزه‌ی هنرهای زیبای بوستون» با عنوان خاطرات زیرخاکی: عکس‌های هنریک راس از گتوی لودز به نمایش در خواهند آمد. 

این مطلب برگرفته از مقالۀ الکس کیو. آرباکل، عکاس و هنرپرداز آمریکایی، درنشریۀ Mashable است.