Az Tehran Ta Akka

پیشگفتار ۶1 پس از انفصال تدریجی بهائی - ازلی، بابیانی که در ایران به میرزا یحیی صب ح ازل وفادار ماندند نیز ارتباط خود را با مرکز رهبری در قبرس از دست ندادند. دربار یه این ارتباطات آگاهی های کمتری داریم ا ما بی تردید نمایندگان صبح ازل هم چنان فعال ماندند. اگرچه هیچ یه جامع گاه ازلیان نظیر بهائیان گسترش نیافت و بر تع داد ایشان به ندرت چند تنی افزوده شد ، ولی وجود مصادر بانفوذی چون حاجی میرزا هادی دولت آبادی که مجتهد صاحب نام و مقتدری در اصفهان و اطراف این شهر بود توانست تا پایان قرن نوزدهم و از آن پس تا آغاز نهضت مشروطه این حلق یه ازلی را حفظ کند. اگر چه میرزا هادی مجبور شد در اصفهان به منبر برود و تبر ی کند و باب را لعن نماید تا محم د تقی نجفی اسلام او را بپذیرد، ولی پیوند سیال بین ا زلیان یکسره نگسست. اما با وجود بحران خطیر انفصال، بقای بهائیان به عنوان یک یه جامع مستقل نشانه پیوند عمیق رهبری آن با پیروانش بود که به نحو شگرفی پایدار . ماند نفوذ کلام بهاءالله در میان بهائیان امری انکار ناپذیر بود که غالباً ایشان را ر د ابراز مراتب وفاداری شان تا حد حبس و تنبی ه و مرگ نیز پیش می برد. سومین نکته ی قابل توج ه در مفاد این مدارک وضعیت اضطراری و فشار و تهدیدی است که همواره بابیان تبعیدی یا برون مرزی با آن دست بگریبان بودند. این امر بر خلاف هم مد یه عیات افترا آمیز و تهمت های هم دستی بهائیان با دولت های بیگانه است که امروزه بویژه از جانب اسلامیون افراطی و دسیسه پردازان وطنی رواج یافته است و بتدریج به صورت یک واقعیت خلل ناپذیر تاریخی جلوه داده شده . رهبری در تبعید بهائی حتی پس از آن که از روی اضطرار – چنانکه آمد ابعی ت – ت دولت ایران را ترک کرد، نتوانست با آرامش و فارغ ا ز دسیسه های ع مال دولتی ایران روزگار را بسر آورد. اگر نیز کوششی برای آشنایی و ایجاد مراوده با نمایندگان دول اروپایی می شد، چنانکه در مورد میرزا حسین کاشانی مقیم مصر بدان اشاره شد، مقصود بهائیان چیزی جز رهایی از دسیسه و آزار مقامات دولتی ایران ن بود. ال بته بعید نیست که پذیرفتن تبعی ت دولت انگلستان، فرانسه، روسیه و عثمانی راه را برای اتباع سابق ایران در توسع یه بازرگانی و یا سهولت سفر نیز فراهم می ساخت ولی هیچ مدرک تاریخی یه که نشان مأموریت سیاسی و خفیه نویسی و خبرکشی و حقوق بگیری زا این دولت ها باشد در دست ن یست. چه بسا که در آغاز قرن بیستم هنگامی که ز مینه رفت و آمد با فرنگ برای ایرانیان بیشتر فراهم آمد، طبعاً تعداد ایرانیان مس لمان شیعه که تبعیت دول خارجی را پذیرفتند به مراتب بیشتر از معدودی بهائیان تبعیدی بود که