Az Tehran Ta Akka

پ یشگفتار از جنبشی رستاخیزی تا پیامی جهان پیوند عباس امانت پس از گذشت بیش از یکسده و نیم از آغاز نهضت بابی و سپس پیدایش آیین بهائی علی ، رغم اهمی ت این جریان در بستر تاریخ ایران ، هنوز پژوهش یجد های به ویژه در زبان فارسی انگشت شمارند. کتاب ها و مقالات چندی نیز که به زبان های فرنگی نوشته شده به ندرت در دسترس خوانندگان فارسی زبان است. 1 اگر حتی دوران نخستین جنبش بابی ( ۵۲-۴۴18 ) نیز بیشتر طرف توجه مورخین بوده است ، 2 1 از جمله مطالعات دهه های گذشته به زبان انگلیسی که منابع دست اول را بکار گرفته اند باید از نوشته های مورخ پرکار و صاحب نام خوان کول که حال چندیست به مضامین دیگر پرداخته نام برد. علاوه بر کتاب تجدد و هزاره Cole, Juan . Modernity and Millennium: The Genesis of the Baha’i Faith in the Nineteenth-CenturyMiddle East, Columbia University Press 1998 [Hereafter: Cole Modernity .] وی مقالات تحقیقی چندی را نیز در تاریخ دوره ی اولیه ی بهائی به قلم آورده است. دنیس مکیون Dennis McEion نیز پس از سال ها دوری از تاریخ نگار ی بابی کتاب مفصل مسیحای شیراز را اخیراً به چاپ رسانیده است که اکثر حاصل پژوهش های گذشت ی او ه در منابع جدید است McEion, Dennis . The Messiah of Shiraz: Studies in Eary and Middle Babism , Brill, Leiden 2009. . موژان مؤمن نیز از سال های 1980 به بعد کتاب ها و م قالات چندی درباره ی تاریخ دیانت بهائی به قلم آورده است. شاید مهم ترین آنان مجموعه ی ارزشمندی از اسناد تاریخی در منابع غربی درباره ی آیین بابی و بهائی است که پس از کتاب های تدوینی ادوارد براون Edward G. Browne در اواخر قرن نوزده میلادی و اوایل قرن بیستم، نخ ن ستی مجموعه ی مدارک تاریخی است که آگاهی های مهم ی در باره ی عصر نهضت بابی و بهائی بدست داده است: Momen, Moojan. The Bábí and Baha'i Religions 1844-1944: Some Contemporary Western Accounts , George Ronald 1881 [Hereafter: Momen BBR .[ 2 از جمله رستاخیز و ت جدید به قلم این نگارنده: Resurrection and Renewal: Amanat, Abbas. The Making of the Babi Movement in Iran 1844-1850 Ichata, London1989 [Hereafter: Amanat RR .]” و یا پژوهشهای ام. اس. ایوانف Babidskie vosstaniya v Irane (1845-1852), Moscow 1930. که از دیدگاه مارکسیستی به جنبش بابیه پرداخته است. برای ارزیابی منابع و پژوهش ها در تاریخ بابیه بنگرید به “Note on the Sources” در Amanat RR و