369 رق هرهاط ّ ز ادنارب :نیعلاة باجح ۀدن شیرازی بود (بعداً خود را زیر نام میرزا صالح پنهان کرد) از دشمنی آشکار محمّدتقی نسبت به شیخیّه به خشم آمده بود. این مجتهد در پاسخ به سؤال او و اتباعش همه در نظر من ˝ : میرزا عبداللّه در بارۀ احسائی گفته بود اند، بسیاری از منابع این پاسخ را انگیزۀ اصلی این قتل دانسته 162 ˝ گناهکارند امّا بعید نیست که میرزا عبداللّه در ارتکاب این عمل همدستان بابی دیگری را قزوینی پروای نیز داشته است. شرکت آقا محمّد هادی فرهادی، تاجر بی با 163 توان غیرمحتمل دانست. که قبلاً هم در واقعۀدیگری دست داشت نمی ای هم در این قتل وجود این حال تمام شواهد حاکی از آن است که اگر توطئه رغم اظهارات بعدی او در بدشت در العین از آن برکنار بود. علی داشت قرّة آید که وی بر عمل جویانه، بعید به نظر می از اقدامات مبارزه پشتیبانی خشونت باری علیه عضو ارشدی از خانواده خود صحّه گذارده باشد. توان کشته شدن ملّا محمّدتقی برای بابیان گران تمام شد. این واقعه را می های گرایش به مبارزه در بین اقلیّت فعّالی دانست که از از نخستین نشانه ستوه آمده بودند. دانستند به های روزافزونی که علماء را مسئول آن می دشمنی به مبارزه جویی فعّالانه که نمونۀ آن کشتن یک ˝ ابلاغ کلمه ˝ تغییر جهت از رتبه بود بابیان را در مسیری غیرقابل بازگشت قرار داد که نهایتاً مجتهد عالی منتهی به جهاد در طبرسی شد. در این تحوّل و دگرگونی اعضای عادی ای رساندند تدریج این جامعه را به نقطه جامعه از رهبری پیشی گرفتند و به که راه بازگشتی برای آن نبود. ترین بابیان قزوین، که در بلافاصله پس از قتل ملّا محمّد تقی، معروف بابیان ایران بودند، تحت تعقیب قرار گرفته های ترین گروه آن زمان از بزرگ های ضد بابی آغاز شد. ملّا و دستگیر شدند. به دنبال آن موجی از سرکوبی هایی را دانست دسته العین می محمّد که این قتل را توطئۀ بابیان به رهبری قرّة چنین کش، و هم مرّکب از طلّاب، به ریاست ملّا محسن معروف به بابی های کسانی که مظنون به بابیّت مأمورین حکومتی، تجهیز نمود که به خانه العین نیز به همراه قرّة 164 بودند حمله کنند و به آزار و اذیّت آنان پردازند. 162 Nabil Zarandi 276. نام ) دو شریک جرم: آقا محمّد هادی فرهادی و یک شیخی به ۲۴۴ -۴۶( السلطنه معین 163 برد. سایر ) نیز از چند نفر نام می 1۵7( قصص العلماء برد. را نام می قزوینی سیّد حسین منابع بر اقدام شخصی میرزا عبداللّه تأ کید دارند. آمده است [در ذیل سرگذشت ۲۱-۳۰ تاریخ سمندر ها در شرح مبسوطی از این سرکوبی 164
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2