باب و جامعۀ بابی ایران 392 دانست، در عین حال خود را آخرین فرستاده از سوی خداوند نخواند، بلکه توجّه پیروانش را به موعودِ دیگری جلب کرد. امّا این سخن باب دربارۀ شخصی که در آینده ظاهر خواهد شد، با موعودگرایی سنّتی که در سایر شود، تفاوتی بنیادين داشت. در زمان باب برداشت عمومی مذاهب دیده می پیروی از احکام جزئی و کلّی بود و رستگاری اخروی تنها به انجام از دین دقیق تمامی آن تکالیف بستگی داشت. در این میان موعودگرایی نقش آموخت که علیرغم همۀ رویدادها، کلیدی داشت، چون به مؤمنین می مشکلات و مصائب را باید تحمّل کنند و بر همان راه خود بمانند تا روزی بند و گوش به فرمان علما که منجی ظاهر شود. هر کس که بیشتر به سنّت پای باشد در آخرت اجرش بیشتر و جایش در بهشت خواهد بود. این تفکّر به کاری انجاميد و چون سدّی بزرگ در راه گرایی و محافظه ترويج سنّت 4 پیشرفت و نوآوری قرار گرفت. امّا موعودگرایی که در آثار باب مطرح شده، از نوعی دیگر است. باب کند که همان پایبندی به سنّت و به باورهای دیرینه بارها و بارها یادآوری می بود که به انجماد فکری و عدم شناخت ظهور منجی منجر شد. بر خلاف کند، در آثار موعودگرایی شیعی که عملاً بشر را به صبر و سکون دعوت می آفرین است: تمامی احکام باب یادآور دو مطلب باب موعودگرایی هیجان است، اوّل این که نباید گمان کرد که ظهور بعدی امری است که به آینده دور تعلّق دارد. و دوّم این که باید آمادگی دست کشیدن از باورها و حتّی مقدّسات خواهد همواره مراقب باشند خود را داشت. در این راستا از پیروان خود می ها از آن غافل بمانند. مثلاً بابیان موظّف که مبادا خبر ظهور موعود برسد و آن یا اگر 5 آیی یک جای برای موعود خالی بگذارند. باشند که در هر گردهم می صد هزار نفر به حجّ بروند و در حال طواف خبر ظهور موعود به گوششان تا كنون كه بيش از هزار سال م ىگذرد و ˝ : اللّه روح اللّه خمينی اینست برداشت آیت 4 ممكن است صد هزار سال ديگر بگذرد و مصلحت اقتضا نكند كه حضرت تشريف بياورد، در طول اين مدّت مديد احكام اسلام بايد زمين بماند و اجرا نشود، و هر كه هر كارى خواست بكند؟ هرج و مرج است! قوانينى كه پيغمبر اسلام در راه بيان و تبليغ و فرسا كشيد فقط براى مدّت محدودى بود؟ آيا سال زحمت طاقت 23 نشر و اجراى آن خدا اجراى احكامش را محدود كرد به دويست سال؟ و پس از غيبت صغرا اسلام ديگر ها بدتر از اعتقاد و همه چيزش را رها كرده است؟ اعتقاد به چنين مطالبى يا اظهار آن (تهران ،انتشارات امير حکومت اسلامی ولايت فقيه، ˝. اظهار منسوخ شدن اسلام است .22 ،)13۶1 باب يکم از واحد نهم 5
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2