Az Tehran Ta Akka

ناصرالدین شاه و نهضت بهائی - بابی 3۶7 یادداشت این سند نشان بارزی از پیچیدگی های سیاست خارجی ایران در دوران قاجار است. ناصرالدین شاه بیم دارد که اگر دو قاتل یک بهائی در عشق آباد به د ار آویخته شوند با تحریک ملایان کشور دستخوش آشوب گردد. دغدغ یه شاه و دولت ایرا ن از محتوای این سند پیداست و تنها راه بیرون آمدن از این مخمصه را رهایی دو قاتل می دانند. در عین حال ناصرالدین شاه خواستار آن بوده که دست م أ موران کنسول ی ایران باز تر بوده و بتوانند بر روی اتباع ایرانی [در اینجا لزوماً بهائیان] قد رت و نفوذ بیشتری داشته باشند. ولی می بینیم وزیر امور خارجه ی روسیه بسیار زود وزی ر مختار ایران از این امر مأیوس می سازد. می أ گوید م موران سیاسی خارجی حق مداخله در مرافعات و مسایل اتباع کشور خود را ندارند و رأی دادگاه که با تحقیقات کافی صادر گردیده لازم الاجراست. در عوض وزیر امور خارجه ی روسصحبت از تأسیس بانک توسط انگلیس ها در ایران و نارضایتی دولت روس از این امر، و گله از عدم توجه ایران به خواسته روس های ها و نشان دادن برهان دوستی ایران به روسیه می کند. بانک مورد گفتگو بانکی است که در 30 ژانویه سال 1889 بر اساس قرار داد رویتر 52 با نام بانکشاهی ایران 53 تأسیس شد. قرارداد رویتر که امتیازات عمد از ایه جمله ایجاد راه آهن و راه های شوسه و غیره به صاحب قرا رداد می داد در کمتر از یک سال به خاطر مخالفت علماء و مردم و دولت روس - که مخصوصا با ایجاد راه آهن مخالف بود لغو گردید. ولی رویتر توانست با استفاده از یکی از مواد قرارداد، بانکی با نام ایرانی به نام بانک شاهی تأسیس کند. این ماد یه قرارداد در مورد تأس یس یک ب انک مل ی بود و رویتر چنین استدلال کرد که چنین بانکی چون مل ی و ایرانی است نمی تواند مورد مخالفت روسیه قرار گیرد. تمامی ر ؤ ساء و مدیران بانک د ر لندن ساکن بودند و این بانک به تدریج تبدیل به یکی از بزرگ ترین بانک های انگلیسی در ماوراء بحار شد و با داشتن امتیاز ی شصت ساله و معافی ت کامل مالیاتی و ب ا داشتن 52 Baron Julius de Reuter . 53 The Imperial Bank of Iran .