Az Tehran Ta Akka

پیشگفتار ۵9 طرفداری ضمنی از دولت قاجاریه تمایل یافت، جریان نهان ازلی نفوذ و پیشرفت چشمگیر (ولی آنی و مستعجل) در جریان انقلابی عصر مشروطه داشت . سیر وقایع اما بویژه پس از کودتای 1908 و آغاز استبداد صغیر و کشتار پار ایه از نمایندگان این نهان بابیان بزودی افول ایشان را سبب شد. در سال های پس از آن نیز با شیوع ت جدد به روش غربی و رشد عقاید رادیکال ناشی از افکار غربی، فک ر بومی قاجار س تیزی که از میان این نهان ازلیان بر آمده بود بزودی خاموش شد و دیگر مجالی در دوران پس از مشروطه و عصر پهلوی برای نفوذ در جامع یه ایران نیافت. در مقابل ، دوران پس از مشروطه فضای روشن تری برای بهائیان بوجود آورد و امکان توسع یه بیشتری از راه پیشرفت کمی و کیفی برای از ای ای پاره شان فراهم ساخت. اگر چه اکثریت جامع یه بهائی در این سال ها هم چنان درگیر فشارها و محدودیت های حاکم بر جامع یه ایران باقی ماند ولی بخشی از جامع یه بهائی ک ه حال شکل منسجم تر و هویت روشن تری در دوران میرزا عباس نوری ، عبدالبهاء ته یاف ، بود توانست منزلت اجتماعی والاتری یافته و به جزء فعالی از طبق م یه توسط عصر پس از مشروطه و آغاز دوران پهلوی در آید. در خاتمه شاید بارزترین ویژگی آنچه که در مدارک این مجموعه آمده است، و در این پی شگفتار بدان پرداخته شد، این واق عی ت است که اگر چه دولت قاجار و سفرا و کارگزاران آن موفق شدند بابیان تبعیدی را از سرزمین همسایه ایران برانند و عاقبت به حبس تبعیدی در فلسطین عثمانی محکوم سازند، ام ا این سلسله اقدامات منج ر به نابودی و حتی ضعف بابیان (و سپس جامع یه نورس بهائی) در داخل ایران ن د.ش ه بابی ، چنانکه در نزد همگان شناخته شده بود، در سراسر عهد ناصری و تا آغاز قرن بیستم بارز ترین صدای انتقادی و در عین حال اصلاح طلب مذهبی – سیاسی در ایران شناخته می شد که از جانبی شریعت مداران و اهل منبر و مسند و مدرسه را به چالش می کشید و از جانبی خطری برای دستگاه دولت قاجاری ب ه حساب می آمد. حتی آن گاه که بهاءالله کوشید از جنب یه تهدید سیاسی بابیه بکاهد و راه م تری لایم را در برابر دولت قاجار پیش گیرد، در عمل همچنان دولتیان نیز چون ارباب شری ، عت بابیان را دشمن بالقوه و شاید خطرناک ترین دشمن دین و دولت می انگاشت ند. اگر چه برچسب بابی بر بسیاری منتقدین و پرسش گران و دگراندیشان آن عهد زده می شد، اما