Az Tehran Ta Akka

دوران بغداد 89 بابیان در عراق پیش از ورود بهاءالله و همراهان از چند سال پیش از ورود بهاءالله و بابیان به بغداد، م قامات دولت عثمانی ا ب نهضت بابی آشنا بودند. باب بلافاصله پس از اعلام رسالت خود، هر یک از حروف حی را برای تبلیغ آیین جدید روانه ایه ی منطق ساخت. از جمله ملا علی بسطامی ، که خود از شاگردان سیدکاظم رشتی در کربلا بود ، مأموریت یافت که به شهرهای مذهبی عراق برود و ظهور جدید را به مردم بخصوص پیروان شیخیه ابلاغ نماید. وی در تابستان سال 18۴۴ وارد عراق شد و توانست در کربلا و نجف که از پایگاه های مذهب شیخیه بشمار می رفت جمع قابل ملاحظ ایه را به آیین باب در آورد. عباس امانت در بحث از گسترش جغرافیایی بابیان در زمان ب اب، چهارمین ناحیه را عراق با تمرکز بابیان در میان شیخی های کربلا، و گروه های کوچکتری در کاظمین و بغدا د می داند. 16 اما بسطامی در ادامه ی مأموریت خود با مخالفت ها و اعتراضات فراوان علما ی شیعه و شیخی روبرو شد. با بالا گرفتن موج اعتراض ها حاکم بغداد، نجیب پاشا ، مجلس محاکم ایه با حضور علما ی شیعه و سنی ترتیب داد. بسطامی در آن جمع به طور علنی ادعای باب را اعلام داشت و بخشی از آثار باب را خواند. این محاکمه به محکومیت، تبعید و سرانجام مرگ بسطامی در زندان منجر گردید. 17 بابی دیگری – او هم از حروف حی – که از نخستین روزهای این نهضت به تبلیغ آیین باب در کربلا پرداخت زرین تاج برغانی [طاهره ی قرةالعین] بود. شجاعت و صراحت طاهره در بیان اعتقاداتش که با دانش فراوان و احاطه ی او به علوم اسلامی و مسایل مذهبی همراه بود جمع بسیاری را به آیین بابی آورد. شکایت و غوغای علمای 16 Amanat RR 369. 17 برای جزئیات دستگیری و محاکم یه تاریخی بسطامی که بر مبنای نخستین فتوای عل و ی مای سن ش یعی انجام یافت نﻜ. Alkan DH 43-50; Amanat RR 220-38; Momen BBR 113-43; idem, "The Trial of Mulla ‛Ali Bastami: a Combined Sunni-Shi‛i Fatwa against the Bab," in: Iran: Journal of the British Institute of Persian Studies 1982, 20: 113-43. See also: idem, http://bahai-library.com/momen_encyclopedia_ali_bastami ; Nabil DB 66-69, 87-92 .