Az Tehran Ta Akka

3۶0 از طهران تا عکا کاپیتان تومانسکی Kapitan Tumanski شرحی از این واقعه برای ویکتور روزن Victor Rosen شرق شناس روس فرستاده ک ه گوی ای حال و هوای عشق آباد در زمینه ی آن قتل می باشد : ساعت 7 بامداد رو ز 8 سپتامبر [ 1889 ] دو متعصب شیعه ، مشهدی علی اکبر و مشهدی حسین ، هر یک با دشن ایه در دست به جان حاج محمد رضای اصفهانی که به آرامی از یکی از خیابان های شلوغ عشق آباد می گذشت سو ء قصد نمودند و او را با 7۲ یضربه چاقو کشتند. 39 حاجی محمد رضا یکی از محترمین جامعه ی بابی [بهائی] عشق آباد بود. این جنایت با چنان خشونت و سرعتی انجام گرفت که هیچ یک از مردمی که ناظر این صحنه بودند و حتی پلیسی که در آن نقطه حضور داشت نتوانست مانع قتل قربانی مزب ر شو و د. سوءقصد کنندگان بدون هیچگونه مقاومتی خود را تسلیم پلیس نمودند و بلافاصله با اتوموبیلی به زندان منتقل گشتند. در طول راه زندان خونی که از خنجرهایشان می چکید می لیسیدند. محاکمه ی آنان ب ه سرعت و قدرت انجام شد و دادگاه نظامی به این نتیجه رسید که رض محمد ا قربانی تعصب دینی شی عیان شده. شیعیان عشق آباد به فرمان ملایی که برای سرپرستی این جنایت [از ایران] سریعاً به عشق آباد آمده بود تنها راه جلوگیری از تبلیغات بهائیان را کشتن حاجی محمد رضا دانسته بودند. با آگاهی از چنین تصمیمی انتخاب کسی که خو د را به این طر یق فدای آیین شیعه نماید به قرعه واگذار شد. بدینترتیب بود ک ه دو نفر برای قتل محمد رضا، که هرگز به ایشان آزاری نرسانده بود، انتخاب گردیدند. دادگاه قاتلین و دو تن از دستیاران ایشان را به اعدام محکوم کرد ولی مجازات اعدام توسط امپراطور به حبس با اعمال شاقه تبد یل د. گردی این مجازات م وجب رضایت بابیان [بهائیان] شد چه که برای نخستین بار در طول پنجاه سال [عمر این آیین] جنایتی علیه یکی از پیروان این دین بر اساس قانون مجازات می شد. تومانسکی که در ژو ئن 1890 یعنی نه ماه پس از واقعه ی بالا به عشق آباد رفته ب ود در شرح بالا به بخشیدن قاتلین توسط بهائیان اشار ایه نکرده اما ، یاله در مق دیگری 39 قتل در بازار عشق آباد رخ داد.