باب و جامعۀ بابی ایران

283 ،نایباب اب راجاق تلود ییورایورایوررایور این نبرد به بابیان و علما و حاکمان محلّی روش دولت مرکزی را در مقابل ها نشان داد و روشن ساخت که در موارد مشابه چه اقدام و عملی را از ‌ بابی توان توقّع داشت. بعد از واقعۀ شیخ طبرسی بر بابیان روشن بود که ‌ آن می احتمال آنکه با دولت به تفاهم رسند ناچیز است. در عین حال، اقدامات امیر ها قوّت بخشیده بود حتّی اگر چنین قصدی ‌ کبیر دست علما را بر علیه بابی چنین سیاست امیر به حاکمان محلّی نشان داد که دولت مرکزی ‌ نداشت. هم ها برنخواهد تافت و برای آنکه بر سر قدرت ‌ هیچ نوع مسالمتی را با بابی ها سخت برخورد کنند. ‌ باقی بمانند ناگزیرند که با بابی برای امیر کبیر سرکوبی نهضت بابی به فاصلۀ کوتاهی پس از رسیدن به مقام صدارت اولویّت یافته بود. اقدام او علیه بابیان نه به علّت تعصّب کور دینی بلکه به سبب اوضاع حاکم بر کشور بود. مقارن درگذشت محمّد شاه وضع کشور بسیار نابسامان بود. به سبب سوء تدبیر حاجی میرزا آقاسی در های آخر صدارتش نارضایتی رواج یافته بود و خزانۀ دولت تهی گردیده ‌ سال و حکومت به مرز ورشکستگی رسیده بود. پس از مرگ شاه، در بسیاری از نقاط کشور اغتشاش به پا شد و در خراسان طغیان سالار گسترش یافت. امیر کبیر برای تحکیم پایۀ حکومت جدید و نیز اجرای اصلاحات مورد نظرش ناگزیر بود در کشور آرامش برقرار نماید. به تشخیص او گسترش نهضت بابی ای جز بروز اغتشاش نداشت. ‌ نتیجه دانست زیرا عقایدی را پذیرفته بودند که در ‌ امیر کبیر بابیان را مقصّر می شمردند بسیار منفور بود. برای او ‌ نظر علما که خود را اعظم مدافع دین می ها برای نشر آئین خود فقط و ‌ روشن بود که اعتقادات بابیان و اقدامات آن انگیخت. ‌ فقط مخالفت علما و عامّۀ مردم را که سرسپردۀ ایشان بودند برمی ها حقّ وجود در ایران قائل ‌ ممکن نبود از علما توقّع داشت که برای بابی کاست. بنا به این دلائل، ‌ ها بر عامّۀ مردم می ‌ شوند چون این امر از تسلّط آن طرف نسبت به بابیان اتّخاذ نماید. ‌ امیر مایل نبود موضعی بی گذشته از این، امیر کبیر از انتشار آئین بابی در بین مقامات دولتی و مستخدمین حکومت و نیز نظامیان سخت نگران بود. کنیاز دالگوروکی وزیر در گرماگرم 18۴9 مارس 7 مختار دولت روسیّه در تهران در گزارشی که در نویسد: ‌ واقعۀ قلعۀ شیخ طبرسی تحریر کرده می

RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2