باب و جامعۀ بابی ایران 270 در احادیث شیعی 41 مازندران، ملّا حسین به امر باب بیرقی سیاه برافراشت. های سیاهی آمده که از خراسان به حرکت درآمده و علامت ظهور ذکر بیرق ˝ رایت سوداء ˝ کند که در آن ذکر قائم موعود است. نبیل حدیثی را نقل می کند که این رایت در تمام مسیرِ مشهد تا بقعۀ شیخ آمده و سپس اضافه می طبرسی برافراشته حمل شد و نیز بر فراز قلعه تا زمان سقوط آن در اهتزاز 43 اند. برخی از پژوهندگان راجع به اهمّیّت این واقعه اظهار نظر نموده 42 بود. های سیاه گذشته از اینکه از تحقّق احادیث به نظر ایشان برافراشتن بیرق داد، اهمّیّت سیاسی نیز داشت چه مربوط به ظهور قائم در خراسان خبر می که عبّاسیان دقیقاً با برافراشتن پرچمهای سیاه در خراسان قیام خود را بر ضدّ ها را برچیده بودند. امّا باید پرسید که امویان آغاز کرده و بساط خلافت آن افراختن رایت سیاه در نظر بابیان چه معنا و مفهومی داشته و درک دولتیان و عامّۀ مردم از آن چه بوده است. با توجّه به سؤال اخیر، مهمّ است که هیچ شاهد و دلیلی که نشان دهد معاصران مفهومی سیاسی برای چنین عملی قائل اند وجود ندارد. در تواریخ رسمی قاجار نه تنها از نگرانی دولت از این شده ای به رایات سیاه نیز ترین اشاره اقدام بابیان صحبتی نشده بلکه حتّی کوچک خوانی (آواز چاوش) نیامده است. یک توجیه این مسئله را در رسم چاوش دهد که چگونه که در آن عصر رواج داشت توان یافت. این رسم نشان می ای به حرکت درآید بدون آنکه سوء ظنّی ممکن بوده بیرق سیاه افراشته 44 برانگیزد. چاوش یا پیشرو قافله کسی بود که مردم را به زیارت مکّه یا اعتاب برد و برای اینکه مردم را تشویق کند تا به او مقدّسه در عتبات یا مشهد می خواند و بیرق بپیوندند اشعاری را در ستایش پیامبر و ائمّۀ اطهار به آواز می مخصوصی را به نشانۀ اینکه سفر زیارت به زودی آغاز خواهد شد دهد که ملّا حسین و اصحاب تاریخ لطف علی میرزا نشان می 45 افراشت. برمی 41 Dawn-Breakers, pp. 324–25. .3۵1 همانجا، ص 42 43 Momen, “Social Basis of the Bábí Upheavals,” p. 161; MacEoin, “Babi Concept of Holy War,” p. 115. نژاد که توجّهم را به این نکته جلب کرد. یاد صالح مولوی با سپاس از زنده 44 45 Ghulam Husayn Yusufi, “Čāvoš,” Encyclopædia Iranica.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2