باب و جامعۀ بابی ایران 124 ناامنی مرزهای غربی، و مالیاتی که والی بغداد بر کالاهای وارداتی به ایران آمیز از این راه را نیز برای تجّار ایرانی مشکل وری موفقیّت بهره 9 وضع کرد نوشت: راه بغداد )Edward Burgess ادوارد برجس ( ۱۸۴۳ در سال 10 نمود. تر است با این همه به از هر راه دیگری برای تجارت با ایران به صرفه نزدیک توان از این راه دادوستد نمود. خاطر عوامل گوناگون معلوم نیست تا کی می که حمل کالا را در ˝ وضع ناآرام قبایل عرب است ˝ از جمله این عوامل سازد، و نیز تشنّجات مرزی بین ایران می ˝ خطرناک و نامطمئن ˝ ها رودخانه اختلافات طولانی بین ایران و عثمانی بارها سیر طبیعی کالا را بین 11 و عراق. هیچ اقدام قهری ˝ این دو کشور دستخوش اختلال نمود. مقامات عثمانی از اگرچه این 12˝. برای مختل نمودن وضع تجارت بندر محمّره روگردان نبودند تر از بندر بصره بود. پیما مناسب های اقیانوس بندر برای کشتی ای که منوچهر خان معتمدالدوله حاکم نمونۀ این مشکلات را در نامه توان دید. در ماه مارس اصفهان، کرمانشاه، لرستان و خوزستان نوشته می ها به نویسد که به خاطر حملۀ اخیر عثمانی در گزارشی به طهران می ۱۸۴۵ بندر محمّره کالاهای تجارتی بازرگانان ایرانی ساکن کرمانشاه و عراق 13 (عجم) به مبلغ دویست هزار تومان صدمه دیده و یا از بین رفته است. اندکی پس از این نامه منوچهر خان به اقدام قوای بحری عثمانی در ممانعت ها به های تجارتی در بندر محمّره و هدایت قهرآمیز آن از پهلوگیری کشتی 14 بندر بصره اعتراض نمود. آمیز مقامات عثمانی با تجّار ایرانی ساکن بغداد نیز وضع رفتار تبعیض تر کرد. ایشان را که از مشکلات مرزی بین دو دولت متضرّر شده بودند وخیم 9 F.O 195/237, no. 22, 15 May 1844, Rawlinson to Canning. در این گزارش آمده ۱۸۴۰ شرحی از تجارت در بغداد و محمّره (خرمشهر) در اواخر 10 .Abbott’s “Report on Commerce” Cities and Trade 89-93 است: 11 Letters from Persia 53. 12 F.O. 60/114, no. 61, 28 May 1845, Sheil to Canning, enclosed in Sheil to Aberdeen, 3 June 1845. (سفیر روس) دربارۀ وقایع Comte de Meden منوچهر خان معتمدالدوله در پاسخ به 13 محمّره. ترجمه فرانسه ضمیمه سند در وزارت امور خارجه بریتانیاست: F.O. 60/113, no. 25, 18 March 1845, Sheil to Aberdeen. 14 F.O. 60,114, no. 61, supp. 3 June 1845, Mamuchehr Khan to his agent in Tehran, translation.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2