Az Tehran Ta Akka

3۲ از طهران تا عکا گسیل اجباری بهاءالله و پیروانش به ادرنه در دسامبر 18۶3 بیش از همه نتیج یه اقدامات میرزا حسین خان مشیرالدوله س فیر کبیر ایران در باب عالی بود. وی و دیگر اولیای امور خارجه ایران و شخص ناصرالدین شاه حضور بهاءالله را در استانبول بویژه پس از سرکوب اصلاح طلبان در ایران برای مصالح خود زیان بخش می دانست ند، بویژه آنکه در آغاز کار رجال تنظیمات با بابیان از در رفق و مدارا در آمده و در دید یه ایشان بهاءالله مصلحی صلح جوی و آشتی خواه جلوه می کرد. اما مانع اساسی در راه سفیر ایرا ن برای تحمیل نظر دولت متبوع خود آن بود که بهاءالله و ای پاره دیگر از همراهانش ب یه واسط فشارهای سیاسی دولت ایران تابعیت دولت ایران را ترک ک رده به تتابعی عثمانی در آمده بودند. در نتیجه دولت ایران و نمایندگانش نمی توانستند جز از راه استمداد و مذاکره و اعمال فشار و بالاخره طرح دوستی های خصوصی دولت مداران عثمانی را متقاعد سازند. آن هم در عصری که هنوز اصول تنظیمات – که یکی نیز حفظ حقوق شخصی اتباع عثمانی بود – دائر مدار کار رجال باب عالی بشمار می آمد. سبب عمد یه مقاومت بهاءالله و اکراه از عزیمت به ادرنه نیز همین پشت گرمی به مسأل یه تابعیت عثمانی بود. حضور سفرای دولت های اروپ از – ایی جمله فرانسه و انگلستان و اطریش در استانبول نیز عدول باب عالی را از اصول تنظیم ات که مورد تأیید و تأکید این دولت ها بود بسی مشکل می . ساخت مع ذلک بنظر می رسد چه به خاطر روابط دوستانه نزدیک بین مشیرالدوله و رجال ، عثمانی و چه بواسط یه حقوق همسایگی و ملاحظات عثمانی از درگ یری های ب یشتر با دولت ایران باب ، عالی ظاهراً صلاح کار را چنان می دید که تمایل ایران را در این مورد حساس نادیده نگیرد. در عین حال وضعیت سیاسی عثمانی همراهی باب عالی را با ایران در برهه زمانی خاص یعنی 18۶3 تشویق می کرد. مرگسلطان عبدالمجید در 18۶1 و جایگزین شدن برادرش سلطان عبدالعزیز تدریجاً فضای سیاسی دول ت مرکزی عثمانی را دگرگون ساخت. اگر چه فؤادپاشا و عالی پاشا کماکان کانس قدرت را در دست داشتند ولی چنانکه به تدریج آشکارتر شد، عبدالعزیز همانند برادر درگذشته اش عمیقاً به تنفیذ اصول اصلاحات دلبستگی نداشت. رجال تنظیمات نیز اگرچه در پایه گذاری نهادهای دولتی و آموزشی و حتی قانونی – نظیر یکسان سازی قوانین در مجموع یه مشهور به مجله – پافشاری می کردند ولی تدریجاً در احترام به