Az Tehran Ta Akka

دوران ادرنه 18۵ دارد در مورد اجرای فرمان تبعید عجله و خشونت بسیاری بکار برده و این رفتار او موجب هیجان مردم و هم دردی و پشتیبانی آنان [از بابیان] شده است. 58 توجه سفیر اطریش بارون فون پروکش استن - ب ه این مسأله، که او نیز در مو رد بابیان از عالی پاشا توضیح خواسته بود ، از سابقه ی دوستی او با دیپلمات فرانسوی کن گوبینو ت سرچشمه می ردیگ . این دو برای نخستین بار یکدیگر را در کنفرانسی دیپلماتیک در فرانکفورت ملاقات کردند. در آن زمان گوبینو دبیر لاو در کنسولگری ف رانسه در فرانکفورت، و پروکش استن - عضو هیات نمایندگی اطریش و رئیس کنفرانس ممالک آلمانی [زبان] در فرانکفورت بود. دوستی ایشان از طریق مکاتباتی ک ه قریب بیست سال با یکدیگر داشتند ادامه یافت. (بخشی از این مکاتبات منتشر ش ده است.) گوبینو پس از م أ موریت ایران کتاب معروف خود ادیان و فلسفه در آسیای مرکزی که ا ر آن دو سوم شرح نهضت باب و تعالیم او بود منتشر ساخت و نسخه ای برای پ روکش - استن فرستاد . این کتاب مورد توج ه و تقدیر او واقع شد. پروکش - استن هم راه با مطالعه ی کتاب گوبینو مکاتبات دیگری نیز در زمینه ی دیانت بابی با او داشت. احتمالابه سا یهقی همان آشنا ی وی ی بود که هنگام سفارت خود در استانبول در کار بابیان و سرنوشت ایشان علاقه و توجه نشان داد و یک بار در ادرنه به حضور بهاءا لله رسید. در نامه ای به تاریخ 10 ژانویه 18۶۶ به گوبینو ، که آن زمان در آتن ماموریت ، داشت از این ملاقات چنین می نویسد: تصو ر می کردم باب [بهاءالله] با پوشاندن حقایقی از آیین خود کوشش خواهد کرد که دکترین جامعه ی سیاسی خود را توضیح دهد، ولی اشتباه می ک ردم. او مرا با سخنان انس انی و گفتاری حکیمانه مجذوب خود ساخت... عالی پاشا ا ز احترام فراوان خود به باب که در ادرنه سکنی داده شده با من صحبت کرد و وی را مردی بسیار متشخص، با اعتدال فراوان، با وقار و محترم دانست. وی از آیین بابی با تعالیمی قابل احترام فراوان یاد کرد که می تواند موار د غیرعاد ی و تناقضاتی که اسلام از مسیحیت و یهودیت به ارث برده از بین ببرد ا ز جمله تضاد 58 Momen BBR 193.