باب و جامعۀ بابی ایران 362 131 شود. تواند بدون طلاق باطل دانست- می را از آن جمله می های مداوم در شهر قزوین، تضادّ عقاید خاندان برغانی را کشمکش بین سه گروه بخشید. قزوین از چند دهه قبل شاهد رقابت شدّت بیشتری می از ارباب شرع بود که دو بازیگر اصلی آن محمّد تقی برغانی و محمّد تقی بود که در قزوینی امام جمعه، و بازندۀ نهایی آن ملّا عبدالوهّاب قزوینی های نظری بین نهایت به زوال تدریجی هواداران شیخیّه منجر شد. امّا بحث ای بود برای جنگ قدرت و اختلافات مالی که احتمالاً از مجتهدین بهانه گرفت (وضعی که در قزوین به عداوت قدیمی حیدری-نعمتی سرچشمه می 132 بازار معروف بود.) لوطی ) اهل محّلۀ دارالشفاء 17۶۶-18۴7/1180-12۶3( قزوینیملّا عبدالوهّاب واقع در ناحیۀ درب کوشک، مجتهدی بود محترم و معتبر که زیر نظر علمای طراز اوّل تلمّذ کرده بود. امّا حیطۀنفوذ مذهبی ملّا عبدالوهّاب در قزوین از طرف ملّامحمّد تقی برغانی مورد تهدید قرار گرفت. ملّا محمد تقی، های دیمج و قُملاق در غرب شهر به طرف تدریج قلمرو خود را از محلّه به مرکز، که دو مسجد مهم شهر، مسجد جامع و مسجد شاه در آن قرار داشت از جمله اهداف شیخ محمّد تقی نظارت بر مساجد مرکزی 133 داد. توسعه شهر و ارتقاء به مقام امامت جمعه بود. این مقام مخاطبین بیشتری از مردم و تر از آن موقوفات وسیعی نیز توجّه بیشتر حکومت را هم همراه داشت. مهم از ملک و زمین جزو موقوفات این مساجد بود که تقریباً منحصراً در اختیار 134 متولّیان قرار داشت. ها پیش ملّا محمّدتقی برغانی در پایان تحصیلات خود هنگامی که سال از عتبات به قزوین آمد مورد استقبال عبدالوهّاب واقع شد که حتّی به او ولی این امر پیشروی او به سوی 135 کمک نمود که در آن شهر مستقرّ شود. قدرت را مانع نشد. روایاتی که تنکابنی در بارۀ محمّد تقی نقل کرده نشان .Nabil Zarandi 273-76 ؛ مقایسه شود با 1۴2 نقطةالکاف 131 های قزوین در قرن نوزدهم آنطور که در برای محلّه ,Malcolm History of Persia .II, 6 132 قزوین مینو در یا باب الجنهّ، مشخص گردیده، ن.ک. به محمّد گلریز مجموعۀ ناصری .7۵9 -۶۰ ، 391 -۴۰۴ )19۵8/ 1337 (تهران .393 -9۴ باب الجنهّ گلریز، 133 .۵۱۴ -21 باب الجنّه برای موقوفات مسجد جامع ن.ک. به 134 .22 قصص العلماء 135
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2