Az Tehran Ta Akka

پیشگفتار ۴7 شرکت ها بر تج ار و بازارهای داخلی مصر داشتند، تدریجاً انحصار سرمایه و قدرت اقتصاد ی در دست فرنگیان افتاد و تجار محلی، از جمله ایرانیان، گرفتار بحران شدند. همراه با رشد تولید پنبه و صدور به غرب، نفوذ دولت های اروپایی بویژه انگ لستان و فرانسه نیز افزایش بیشتری یافت و شهرهای مصر بویژه بندر اسکندریه، که از دوران محم د علی پاشا مرکز عمده ی تجارت مصر بشمار می ، آمد یه جامع بزرگچند ملیت ی را پذیرا شد که نه تنها بسیاری از ملل اروپای غربی را شامل می شد بلکه ب سیاری نیز از سرزمین های همسایه از جمله بالکان، جنوب اروپا، سودان، و مردمان دنیای عرب و ایران نیز از زمر یه ایشان بودند. در نظام قضایی حاکم بر مصر در این دوران، اتباع دولت های اروپایی و تحت الحمایگان ایشان از جانب کارگزاری های خود در بیشتر موارد مورد حمایت بودند و دعاوی ایشان در دادگاه های مشترک ( mixed courts ) که بر اساس قانون مدون مصر بود و قاضیان اروپایی و مصری در آن مشترکاً قضاوت می ل و ح کردند فصل می شد. اگرچه اصل دول کاملةالوداد کماکان بر روابط دیپلماتیک بین مصر و بیشتر دول اروپایی حاکم بود، اما این به معنی مستثنی نمودن کامل محاکم مصری نبود و بسا موارد مربوط به تابعیت و یا جرایم جنایی در همین دادگاه ها مطر شد. ح می در مورد اتباع ایران اما چنانکه منابع و مکاتبات بخش ششم این کتاب ب ه خوبی می نمایاند، اتباع مقیم مصر – و یا حد اقل اتباع ایرانی بهائی – از چنین حق وقی برخوردار نبودند و امور قضایی و مربوط به تابعیت شان همچنان در چنگال کارگز اران ایرانی باقی ماند. کارگزار ایر ان در قاهره (که غالبا به عنوان مصر در منابع حاضر آمده است) زیر نظر سفیر ایران در استانبول خدمت می کرد. وی نیز چون دیگر مامورین ایرانیِ زیر دست مشیرالدوله (کاملاا مشابه با آنچه پیش از این ذکر شد) نه تنها خود را محق در دخالت در امور قضایی و تابعی ت ایرانیان می دانست، بلکه چنانکه از ف حوای مدارک این بخش از کتاب مشهود است وی در صدد تفتیش عقاید اتباع ایران بر آمده و دخالت در یهحیط زندگی خانوادگی و خصوصی ایشان، بویژه بهائیان ا روا ر می دانست . علت این استثنا در مورد وضعیت ایرانیان مقیم مصر بدرستی روشن نی ست ن ولی آ چه بود مقامات دولتی مصر خواه نا خواه این سیطر یه کارگزار ایران را بر ات باع ایرانی پذیرفته بودند و حتی در موردی، چنانکه در برخی از د اسن ا فصل شش م آمده، مأمورین وزارت خارجه مصر با کارگزار ایرانی مواضعه و همدستی نیز داشته د. ان