باب و جامعۀ بابی ایران 254 مقدّمه میلادی، ایران صحنۀ چهار نبرد مهمّ 18۵3 تا 18۴8 های در فاصلۀ سال ،)18۴9–18۴8( بین دولت قاجار و بابیان بود. این نبردها در مازندران ) صورت گرفت. این وقایع 18۵3 و 18۵0( ) و نیریز 18۵1–18۵0( زنجان بابی و شمار بیشتری از سپاهیان دولتی و قوای 2700 ّ منجر به قتل حدّ اقل نامنظّم گردید و تأثیری شدید و دیرپا در دیدگاه مقامات دولتی نسبت به نهضت بابی و بعداً جامعۀ بهائی بر جای گذارد. در پی واقعۀ مازندران، بروز اولیای امور را به اعدام باب مصمّم ۱۸۵۰ حوادث نیریز و زنجان در سال نمود. شهادت او و قتل شمار کثیری از پیروانش و از جمله بسیاری از بابیان برجسته ضربۀ شدیدی به نهضت بابی وارد ساخت و در از هم پاشیدگی 2 میلادی مؤثّر بود. 18۵0 تقریباً کامل نهضت تا نیمۀ دهۀ پردازد این مقاله به بررسی کمّ و کیف سه نبرد اوّل بین دولت و بابیان می دهد. نبردهای بین بابیان و تحلیلی از مقاصد و اهداف بابیان حاضر ارائه می هائی توصیف شده و به کوشش ˝ قیام ˝ و ˝ شورش ˝ و قوای دولتی اغلب نافرجام از سوی بابیان برای سرنگونی خاندان قاجار تعبیر گردیده است. این های نمایندگان دول غربی در آن نظریّه در تواریخ رسمی قاجار و گزارش است. زمان نمایان است و مورد قبول بسیاری از محقّقان کنونی نیز قرار گرفته ها مبتنی بر بررسی و تجزیه و تحلیل دقیق امّا باید دانست که این برداشت منابع و شواهد موجود نیست. برای درک ماهیّت این نبردها و یافتن تفسیری مستدل از سبب بروز آن و اهداف بابیان، ضروری است که مشخّص شود چه روی داد و فهم بابیان از وضعیّت و اقداماتشان چه بود. های مختلف ها به قلم افرادی متعلّق به گروه روایات متعدّدی از این جنگ توان با اطمینان و وثوق نسبی جریان در دست است و بر اساس این منابع می حوادث را بازسازی کرد و مقاصد بابیان را ارزیابی نمود. در میان منابع موجود، تواریخ دست اوّل بابی و بهائی و ازلی از اهمّیّتخاصّی برخوردارند. این تواریخ جزئیّات حوادث را بسیار بیش از آنچه در منابع دیگر آمده بازگو تر ّ شوند و از همه مهم چنین چند روایت عینی را شامل می کنند و هم می در مورد نهضت بابی ن. ک. به: 2 Abbas Amanat, Resurrection and Renewal: The Making of the Babi Movement in Iran, 1844–1850 (Ithaca; London: Cornell University Press, 1989).
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2