باب و جامعۀ بابی ایران

75 باب، خورشیدی در شبی بی سحر باب بخورد تعدادی صورت او را هدف گرفت و موجب تورم صورت و جراحاتی گردید که ناچار دکتر کورمیک برای معالجۀ آن از باب در اطاقی ناصرالدین میرزا گزارش مفصّلی برای محمّد 178 که محبوس بود دیدن کرد. التزام پا به مهر باب که دیگر ˝ باب و ˝ توبه و انابه ˝ شاه فرستاد و به دروغ از حضرت اقدس ‌ حکم اعلی ˝ نوشت و اضافه کرد که منتظر ˝ ها نکند ‌ از این غلط 179 دربارۀ اوست. ˝ العالمین فداه ‌ همایون شهریاری روح ای دائمی بین دو ‌ محاکمۀ تبریز تجسّم کامل مبارزه ˝ : نویسد ‌ امانت می بود، ‌ برداشت دینی متضادّ بود. صرفنظر از این که نتیجۀ این محکمه چه می دانست و با ‌ در اینجا با شخصیّتی روبرو بودیم که خود را فرستادۀ خدا می کوشید تا بار دیگر اعتبار فراموش شدۀ حقایق دینی را احیاء ‌ چنین ادّعایی می کند، و مشروعیّت مجتهدین شیعه که خود را در غیاب امام به جای او با ˝ پیامبر ˝ دانستند به چالش بکشد. رودر رویی ‌ صاحب اختیار مطلق می تنش پنهانی که در ذات مذهب شیعه وجود دارد بر ملا ساخت. درّۀ ˝ ملّایان ˝ های ‌ بینی وجود داشت با چنین محاکماتی و پرسش ‌ ژرفی که بین این دو جهان شرعی و دینی هرگز پر شدنی نبود. عدم توافق این دو طرز فکر از همان ابتدا 180˝. دید ‌ روشن بود و هیچ یک از دو طرف نیز امکان توافقی را متصوّر نمی بازگرداندن باب به چهریق قریب دو ماه پس از محاکمۀ تبریز باب را به قلعۀ چهریق بازگرداندند. آمیز علماء و سپس تنبیه بدنی او، باب از مجلس ‌ رغم رفتار حقارت ‌ علی عهد سربلند بیرون آمد. ادّعای صریح او به قائمیّت که متضمّن آمدن روز ‌ ولی زده کرد ولی با استقبال اکثر پیروانش ‌ رستاخیز نیز بود اگرچه علماء را بهت روبرو شد و وقایع بعدی نشان داد که برای اثبات این ادّعا هزاران تن عاشقانه اش در بین عامّۀ ‌ جان خود را فدا نمودند. رفتاری که با او شد بر محبوبیّت مردم، که سیّد مظلومی را در دست حکومتی ظالم و مجتهدانی آنچنانی اسیر دیدند، افزود. ‌ می ای قهرآمیز به حاجی میرزا آقاسی ‌ پس از ورود به چهریق باب نامه 178 Browne, Materials 261. .32۴-2۵ عهد اعلیٰ برای متن کامل این نامه ن.ک.افنان، 179 180 Amanat RR 393.

RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2