Az Tehran Ta Akka

۵8 از طهران تا عکا سلطنت او مرتبط بود در نظر داشته و از آن تخطی نکن د. در این مورد اگر هم وی های تاقلی یه دربار اهل کتاب یا اهل ذمه نظیر مسیحیان و یهودیان و حتی زردشتیان از ابتکار عمل وسیع تری برخوردار بود و م ی توانست امنیت ایشان را، هر قدر که آسیب پذیر و محدود بود، بنا بر اصول شرع تا انداز ایه محافظت کند ولی چنین بردباری محدود و ت أ مین جانی و مالی را نه می خواست و نه می توانست شام ل بهائیان نیز بسازد. این واقعی تی بود که تا پایان سلطنت ناصرالدین شاه – و تا انداز ایه بر خلاف دوران ده ساله سلطنت مظفرالدین شاه – باقی و بر قرار بماند. در بسیاری موارد مقاومت بهائیان و پافشاری پار ایه از ایشان در ابراز اعتقادات شان و پایداری بسیاری از ایشان – و البته نه تمام بهائیان – در برابر یهگزین انکار و رد مرام بهائی و شخص بهاءالله ، مقامات دولت قاجار را در موقعی ت مشکل و بازگشت ناپذیر ی قرار می داد. این شیو یه پایداری بهائیان که در موارد فراوان منجر به حبس و زجر و قتل ایشان می شد بتدریج از شیو یه عمل بابیان ازلی فاصله گرفت. در اواخ ر قرن نوزدهم که جریان ا ز لی نضج جدیدی یافت ، هدف مخالفت با دولت جائر قاجاریه تأکید شد و ازلیان که البته تعدادشان به مراتب از بهائیا تر بود ن کم یهشیو دیگری در پیش گرفتند. بر خلاف بهائیان که در برابر دستگاه شرع و شریعتمداران موضع روشن انتقادی داشت ند و در مقابل می کوشیدند با دولت قاجاریه از در مسالمت در آیند، ای پاره از ازلیان به تدریج شیوه نفوذ درونی در جام یه اهل شرع را راه ؤثر م م بارزه دانسته و با وفاداری به اص ( ال فع ی ل تقیه بر خلاف بهائیان که رخیب راه تقی یه ضمنی را می می ) سپردند کوشیدند که آراء بابی خود را نهان بدارند. بتدریج در سال های پایانی قرن نوزدهم و ابتدای عصر مشروطه این پیوندهای نهانی بابی - ازلی در میان بسیاری از ایشان ر یشه ژرف تری یافت و مرام ایشان کم و بیش در وهل ه نخست منوط به تضعیف و براندازی قاجاریه شد و جنبه های دیگر آراء بابی کم رنگ تر گردید و یا در معرض فراموشی عمدی قرار گرفت. جای شگفتی نیست که تنی چند از فعال ترین و مؤثرترین وعاظ طرفدار عقاید جدید و ناشران افکا ر مشروطه از چن ین - بابی یهسابق ازلی برآمده بودند. 37 در حالی که جریان بهائی در عصر مظفری و سپس با تأکید بیشتری در دوران مشروطه به جانب عدم دخالت سیاسی و حتی 37 See Amanat, Memory.