313 ،نایباب اب راجاق تلود ییورایورایوررایور داشت اگر در بحبوحۀ طغیان سالار و نبرد شیخ طبرسی به این کار اقدام کرد. امّا او بعد از برگشت به زنجان به هیچ وجه نکوشید قیامی به راه می اندازد. از طرف امیر 191˝ مردی ظالم، بی کیاست و پر غیظ بود ˝ مجدالدّوله که کبیر مخصوصاً مأمور شده بود حجّت را دستگیر کرده و به تهران بفرستد، امّا تا مدّت زیادی علیه حجّت اقدامی نکرد. وقتی که عاقبت کوشید حجّت را ها پیش دستگیر کند قطعاً اطمینان داشت که موقعیّتش در جنگی که با بابی ثمر ماند دستور داد که آمده بسیار محکم است. پس از اینکه اقدامش بی می آوری های بابیان خارج شوند و خود به جمع اهالی مسلمان شهر از محلّه توانست روی رسیدن قوائی چریکی از اطراف زنجان پرداخت. حاکم می قوای نظامی از خارج نیز حساب کند. اگرچه معلوم نیست که امیر کبیر در دانیم که امیر به این خصوص حاکم را از قبل خاطرجمع کرده باشد، ولی می محض دریافت اخبار حوادث زنجان قوای نظامی اعزام نمود. عکس العمل موردی ˝ او چنان جلب نظر نمود که وزیر مختار انگلیس در تهران آن را 192 تعبیر نمود. ˝ سابقه در ایران از سرعت عمل نظامی بی اقدام مجدالدّوله به دستگیری حجّت عکس العملی بود در برابر عمل فرستادۀ حجّت که همکیش خود را جبراً از زندان آزاد کرد. حامیان حجّت ها محتملاً عکس العملی از طرف بدون شک اندیشیده بودند که اقدام آن حاکم در پی خواهد داشت ولی احتمال دارد که ماهیّت آن عکس العمل را ها واضح بوده که جدال با حاکم به بینی نکرده بودند. امّا قطعاً برای آن پیش توانسته ها نمی دخالت حکومت مرکزی منجر شده و این امر جز شکست آن های ای داشته باشد. جنگی که بابیان یک طرف آن بودند با شورش نتیجه مردمی علیه حاکمان محلّی که در دورۀ قاجار امری چندان غیرعادی نبود بسیار تفاوت داشت. در خود شهر زنجان، سه سال پیش از این، حاکم سنگدل و منفور شهر در اثر حملۀ مردم ناگزیر به فرار شده بود. مقامات دولت مرکزی بعد از بررسی قضیّه تصمیم گرفته بودند بر علیه مردم شهر 191 Walbridge, “Babi Uprising in Zanjan,” p. 352. ، به نقل از 18۵0 مه 2۵ ، گزارش شیل به پالمرستون 192 Momen, Bábí and Bahá’í Religions, p. 115.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2