Az Tehran Ta Akka

180 از طهران تا عکا پیروان بهاءالله هر یک به نوعی اظهار داشتند که از ادعا ی مَهدویت بهاءالله خ بر ندارند ولی ت أ کید داشتند آنچه در آثار او آمده مورد قبول ایشان است زیرا ب هاءالله را که نامش میرزا حسین علی است راهبر محبوب خود می ست دان ند. در این باره پاس خ ایشان چندان بیراه نبود زیرا در اعتقاد بهائیان باب بود که ادعا ی مهدویت د اشت و نه بهاءالله. بر موضوع دیگری نیز همگی اتفاق داشتند و آن این که میرزا یحیی در مقابل بهاءالله مانند شاگرد اوست، همگان گفتند که او نی ادعا ز ی مَهدویت ن دارد و آن دو با یکدیگر رفت و آمدی نمی کنند. در پاسخ به این سؤال که بهاءالله به چه طری قتی تعلق دارد از جمله میرزا علی سیاح پاسخ داده بود که او و بهاءالله به فرقه ه نعمت صوفی الل هی تعل ق دارند. 46 به نظر می رسد پاسخ های بهائیان در مجلس تحقی هق ب شیوه ای بوده که ، به خیال گفته ،خود هایشان موجب ایجاد گرفتاری تازه ای برای بهاءالله و دیگر باب یان ادرنه نشود. ادیب طاهرزاده یهشیو پاسخ پیروان بهاءالله را عاقلانه و مبتنی بر حکمت می داند. به نظر وی از آنجا که بهاءالله پیروان خود را از تبلیغ آیین بهائی در عثمانی منع کرده بود می توان این نوع پاسخ های مبهم را در آن رابطه دانست . 47 ب یشتر کسانی که در عثمانی آن روز شرحی دربار یه بهاءالله و فرزندش عبد البهاء نگاشته و با تکریم و احترام از آنان یاد کرده اند ایشان را شیخ و بابیت را شعبه ای از اسلام می دانستند. 48 شاید برخی از مؤمنین نزدیک به بهاءالله نیز چنین تصوری داشته اند زیرا در آغاز این نهضت اصول و احکام و اعتقادات آیین بهائی آن نان که چ امروز هست شکل نگرفته بود. رویهمرفته چنین به نظر می رسد که حت تا ی پایان دوران ا درنه نیز برخی از پیروان بهاءالله برداشت روشنی از آراء و منویات او نداشتن ایه د و پار از ایشان کماکان شیو یه کتمان و تقیه را بر اساس آداب اسلامی رعایت می کردند. تنها پیرو آیین ازل در این گروه، آقا جان بیک کج کلاه ، شرحی مبسوط در یهبار نهضت باب، میرزا یحیی و بهاءالله ادا کرد و گفت هرگز میرزا یحیی را ندیده بلکه دعاها و نوشتجات عربی وی را که توسط سی محمد د اصفهانی دریافت می رده به ک 46 Alkan HD 75-9 . 47 Taherzadeh Revelation : 2, 330. 48 Alkan HD 76-77.