تاریخ بهائیان در خراسان

ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺩﺭ ﺑﻬﺎﺋﻰ ﺩﻳﺎﻧﺖ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺑﺸﺮﻭﺋﻰ ﻓﺆﺍﺩﻯ ﺣﺴﻦ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﻭﻫﻤﻦ ﻓﺮﻳﺪﻭﻥ – ﻓﺆﺍﺩﻯ ﺩﺧﺖ ﻣﻴﻨﻮ ﮐﻮﺷﺶ ﺑﻪ ﻣﻴﻼﺩﻯ ۲۰۰۷ ﺑﺪﻳﻊ، ۱۶۴ ﺷﻤﺴﻰ، ۱۳۸۶ ﺟﺪﻳﺪ، ﻋﺼﺮ ﭼﺎﭖ ﻓﺆﺍﺩﻯ ﺩﺧﺖ ﻣﻴﻨﻮ ﻣﺤﻔﻮﻅ ﭼﺎﭖ ﺣﻖ ﻣﯾﻼدی ۲۰۲۲، ﺷﻣﺳﯽ ۱۴۰۰، ﭼﺎپ دوم از اﻧﺗﺷﺎرات ﺳﺎﺗراپ در ﻟﻧدن

ﻣﻨﺪﺭﺟﺎﺕ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻋﮑﺲ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻫﺎ ﻣﻘﺪﻣﻪ ، ﻗﻠﻢ ﺑﻪ ﻣﻴﻨﻮ ﺩﺧﺖ ﻓﻮﺍﺩﻯ ۹ ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎﺭ ، ﻗﻠﻢ ﺑﻪ ﻭﻫﻤﻦ ﻓﺮﻳﺪﻭﻥ ۱۵ ﻧﺎﻣﮥ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺁﻗﺎ ﻓﻮ ﻯ ﺣﺴﻦ ﺍﺩﻯ ﺑﺸﺮﻭﺋﻰ ﻋﺰﻳﺰ ﻗﻠﻢ ﺑﻪ ﺳﻠﻴﻤﺎﻧﻰ ﺍﻟﻠﻪ ۲۱ ﮐﺘﺎﺏ ﻣﺘﻦ ﺗﺎﺭﻳ ﻣﻨﺎﻇﺮ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺩﺭ ﺑﻬﺎﺋﻰ ﺍﻣﺮ ﻧﻬﻀﺖ ﺨﻰ ۴۳ ّﻣﺘ ﻣﻘﺪ ﻣﺤﻔﻞ ﺍﻟﻤﺎﻝ ّﺤﺪ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﻣﺮﮐﺰﻯ ﺭﻭﺣﺎﻧﻰ ﺱ ۴۵ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺍﻣﺮﻯ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﮐﺘﺎﺏ ﺑﺎﺭﻩ ﺩﺭ ﺍﮐﺒﺮ ﻧﺒﻴﻞ ﺑﻬﺎءﺍﻟﺪﻳﻦ ﺗﻮﺿﻴﺢ ۴۶ ﺗﻮﺿﻴﺢ ّﻣﺆﻟ ﺑﻪ ﺭﺍﺟﻊ ﻒ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺗﺎﺭﻳﺦ ۴۷ ّﻣﻘﺪﻣﮥ ّﻣﺆﻟﻒ ۴۸ ﺍﻭ ّﻓﺼﻞ ﻝ - ﺷﻬﺮ ﻭ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﻋﻤﻮﻣﻰ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻣﺸﻬﺪ ۵۱ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍﺯ ﻣﺠﻤﻠﻰ ۵۱ ﺣﻀﺮﺕ ﻇﻬﻮﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺑﺎﺏ ۵۶ ﻣﺸﻬﺪ ﺷﻬﺮ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍﺯ ﻣﺠﻤﻠﻰ ۵۸ ﺩﻭ ّﻓﺼﻞ ﻡ - ﻣﺸﻬﺪ ﺷﻬﺮ ﺍﻣﺮﻯ ﺗﺎﺭﻳﺦ - ﺍﺑﺘﺪﺍﻯ ﻣﺒﺎﺭﮎ ﺍﻣﺮ ﻧﻔﻮﺫ ۶۱ ﺑﺸﺮﻭﺋﻰ ﺣﺴﻴﻦ ﻣﻼ ّﺟﻨﺎﺏ ۶۱ ﺩﻭﺭﻩ ﻣﺸﻬﺪ ﺩﺭ ﺑﻬﺎﺋﻰ ﺍﻣﺮ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻫﺎﻯ ۷۶ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﻭ ﻣﺸﻬﺪ ﺩﺭ ﺍﻣﺮ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻣﺰﺍﻳﺎﻯ ﺍﺯ ۷۹ ﺑﺎﺑﻴ ّﻣﻨﺰﻝ ﻪ – ﻣﻴﺮﺯﺍ ) ّﻣﻼ ( ﺷﻬﻴﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻣﺤﻤﺪ ۸۰ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﻣﻮﻣﻨﻴﻦ ﺍﺯ ﺑﻌﻀﻰ ﻭ ﮐﺮﺑﻼﺋﻰ ﺟﻮﺍﺩ ﺳﻴﺪ ﺣﺎﺟﻰ ۸۲

ﺑﺪﻳﻊ ﺟﻨﺎﺏ ۸۳ ﻳﺎ ﺑﺪﻳﻊ ﺍﺑﺎ ﺷﻬﻴﺪ ﺍﻟﻤﺠﻴﺪ ﻋﺒﺪ ﺣﺎﺟﻰ ۸۵ ﻣﺆ ﻣﺘﻨﻔ ّﻣﻨﻴﻦ ﺑﻬ ﺣﻀﺮﺕ ﻣﺒﺎﺭﮎ ﺟﻤﺎﻝ ﺩﻭﺭﮤ ﺍﻭﺍﻳﻞ ﺬ ﺎءﺍﻟﻠﻪ ۹۳ ﻣﻴﺮﺯﺍ ﺭﺿﺎﻯ ﻋﻠﻰ ﻣﺴﺘﻮﻓﻰ - ﻣ ﺭﺿﺎﻯ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻴﺮﺯﺍ ﺆ ﺍﻟﺴﻠﻄﻨﻪ ﺗﻤﻦ ۹۴ ﺷﻴﺮﺍﺯﻯ ﺗﺎﺟﺮ ﺭﺿﺎﻯ ﻋﻠﻰ ﺁﻗﺎ ۱۰۰ ﺍﺯ ﻣﺠﺘﻬﺪ ﺍﺣﻤﺪ ﻣﻴﺮﺯﺍ ﻏﻨﺪﻯ ۱۰۱ ﮐﺸﻤﻴﺮﻯ ﻣﺤﻤﺪ ﺍﺳﺘﺎﺩ ﻭ ﺣﺴﻦ ﺍﺳﺘﺎﺩ ۱۰۲ ﻓﺮﻭﻏﻰ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻴﺮﺯﺍ ّﻣﻼ ۱۰۲ ﻓﺮﻭﻏﻰ ﻣﺤﻤﻮﺩ ﻣﻴﺮﺯﺍ ۱۰۵ ﺧﺮﺍﺳﺎﻧﻰ ﻣﻘﺪﺱ ﺻﺎﺩﻕ ّّﻣﻼ - ﺍﻻﺻﺪﻕ ﺍﻟﻠﻪ ﺍﺳﻢ ۱۰۸ ﺍﺻﺪﻕ ﺍﺑﻦ ۱۱۹ ﺍﺭﻭﺟﻨﻰ ﮐﺎﻇﻢ ﻣﺤﻤﺪ ۱۲۲ ﻋﺒﺪﺍﻟﺠﻮﺍﺩ ﺣﺎﺟﻰ ) ﺟﻮﺍﺩ ﻣﺤﻤﺪ ( ﻳﺰﺩﻯ ۱۲۳ ﻣﺤ ﺣﺎﺟﻰ ﺷﻬﻴﺪ ﺗﺮﮎ ﻤﺪ ۱۲۳ ﻗﺎﺗﻠﻴﻦ ﻣﺠﺎﺯﺍﺕ ۱۲۶ ﺁﻗﺎ ﺑﺠﺴﺘﺎﻧﻰ ﻋﻠﻰ ّﻣﻼ ۱۳۰ ﺑﻬﺎﺋﻰ ﺍﻣﺮ ﻧﻬﻀﺖ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺷﮑﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ ۱۳۶ ﺍ ﺻﻼﺡ ﺍﮐﺒﺮ ﻋﻠﻰ ُﻣﻴﺮ ﻑ ۱۳۸ ﻣﺪﻳﺮ ﻋﻠﻰ ﻣﺤﻤﺪ ﺷﻴﺦ ) ﺗﺮﺷﻴﺰﻯ ( ۱۳۹ ﻗ ﻳﻮﺳﻒ ﻣﻴﺮﺯﺍ ﺷﻬﻴﺪ ﺑﺎﻑ ﺎﻟﻰ ۱۴۲ ﺍﻟﺮﺋﻴﺲ ﺷﻴﺦ ﺣﺎﺟﻰ ﻣﻴﺮﺯﺍ ﺍﺑﻮﺍﻟﺤﺴﻦ - ﻣﻴﺮﺯﺍ ﻫﺎﺷﻢ ۱۴۵ ﻗﻮ ﺍﮐﺒﺮ ﻋﻠﻰ ﺷﻴﺦ ﺁﻗﺎ ﺷﻬﺎﺩﺕ ﺍﺯ ﻗﺒﻞ ﺑﻬﺎﺋﻰ ﺍﻣﺮ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﭼﺎﻧﻰ ۱۴۶ ﻗﻮ ﺷﻬﻴﺪ ﺍﮐﺒﺮ ﻋﻠﻰ ﺷﻴﺦ ﭼﺎﻧﻰ ۱۵۱ ﻗﺎﺋﻨﻰ ﺍﺣﻤﺪ ﻣﻴﺮﺯﺍ ۱۶۵ ﺍﺳﻤﻌﻴﻞ ﮐﺮﺑﻼﺋﻰ ﭼ ﺩﻭﺯ ﺎﺭﻕ ۱۷۵ ﺳﻨﻪ ﺿﻮﺿﺎﻯ ١٣٣٥ ﮪ . ﻕ . ۱۷۶

ﮔﺮﮐ ﺍﺑﻮﺍﻟﺤﺴﻦ ﻣﻴﺮﺯﺍ ﺎﻧﻰ - ﻣ ﺴ ﺩﻓﺘﺮ ﺘﺸﺎﺭ ۱۷۷ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﮐﻠﻴﻤﻰ ﺑﻬﺎﺋﻴﺎﻥ ۱۷۹ ﺳﻨﻪ ﺿﻮﺿﺎﻯ ١٣٤٢ ﮪ . ﻕ . ۱۸۷ ﺳﻨﻪ ﻭﻗﺎﻳﻊ ﺍﺯ ﻣﻨﻈﺮﻩ ﺩﻭ ١٣٤٢ ﮪ . ﻕ – . ﺿﻮﺿ ﺷﻬﺮ ﺩﺭ ﺎ ۱۹۹ ﻋﻤﻮﻣﻰ ﻫﺠﺮﺕ ۲۰۱ ﺳﻨﻪ ﺿﻮﺿﺎﻯ ﺍﺯ ﺑﻌﺪ ﻭ ﻗﺒﻞ ﺍﻣﺮ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ١٣٤٢ ﮪ . ﻕ . ۲۰۵ ﺍﻋﺎﻧﻪ ﺳﺘﻤﺪ ﺑﻪ ﺟﻬﺮﻡ ﻳﺪﮔﺎﻥ ۲۰۷ ﻣﺸﻬﺪ ﺍﺯ ﻣﺒﻠﻐﻴﻦ ّﻋﺒﻮﺭ ۲۰۷ ﻣﺸﻬﺪ ﺍﻟﻘﺪﺱ ﺣﻈﻴﺮﺓ ۲۰۹ ﻭﻻﺕ ﺍﻣﺮ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻃﻰ ﺩﺭ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺷﻴﻮﻩ ﻭ ﺑﻬﺎﺋﻴﺎﻥ ﺑﺎ ۲۱۰ ﮔﻠﮑﺎﻧﻰ ﺧﺎﻥ ﻋﻠﻰ ﻣﻴﺮﺯﺍ ) ﻫﻤﺎﻳﻮﻥ ﺩﺑﻴﺮ ( ۲۱۱ ﻭ ﺧﺎﻥ ﺣﺴﻦ ﻣﻴﺮﺯﺍ ﻳﮋ ﻩ ) ﮔﻼﺏ ﻭ ﮔﻞ ( ۲۱۹ ﺍﻣﺮﻯ ﺍﻭﺿﺎﻉ ١٣٠٦ ﻳﺎ ﺷﻤﺴﻰ ٤٦ - ١٣٤٥ ﮪ . ﻕ . ۲۲۳ ﺭﻭﺣﺎﻧﻰ ﻣﺤﻔﻞ ۲۲۳ ﺗﺒﻠﻴﻎ ﺍﻣﺮ ۲۲۴ ﺍﻣﺮﻯ ﻣﻌﺎﺭﻑ ۲۲۵ ﺍﺣﺘﻔﺎﻻﺕ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﺎﺕ ۲۲۶ ﺧﻴﺮﻳﻪ ﺍﻣﻮﺭ ۲۲۶ ﺳﻮﻡ ﻓﺼﻞ - ﺳﺒﺰﻭﺍﺭ ۲۲۸ ﺳﺒﺰﻭﺍﺭﻯ ﺷﻬﻴﺪ ﻋﻠﻰ ﻣﻼ ّ ۲۲۸ ﻣﺤﻤﺪ ﺁﻗﺎ ﺷﻬﺎﺩﺕ ۲۳۱ ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎﺭﻡ - ﻧﻴﺸﺎﺑﻮﺭ ۲۳۳ ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ - ﺍﻃﺮﺍﻑ ﻭ ﺣﻴﺪﺭﻳﻪ ﺗﺮﺑﺖ ۲۳۷ ﺧﻤﺴﻪ ﺷﻬﺪﺍﻯ ۲۳۷ ّﻣﻘﺪﻣﮥ ﺷﻬﺎﺩﺕ ۲۴۴ ﻭﻗﺎﻳﻊ ﺍﻧﻌﮑﺎﺱ ١٣٤٢ ﮪ . ﻕ . ﺗﺮﺑﺖ ﺩﺭ ﻣﺸﻬﺪ ﺣﻴﺪﺭﻳﻪ ۲۴۸

ﺗﺮﺑﺖ ﺗﻮﺍﺑﻊ ۲۵۱ ّﻣﻬﻨﻪ ۲۵۱ ﺧﻴﺮﺁﺑﺎﺩ ۲۵۲ ﺣﺴﻦ ﺁﺑﺎﺩ ۲۵۳ ﻋﺒﺪﺍﻟﻠﻪ ﺁﺑﺎﺩ ۲۵۳ ﺁﺑﺎﺩ ﺩﻭﻍ ۲۵۴ ﺯﺍﻭﻩ ۲۵۴ ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ - ﻧﺎﻣﻖ ﻭ ﺣﺼﺎﺭ ۲۵۵ ﺣﺼﺎﺭ ۲۵۵ ﻧﺎﻣﻖ ۲۵۵ ﻣﻌﻠ ﺍﺣﻤﺪ ّﺷﻴﺦ ﻢ ۲۵۶ ﻣﻌﻠ ﻋﻠﻴﻪ ﻋﻠﻤﺎ ّﺩﺳﻴﺴﮥ ﻢ ۲۶۱ ﻧﺎﻣﻖ ﻭ ﺣﺼﺎﺭ ﺑﻠﻮﺍﻯ - ﻣﻌﻠ ﻓﻮﺕ ﻭ ﻋﻠﻰ ﻣﻼ ﺷﻬﺎﺩﺕ ّّ ﻢ ۲۶۳ ﺣﺼﺎﺭ ﺩﻟﺨﺮﺍﺵ ﻭﻗﺎﻳﻊ - ﻣﻌﻠ ﻓﻮﺕ ﺯﻣﺎﻥ ﺍﺯ ﻧﺎﻣﻖ ّ ﺳﻨﻪ ﺗﺎ ﻢ ١٣۱٥ ۲۷۳ ﺍﺳﺤﻖ ﻭ ﺍﺳﻤﻌﻴﻞ ﻳ ﻋﺒﺮﺕ ﺩﺭﺱ ﻳﮏ ﺎ – ﺣﺎﺟﻰ ﺷﻬﺎﺩﺕ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻌﻠﻢ ﺧﺎﺩﻡ ۲۸۰ ﻭﻗﺎﻳﻊ ﺑﻬﺎﺋﻴﺎﻥ ﺍﺯ ﺟﻤﻌﻰ ﺷﻬﺎﺩﺕ ﻭ ﻣﺸﺮﻭﻃﻴﺖ ﺯﻣﺎﻥ ۲۸۷ ﺁﺧﺮﻳﻦ ﺣﺼﺎﺭ ﺿﻮﺿﺎﻯ – ﻧﺎﻣﻖ ۲۹۴ ﺗﺮﺷﻴﺰ ) ﮐﺎﺷﻤﺮ ( ۳۰۰ ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ - ﻓﺎﺭﺍﻥ ) ﻓﺮﺩﻭﺱ - ﺗﻮﻥ ( ﺍﻃﺮﺍﻑ ﻭ ۳۰۱ ﺑﮏ ﺍﻟﻠﻪ ﺧﻠﻴﻞ ﺷﺎﻩ ﺣﺎﺟﻰ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ۳۰۲ ﻓﺎﺭﺍﻥ ﺍﻣﺮﻯ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺑﻘﻴﻪ ۳۰۷ ﻓﺎﺭﺍﻥ ﺗﻮﺍﺑﻊ : ﺑﺠﺴﺘﺎﻥ ۳۱۵ ﺟﻮﻳ ﻭ ﮔﻮﻧﺎﺑﺎﺩ ﻤﻨﺪ ۳۱۶ ﻫ ﻓﺼﻞ ﺸﺘﻢ – ﻃ ﺒﺲ ۳۱۹ ﻃﺒ ﺍﻭﻟﻴﮥ ﻭﻗﺎﻳﻊ ﺲ ۳۲۰

ﺍﻟﻤﻠﮏ ﻋﻤﺎﺩ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﮤ ۳۲۱ ﺳﻨﻪ ﺑﻠﻮﺍﻯ ١٣١٢ ﮪ . ﻕ . ۳۲۵ ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ - ﺑﺸﺮﻭﻳﻪ ۳۲۸ ﺩ ﻣ ﻭ ﺑﺸﺮﻭﺋﻰ ﺣﺴﻴﻦ ﻣﻼ ﺟﻨﺎﺏ ّﻭﺭﻩ ﺆ ﺁﻥ ﻣﻨﻴﻦ ۳۳۱ ﺷﻴﺦ ﻗﻠﻌﮥ ﻭﻗﺎﻳﻊ ﺍﺯ ﺑﻌﺪ ﺑﺸﺮﻭﻳﻪ ﺍﻭﺿﺎﻉ ﻃﺒﺮﺳﻰ ۳۳۳ ﺍﻭﺿﺎﻉ ﺑﻬ ﺣﻀﺮﺕ ﻇﻬﻮﺭ ﺍﻋﻼﻥ ﺗﺎ ﺑﺸﺮﻭﻳﻪ ﺎ ءﺍﻟﻠﻪ ۳۳۴ ﺍﻭﺿﺎﻉ ﺑﻬ ﺣﻀﺮﺕ ﺻﻌﻮﺩ ﺗﺎ ﺑﺸﺮﻭﻳﻪ ﺎءﺍﻟﻠﻪ ۳۳۶ ﺍﻭﺿﺎﻉ ﺳﻨﻪ ﺗﺎ ﺻﻌﻮﺩ ﺍﺯ ﺑﻌﺪ ﺑﺸﺮﻭﻳﻪ ١٣١٦ ﮪ . ﻕ . ۳۴۰ ﺳﻨﻪ ﺿﻮﺿﺎﻯ ١٣١٦ ﮪ . ﻕ . ۳۴۲ ﺧﺎﻥ ﺣﺴﻴﻦ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻴﺮ ۳۴۴ ﺧﺎﻧﻮ ﺑﺸﺮﻭﺋﻰ ﺣﺴﻴﻦ ﻣﻼ ﺟﻨﺎﺏ ّﺍﺩﻩ ۳۴۶ ﺧﺎﻧﻢ ﺭﻭﺣﺎﻧﻴﻪ ) ﺑﺸﺮﻭﺋﻰ ﺭﻭﺣﺎﻧﻰ ( ۳۴۹ ﺑﺸﺮﻭﻳﻪ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺑﻘﻴﻪ ۳۵۲ ﺭﺋﻴﺲ ﺣﺴﻴﻦ ﻣﻴﺮﺯﺍ ﺣﺎﺟﻰ ۳۵۵ ﺑﺸﺮﻭﻳﻪ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺧﺎﺗﻤﻪ ۳۵۷ ﺧﻴﺮﺍﻟﻘﺮﻯ ٰﺑﻬﺎﺋﻴﺎﻥ ) ﺯﻳﺮﮎ ( ۳۵۸ ﻓﺼﻞ ﺩﻫﻢ - ﻗﺎ ﺋﻨﺎﺕ ۳۶۱ ﺍ ﻧﻔﻮﺫ ﺑﺘﺪﺍﻯ ﺍﻣﺮ - ﺍﮐﺒﺮ ﻧﺒﻴﻞ ﺟﻨﺎﺏ ۳۶۲ ﺳﺮﭼﺎﻩ ﺿﻮﺿﺎﻯ ۳۷۲ ﻣﺤﻤﻮﺩﻯ ﻳﻌﻘﻮﺏ ﺳﻴﺪ ﺁﻗﺎ ۳۸۲ ﺩﺭﺧﺶ ﺿﻮﺿﺎﻯ ۳۸۳ ﭼﺎﻩ ﺳﺮ ﺿﻮﺿﺎﻯ ﺗﺠﺪﻳﺪ ۳۸۸ ﻭﻗﺎﻳﻊ ﺍﻧﻌﮑﺎﺱ ١٣٤٢ ﺑﻴﺮ ﺩﺭ ﻣﺸﻬﺪ ﺟﻨﺪ ۳۹۰ ﺑﻴﺮ ﻭﻗﺎﻳﻊ ﺍﻧﻌﮑﺎﺱ ﭼﺎﻩ ﺳﺮ ﺩﺭ ﺟﻨﺪ ۳۹۳ ﺧﻮﺳﻒ ﺩﺭ ﺑﻬﺎﺋﻰ ﺍﻣﺮ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭ ﻭ ﻧﻔﻮﺫ ۳۹۵ ﻭﻗﺎﻳﻊ ﺍﻧﻌﮑﺎﺱ ١٣٤٢ ﺧﻮﺳﻒ ﺩﺭ ۳۹۸

ﻓﺼﻞ ﻳﺎﺯ ﺩﻫﻢ - ﺳﻴﺴﺘﺎﻥ – ﺯﺍﻫﺪﺍﻥ ) ﺩﺯﺩﺍﺏ ( ۴۰۰ ﺣﺎﺟﻰ ﺑﻠﻮﭺ ﺧﺎﻥ ﻣﺤﻤﺪ ۴۰۰ ﺩﺯﺩﺍﺏ - ﺯﺍﻫﺪﺍﻥ ۴۰۱ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺧﺎﺗﻤﻪ ۴۰۳ ﭘﺎﻳﺎﻧﻰ ﺳﺨﻦ ۴۰۵ ّﻣﻠﺤﻘ ﺿﻤﺎﻳﻢ ﻭ ﺎﺕ ﺍﻭﻝ ﺿﻤﻴﻤﮥ - ﺭﺳﻤﻰ ﺍﺳﻨﺎﺩ ﺍﺳﺎﺱ ﺑﺮ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺗﻀﻴﻴﻘﺎﺕ ۴۰۹ ﺩﻭﻡ ﺿﻤﻴﻤﮥ – ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍﻳﻦ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺩﺭ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﻭﺍﻟﻴﺎﻥ ﻭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺷﺎﻫﺎﻥ ﻧﺎﻡ ۴۳۵ ﺳﻮﻡ ﺿﻤﻴﻤﮥ - ﻳﺎﺩﺩﺍﺷﺖ ﺍﺯ ﺑﺮﺧﻰ ﺍﺣﻮﺍﻝ ﺷﺮﺡ ﺑﺮ ﻫﺎﻳﻰ ﮐﺴﺎﻥ ۴۳۷ ﭼﻬﺎﺭﻡ ﺿﻤﻴﻤﻪ – ﻳﺎﺩﺩﺍﺷﺖ ﺷ ﻧﺎﻡ ﺑﺮ ﻫﺎﻳﻰ ﺟﺎﻯ ﻬﺮﻫﺎ، ﮐﺘﺎﺏ ﻫﺎ، ﻫﺎ ۴۶۹ ﺿﻤﻴﻤﮥ ﭘﻨﺠﻢ – ﺗﺮﺟﻤﮥ ﺟﻤﻼﺕ ﺁﻳﺎﺕ ﻭ ﻋﺮﺑﻰ ﻓﺎﺭﺳﻰ ﺑﻪ ۴۷۹ ﻧﺎﻣﻪ ﻭﺍﮊﻩ ۴۸۷ ﺗﺼﺎﻭﻳﺮ ۴۹۷ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺗﻔﺼﻴ ﻠﻰ ﺍﺳﺎﻣﻰ ) ﻧﻤﺎﻳﻪ ( ۵۳۷ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺗﻔﺼﻴﻠﻰ ﺩﻫﺎﺕ ﻭ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﻣﻨﺎﻃﻖ، ﮐﺸﻮﺭﻫﺎ، ۵۴۷ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺗﻔﺼﻴﻠﻰ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺍﻗﻮﺍﻡ، ﺟﺎﻯ ﻫﺎ، ﮐ ﺍﻣﺎﮐﻦ، ﻭ ﻫﺎ ﺘﺎﺏ ﺭﺳﺎﻳﻞ ﻭ ﻫﺎ ۵۵۲

ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻭ ﺗﻮﻗﻴﻌﺎﺕ ﻣﺒﺎﺭﮐﻪ، ﺁﻳﺎﺕ ﺗﺼﺎﻭﻳﺮ ﮐﺘﺎﺏ ﺍﻭﻝ ﺻﻔﺤﺎﺕ : ۱ . ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺑﻪ ﺭﺍﺟﻊ ﺍﻗﺪﺱ ﮐﺘﺎﺏ ﺍﺯ ﻣﺒﺎﺭﮐﻪ ﺁﻳﻪ ۲ . ﻋﺒﺪﺍﻟﺒﻬﺎء ﺣﻀﺮﺕ ﻗﻠﻢ ﺍﺯ ﺻﺎﺩﺭﻩ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﻣﺒﺎﺭﮎ ﻟﻮﺡ ۳ . ﺗﻮﻗﻴﻊ ﺍﻣﺮﺍﻟﻠﻪ ﻭﻟﻰ ﺣﻀﺮﺕ ﺑﻪ ﺧﻄﺎﺏ ﺁﻗﺎﻯ ﻓﺆﺍﺩﻯ ﺣﺴﻦ ۴ . ﺑﻪ ﺧﻄﺎﺏ ﺍﻣﺮﺍﻟﻠﻪ ﻭﻟﻰ ﺣﻀﺮﺕ ﺗﻮﻗﻴﻊ ﺧﺎﻧﻢ ﻓﺆﺍﺩﻯ ﺣﺴﻦ ﻣﺎﺩﺭ ۵ . ﻓﻮﺍﺩ ﺣﺴﻦ ﺁﻗﺎﻯ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﺸﺮﻭﺋﻰ ﻯ ﺗﺼﺎﻭﻳﺮ : ﺻﻔﺤﮥ ۴۹۳ ﺑﻌﺪ ﺑﻪ : ۶ . ﺁﺑﺎﺩ ﻋﺸﻖ ۱۹۲۹ ﻡ - . ﺣﺴﻦ ﻓﺆﺍﺩﻯ ﻣﺎﺩﺭ ﺑﺎ ) ﻭﺍﻟﺪﻩ ﻓﺆﺍﺩﻯ ( ﺩﺍﺋﻰ ﻭ ) ﻏﻼﻡ ﺁﻗﺎ ﺫﺑﻴﺤﻰ .( ۷ . ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﺍﻋﻀﺎﻯ ﻓﺆﺍﺩﻯ ﺫﺑﻴﺤﻰ ﻭ ﺑﺸﺮﻭﺋﻰ : ﭼﭗ ﺑﻪ ﺭﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﺍﻳﺴﺘﺎﺩﻩ ﺭﺩﻳﻒ : ﻭ ﺳﻠﻄﺎﻥ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻮﻫﺮ ﻫﺎﺩﻯ ﻣﻴﺮﺯﺍ ﺟﻼﻝ، ﺁﻗﺎ ﻋﺒﺪﺍﻟﺮﺣﻴﻢ ﺁﻗﺎ ﻋﻠﻴﺰﺍﺩﻩ، ﺍﺳﺪﺍﻟﻠﻪ ﭘﺪﺭ ﺍﻟﺮﺣﻴﻢ، ﻋﺒﺪ ﺁﻗﺎ ﻫﻤﺴﺮ ﺧﺎﻧﻢ ﻃﻴﺒﻪ ﺫﺑﻴﺤﻰ، ﻋﻄﺎءﺍﻟﻠﻪ ﻫﻤﺴﺮ ﺧﺎﻧﻢ ﻃﻮﺑﻰ ﺍﻑ، ﺍﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺫﺑﻴﺤﻰ ﻏﻼﻡ ﺁﻗﺎ ﻫﻤﺴﺮ ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻠﻴﺤﻪ ﻋﻄﺎءﺍﻟﻠﻪ ﺍﻑ، ﺍﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺫﺑﻴﺤﻰ ﺁﻏﻼﻡ ﻣﻌﻠﻮﻡ، ﻧﺎ ﺍﺳﻢ ﺧﺎﻥ، . ﭼﭗ ﺑﻪ ﺭﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺭﺩﻳﻒ : ﺳﻠﻄﺎﻥ ﺧﺎﻧﻢ ﺳﻮﻡ ﻧﻔﺮ ﻓﺆﺍﺩﻯ، ﻭﺍﻟﺪﻩ ﻫﻤﺸﻴﺮﻩ ﻣﻬﺪﻯ ﺳﻴﺪ ﺁﻗﺎ ﻫﻤﺴﺮ ﻓﺆﺍﺩﻯ، ﻭﺍﻟﺪﻩ ﺷﺸﻢ ﻧﻔﺮ ﺧﺎﻧﻢ، ﻃﻴﺒﻪ ﻣﺎﺩﺭ ﻭ ﮔﻠﭙﺎﻳﮕﺎﻧﻰ ﻣﻴﮑﺮﺩ ﮐﻤﮏ ﻣﻨﺰﻝ ﮐﺎﺭﻫﺎﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﮐﻪ ﺭﻭﺳﻰ ﺧﺎﻧﻢ . ﺭﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﺯﻣﻴﻦ ﺭﻭﻯ ﻧﺸﺴﺘﻪ

ﭼﭗ ﺑﻪ : ﺫﺑﻴﺤﻰ، ﻣﻠﮑﻪ ﺫﺑﻴﺤﻰ، ﻣﺴﻌﻮﺩ ﺫﺑﻴﺤﻰ، ﺫﺑﻴﺢ ﺫﺑﻴﺤﻰ، ﺍﺳﮑﻨﺪﺭ ﺍﻭ ﺳﺮ ﺑﺎﻻﻯ ﻭ ﺫﺑﻴﺤﻰ ﺫﺑﻴﺤﻰ،ﺍﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﻓﺮﺯﺍﻧﻪ ﺫﺑﻴﺤﻰ ﻓﺮﺥ . ۸ . ﺣﺴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﺷﺠﺮﻩ ﻓﺆﺍﺩﻯ ﺑﺸﺮﻭﺋﻰ ) ﺗﺼﺎﻭﻳﺮ ﺑﻴﻦ ۱۹ ﻭ ۲۰ ( ۹ . ﺗﺎﺷﮑﻨﺪ ۱۹۲۷ ﻡ - . ﺣﺴﻦ ﻓﺆﺍﺩﻯ ﺍﮐﺒﺮ ﻧﺒﻴﻞ ﻫﻮﻳﻪ ﻫﻤﺴﺮﺵ ﻭ . ۱۰ . ﻓﺆﺍﺩﻯ ﻭﺍﻟﺪﻩ - ﺧﺎﻧﻢ ﺳﻠﻄﺎﻥ . ۱۱ . ﺣﺴﻦ ﻓﺆﺍﺩﻯ ﺗﺎﺷﮑﻨﺪ ﺩﺭ ﺩﻭﺳﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﺍﻯ ﻋﺪﻩ ﺑﺎ . ۱۲ . ﺁﺑﺎﺩ، ﻋﺸﻖ ۲۱ ﺁﭘﺮﻳﻞ ۱۹۲۶ ﻡ -. ﺣﺴﻦ ﺧﻮﺩ ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺎ ﺍﺧﻼﻕ ﺩﺭﺱ ﺷﺎﮔﺮﺩﺍﻥ ﻓﺆﺍﺩﻯ ﺑﺸﺮﻭﺋﻰ . ۱۳ . ﺁﺑﺎﺩ ﻋﺸﻖ ﺍﺣﺒﺎ ﺍﺯ ﺟﻤﻌﻰ ء ﺍﺯ ﺁﺯﺍﺩﻯ ﺍﺯ ﭘﺲ ﻣﺸ ﺩﺭﺏ ﺟﻠﻮﻯ ﺩﺭ ﺯﻧﺪﺍﻥ ﺮﻕ ﺍﻻﺫﮐﺎﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﺗﺒﻌﻴﺪ ﺍﺯ ﻗﺒﻞ . ۱۴ . ﻣﺸﻬﺪ ۱۹۳۰ ﻡ . ﮐﺸﻮﺭ ﺍﺯ ﺷﺪﻩ ﺗﺒﻌﻴﺪ ﺍﺣﺒﺎﻯ ﺍﺗﺤﺎﺩ ﺷﻮﺭﻭﻯ ﺟﻤﺎﻫﻴﺮ . ۱۵ . ﻣﺸﻬﺪ ۱۹۳۰ ﻡ . ﺣﺴﻦ ﻓﺆﺍﺩﻯ ﺍﺣﺒﺎ ﺍﺯ ﺟﻤﻌﻰ ﺑﺎ ء . ۱۶ . ﻣﺸﻬﺪ ۱۹۳۰ ﻡ . ﺣﺴﻦ ﻓﺆﺍﺩﻯ ﻋﻬﺪﻩ ﺑﻪ ﺭﺍ ﺍﺭﺗﺶ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺍﺩﺍﺭﻩ ﮐﻪ ﺯﻣﺎﻧﻰ ﺩﺍﺷﺖ . ۱۷ . ﻃﻬﺮﺍﻥ ۱۹۳۵ ﻡ . ﺣﺴﻦ ﻓﺆﺍﺩﻯ ﻧﻈﺎﻡ ﺩﺍﻧﺸﮑﺪﻩ ﻋﺎﻟﻴﺮﺗﺒﻪ ﺍﻓﺴﺮﺍﻥ ﻭ ﻣﻌﻠﻤﺎﻥ ﺑﺎ . ۱۸ . ﻓﺆ ﺣﺴﻦ ﺩﺭ ﺍﺩﻯ ﻃﻬﺮﺍﻥ ﻟﺠﻨﺎﺕ ﺍﺯ ﻳﮑﻰ . ۱۹ . ﺑﻴﺴﺖ ﻗﺮﻥ ﺍﻭﺍﺋﻞ ﺩﺭ ﻣﺸﻬﺪ ﮐﺎﺭﻣﻨﺪﺍﻥ ﻭ ﺻﺮﺍﻑ ﻣﻮﺳﻰ ﺣﺎﺟﻰ ] ۱۹۰۰ - ۱۹۲۰ ﻡ .[. ۲۰ . ﺑﻴﺴﺖ ﻗﺮﻥ ﺍﻭﺍﺋﻞ ﺩﺭ ﻣﺸﻬﺪ ﺍﺣﺒﺎ ﺍﺯ ﺟﻤﻌﻰ ء ] ۱۹۰۰ - ۱۹۲۰ ﻡ .[. ۲۱ . ﺍﺣﺒﺎ ﺍﺯ ﺟﻤﻌﻰ ﺑﻴﺴﺖ ﻗﺮﻥ ﺍﻭﺍﺋﻞ ﺩﺭ ﻣﺸﻬﺪ ء ] ۱۹۰۰ - ۱۹۲۰ ﻡ .[. ۲۲ . ﻣﺸﻬﺪ - ﻣ ﻣﺆﻣﻨﻴﻦ ﺍﺯ ﺑﻌﻀﻰ ﺷﻬﺎﺩﺕ ﺤﻞ . ۲۳ . ﻋﺪﻩ ﻧﻴﺸﺎﺑﻮﺭ ﻣﺆﻣﻨﻴﻦ ﺍﺯ ﺍﻯ ] ۱۹۰۰ - ۱۹۲۰ ﻡ .[. ۲۴ . ﺍ ﺍﺯ ﺟﻤﻌﻰ ﺑﻴﺮﺟﻨﺪ ﺣﺒﺎء ﺑﻴﺴﺖ ﻗﺮﻥ ﺍﻭﺍﺋﻞ ﺩﺭ . ۲۵ . ﺍ ﺍﺯ ﺟﻤﻌﻰ ﺑﻴﺮﺟﻨﺪ ﺣﺒﺎء ] ۱۹۳۰ - ۱۹۴۰ ﻡ .[.

۲۶ . ﻧﻴﺸﺎﺑﻮﺭﻯ ﺑﺰﺭﮒ ﻣﻴﺮﺯﺍ ﺁﻗﺎ - ﺑﺪﻳﻊ ﺟﻨﺎﺏ . ۲۷ . ﺷﻬﻴﺪ ﻗﻮﭼﺎﻧﻰ ﺍﮐﺒﺮ ﻋﻠﻰ ﺷﻴﺦ ﺁﻗﺎ . ۲۸ . ﺷﻬﻴﺪ ﺗﺮﮎ ﻣﺤﻤﺪ ﺣﺎﺟﻰ . ۲۹ . ﻓﺮﻭﻏﻰ ﻣﺤﻤﻮﺩ ﻣﻴﺮﺯﺍ . ۳۰ . ﺍﮐﺒﺮ ﻧﺒﻴﻞ ﺑﻪ ﻣﻠﻘﺐ ﻗﺎﺋﻨﻰ ﻓﺎﺿﻞ ﻣﺤﻤﺪ . ۳۱ . ﻗﺎ ﻋﻠﻰ ﻣﺤﻤﺪ ﺷﻴﺦ ﺁﻗﺎ ﺋﻨﻰ . ۳۲ . ﺍﺻﺪﻕ ﺍﺑﻦ . ۳۳ . ﺍﺳﺘﻨ ﺍﻋﻀﺎﻯ ﺑﻴﺮﺟﻨﺪ ﺴ ﺁﻳﺎﺕ ﺎﺥ : ﻣﻼ ﺣﺎﺟﻰ ﻭ ﺭﺿﻮﻯ ﺯﺍﺋﺮ ﻏﻼﻣﺤﺴﻴﻦ ّﻣﻴﺮﺯﺍ ﻳﻮﺳﻒ ﻧﺨﻌﻰ ﺑﻴﮏ . ۳۴ . ﻗﻮﭼﺎﻧﻰ ﺍﻟﺪﻭﻟﻪ ﺷﺠﺎﻉ . ۳۵ . ﺍﻟﺮﺋﻴﺲ ﺷﻴﺦ ﻣﻴﺮﺯﺍ ﺍﺑﻮﺍﻟﺤﺴﻦ ﺷﺎﻫﺰﺍﺩﻩ . ۳۶ . ﺍﻟﺴﻠﻄﻨﻪ ﻣﺆﺗﻤﻦ ﺭﺿﺎﻯ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻴﺮﺯﺍ . ۳۷ . ﺷﺎﻩ ﻧﺎﺻﺮﺍﻟﺪﻳﻦ ﻗﺎﺟﺎﺭ ۳۸ . ﻗﺎﺟﺎﺭ ﺷﺎﻩ ﻣﻈﻔﺮﺍﻟﺪﻳﻦ ۳۹ . ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﻭﺍﻟﻰ ﻣﻴﺮﺯﺍ ﻣﺮﺍﺩ ﺷﺎﻫﺰﺍﺩﻩ ﺍﻟﺴﻠﻄﻨﻪ، ﺣﺴﺎﻡ . ۴۰ . ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺣﺎﮐﻢ ﻣﻴﺮﺯﺍ، ﺗﻘﻰ ﻣﺤﻤﺪ ﺷﺎﻫﺰﺍﺩﻩ ﺍﻟﺪﻭﻟﻪ، ﺭﮐﻦ . ۴۱ . ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺣﮑﻤﺮﺍﻥ ﻭ ﺍﻟﺴﻠﻄﻨﻪ ﺣﺴﺎﻡ ﭘﺴﺮ ﺍﻟﺪﻭﻟﻪ، ﻣﺆﻳﺪ . ۴۲ . ﺷﻴﺦ ﺍﺻﻔﻬﺎﻧﻰ ﻣﺠﺘﻬﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻣﺤﻤﺪ ) ﺫﺑﺢ .( ۴۳ . ﺣﺸﻤﺔ ﺍﻟﻤﻠﮏ ﺍ ﺧﺎﻥ ﻋﻠﻢ ﻣﻴﺮ ، ﻗﺎﺋﻨﺎﺕ ﺣﺎﮐﻢ . ۴۴ . ﺑﻬﺎءﺍﻟﺪﻳ ﺍﮐﺒﺮ ﻧﺒﻴﻞ ﻦ ﺭﻭﻯ ﺍﺯ ﺭﺍ ﮐﺘﺎﺏ ﺍﻳﻦ ﮐﻪ ﺗﺎﻳﭗ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺍﺻﻞ ﻧﺴﺨﻪ ﮐﺮﺩ . ۴۵ . ﻣﺸﻬﺪ، ﺭﻭﺣﺎﻧﻰ ﻣﺤﻔﻞ ﺭﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﺍﻭﻝ ﻧﻔﺮ ﺍﻳﺴﺘﺎﺩﻩ : ﺑﻬﺎءﺍ ﺍﮐﺒﺮ ﻧﺒﻴﻞ ﻟﺪﻳﻦ .

٩ ّﻣﻘﺪﻣﻪ ﻓﺆﺍﺩﻯ ﺩﺧﺖ ﻣﻴﻨﻮ ﭘﺪﺭﻡ ﺭﺍ ﮐﺘﺎﺏ ﺍﻳﻦ ﺟﻨﺎﺏ ﺑﺸﺮﻭﺋﻰ ﻓﺆﺍﺩﻯ ﺣﺴﻦ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۳۱۰ ﺷﻤﺴﻰ ] ۱۹۳۱ ﻡ [. ﻣﺸﻬﺪ ﺩﺭ ﺭﻭﺣﺎﻧﻰ ﻣﺤﻔﻞ ﺩﺳﺘﻮﺭ ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰﻯ ﻧﻤﻮﺩ ﺗﺤﺮﻳﺮ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﻧﺪ . ﺩﺭ ﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﺳﻨﺪ ﺟﺎﻣﻊ ﻣﻮﺛﻘﻰ ﻭ ﺑﻬﺎﺋﻰ ﺍﻣﺮ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻭﻗﺎﻳﻊ ﺍﺯ ﺍﺣﺒﺎ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﺩﺭ ء ﻧﺒ ﻮﺩ . ﺗﺤﻮ ّ ﺩﺭ ﮐﻪ ﺳﺮﻳﻌﻰ ﻻﺕ ﺍ ﺍﺟﺘﻤﺎﻉ ﻣﻰ ﺭﺥ ﻳﺮﺍﻥ ﺩﺍﺩ ، ﺍﺣﺒﺎء ّﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻰ ﻭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﭘﻴﺮﺍﻥ ﻣﺮﮒ ﺑﻮﺩ ﻋﻮﺍﻣﻠﻰ ﺍﻳﻨﻬﺎ ﻫﻤﮥ ، ﻣﻰ ﻓﺮﺍﻣﻮﺷﻰ ﻭ ﻧﺎﺑﻮﺩﻯ ﺩﺳﺘﺨﻮﺵ ﺭﺍ ﺑﻬﺎﺋﻰ ﺟﻮﺍﻣﻊ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﮐﻪ ﺳﺎﺧﺖ . ﻭﻟﻰ ﺣﻀﺮﺕ ﺍﻣﺮﺍﻟﻠﻪ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮﺩﻧﺪ ﺩﺳﺘﻮﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻣﺮﮐﺰﻯ ﻣﺤﻔﻞ ﺑﻪ ﻭ ﺛﺒﺖ ﺑﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥ، ﺳﺮﺍﺳﺮ ﺩﺭ ﺭﻭﺣﺎﻧﻰ ﻣﺤﺎﻓﻞ ﺍﻭﻟﻴﮥ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺗﺪﻭﻳﻦ ﻣﻨﻄ ﺩﺭ ﺍﻣﺮ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﺧﻮﺩ ﻘﮥ . ﺣﻀﺮﺕ ﺁﻥ ﺧﻮﺩ ﻭ ﺗﺪﻭﻳﻦ ﺑﻪ ﺗﺮﺟﻤﮥ ﺁﺛﺎﺭ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺍﺯ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺑﺎﺯ ﺟﻨﺎﺏ ﻧﺒﻴﻞ ﺯﺭﻧﺪﻯ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﻓﺮﻣﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﮐﺘﺎﺏ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۳۱۱ ﺵ ] . ۱۹۳۲ ﻡ [. ﺑﻪ ﻭ ﺷﺪ ﭼﺎﭖ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﺩﺭ ﺍﻧﮕﻠﻴﺴﻰ ﺯﺑﺎﻥ ﺳﺎﻝ ﻫﺎ ﺗﺮﺟﻤﮥ ﺑﻌﺪ ّﻣﻠﺨﺺ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻳﺎﻓﺖ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻓﺎﺭﺳﻰ . ﺟﻨﺎﺏ ﺣﺴﻦ ﻓﺆﺍﺩﻯ ﺍﺯ ﭘﺲ ﺩﻭﺭ ﺍﻥ ﺯﻧﺪﺍﻥ ﺳﺨﺖ ﺁﺑﺎﺩ ﻋﺸﻖ ﺩﺭ ﺗﺒﻌﻴﺪ ﻭ ﺍﺗﺤﺎﺩ ﺍﺯ ﺷﻮﺭﻭﻯ ﺟﻤﺎﻫﻴﺮ ، ﺁﺫﺭ ﺩﺭ ﻣﺎﻩ ۱۳۰۸ ﺵ ] . ۱۹۲۹ ﻡ [. ﺟﻮﺍﻥ ﻫﻤﺴﺮ ﺑﺎ ﺧﻮﺩ ﻫﻴ ﺑﺪﻭﻥ ﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﻭﺍﺭﺩ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻭﺳﺎﺋﻞ ﺷﺪ ﻧﺪ ﺍﺣﺒ ﻭ ﺭﻭﺣﺎﻧﻰ ﻣﺤﻔﻞ ﮐﻤﮏ ﺑﺎ ﻣﺸﻬﺪ ﺩﺭ ﻭ ّ ﺁﻥ ﺎﻯ ﺩﻳﺎﺭ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﮔﺮﺩﻳﺪ ﻧﺪ . ﺍﻳﻦ ﻣﺸﻬﺪ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﻘﺮﺍﺭ ﻭ ﻭﺭﻭﺩ ﺍﺯ ﭘﺲ ﻣﺪﺕ ﭼﻪ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﺩﺭ ﻣﺤﻔﻞ ﺭﺍ ﻭﻇﻴﻔﻪ ﺑﻪ ﺭﻭﺣﺎﻧﻰ ﻣﻘﺪﺱ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﻧﻤﻮﺩ ﻣﺤﻮﻝ ﺳﻨ ﻣﻰ ﻭﻟﻰ ﻧﻴﺴﺖ ﺩﺳﺖ ﺩﺭ ﺪﻯ ﺗﻮﺍﻥ ﺗﺼﻮﺭ ﮐﺮﺩ ﺍﻭﺍﺋﻞ ﺩﺭ ﮐﺎﺭ ﺍﻳﻦ ﮐﻪ ۱۳۰۹ ﺵ ] . ۱۹۳۰ ﻡ [. ﺷﺪ ﺷﺮﻭﻉ ﺩﺭ ﻭ ﺣﺪﻭﺩ ﺳﺎﻝ ﻳﮏ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺭﺳﻴﺪ . ﻣﺴ ﻭ ﻗﻄﻮﺭ ﻧﺴﺒﺘﴼ ﮐﺘﺎﺏ ﺗﻬﻴﻪ ﻭ ﺗﺪﻭﻳﻦ ﺘ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﭼﻮﻥ ﻨﺪﻯ ﺁﻥ ﻣﺪﺗ ﺩﺭ ﻫﻢ ﮐﻮﺗﺎﻩ ﻰ ﺑﺲ ﺍﺳﺖ ﮐﺎﺭﻯ ﺩﺷﻮﺍﺭ . ﺯﻧﺪﮔﺎﻧﻰ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺟﻮﺍﻧ ﻰ ﮐﺸﻮﺭﻯ ﺩﺭ ﻣﻬﺎﺟﺮ ﺟﺪﻳﺪ ﻣﺤﻴﻄﻰ ﻭ

١٠ ﻧﺎﻣﺴﺎﻋﺪ ، ﻧﺪﺍﺷﺘﻦ ﻧﮕﺎﺭﻯ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻻﺯﻡ ﻭﺳﺎﺋﻞ ﻭ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﻪ ﺩﺳﺘﺮﺳﻰ ﭘ ﭼﻨﺎﻥ ﮐﺎﺭﻯ ُﺑﺮﺍﻯ ﺮ ﺍﺭﺯﺵ ، ﺟﻤﻠﻪ ﺍﺯ ﻣﺴﺎﺋﻠ ﻰ ﮔﻤﺎﻥ ﺑﺪﻭﻥ ﮐﻪ ﺑﻮﺩ ﺭﻭﻳﺎﺭﻭﻯ ﭘﺪﺭﻡ ﺩﺍﺷﺖ ﻗﺮﺍﺭ . ﻭ ﺍﻳﻦ ﻟﻰ ﺍﺷﮑﺎﻻﺕ ﻭﻗﻔﻪ ﺩﺭ ﺍﻯ ﻧﮕﺎﺭﺵ ﻭﺯﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺍﻳﺠﺎ ﺩ ﻧﻨﻤﻮﺩ . ﻣﻰ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺍﺭﺯﺵ ﺑﺎ ﺭﺍ ﺍﺛﺮ ﺍﻳﻦ ﺁﻧﭽﻪ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ ّﻣﺆﻟ ﻣﺤﺘﺮﻡ ﻒ ﻣﺮﺍﺣﻞ ﻫﻤﮥ ﺩﺭ ﺗﮑﻴﻪ ﺑﺮ ﺍﺵ ﻣﺪﺍﺭﮎ ﺁﺭﺷﻴﻮﻫﺎﻯ ﻭ ﻣﺤﺎﻓﻞ ﺭﻭﺣﺎﻧﻰ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﺑﻮﺩﻩ . ﻭﻯ ﺧﻮﺩ ﮐﺎﺭ ﺷﻴﻮﮤ ﺩﺭ ﺭﺍ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺗﻬﻴﻪ ﭘﻬﻨﺎﻭﺭﻯ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺑﻬﺎﺋﻰ ﺟﺎﻣﻌﮥ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﭼﻮﻥ ﻣﻘﺪ ّﺩﺭ ﻣﻰ ﺫﮐﺮ ﻣﻪ ﮐﻨﺪ : ﻭﻗﺎﻳ ﻭ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺣﺪ ﺑﻪ ﻣﺒﺎﺭﮎ ﺑﻴﺎﻧﺎﺕ ﻭ ﺍﻟﻮﺍﺡ ﺑﺎ ﺭﺍ ّﻊ ﻯ ﮐﻪ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﺑﻮﺩ ﺩﺳﺘﺮﺱ ﺩﺭ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺩ ﻭ ﻣﻘﺪﺳﮥ ﻣﺤﺎﻓﻞ ﺍﻣﻀﺎﻯ ﻭ ﻣﻬﺮ ﺑﻪ ﺭﺍ ﺁﻧﭽﻪ ﺍﺳﻨﺎﺩ ﻭ ﻣﺪﺍﺭﮎ ﻗﺴﻤﺖ ّﺭ ﺩﺍﺩﻳﻢ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﺷﻤﺮﺩﻩ ﻣﻘﺪﻡ ﺍﺳﺖ، ﺭﺳﻴﺪﻩ ّّﺭﻭﺣﺎﻧﻴﻪ . ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ ﻭ ﺣﮑﺎﻳﺎﺕ ﻗﺴﻤﺖ ﺩﺭ ﻗﺪﻣﺎ ، ﭼﻪ ﺁﻥ ُﻣﺘﻔﻖ ﻣﺴﮑﻮﺕ ﺭﺍ ﺑﻘﻴﻪ ﻭ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮﺩ ﻋﻠﻴﻪ ﮔﺬﺍﺷﺘﻴ ﻋﻨﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺗﺎ ﻢ، ﻭ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﻮﺭﺩ ﮔﺮﺩﺩ ﻭﺍﻗﻊ ﺗﺪﻗﻴﻖ . ﺟﻨﺎﺏ ﻓﺆﺍﺩﻯ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻭ ﻣﺂﺧﺬ ﻭ ﻳﮏ ﺑﻪ ﻳﮏ ﺭﺍ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻣﺮ ﻭﻗﺎﻳﻊ ﺑﺎﺭﻩ ﺩﺭ ﺑ ﻪ ﭘﺎ ﺻﻮﺭﺕ ﺍﺳﺖ ﮔﺬﺍﺭﺩﻩ ﺧﻮﺍﻧﻨﺪﻩ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﺩﺭ ﻭﺭﻗﻰ . ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺩﻳﮕﺮ ﻣﻨﺒﻊ ﺑﺪﻭﻥ ﻣﺆﻟﻒ ﺣﮑﺎﻳﺖ ﻭ ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ ﺗﺮﺩﻳﺪ ﺍﻣﺮ ﻗﺪﻣﺎﻯ ﻫﺎﻯ ، ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻪ ﺩﺭ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ، ﺩﺭ ﺑﻠﮑﻪ ﻋﺸﻖ ﻭ ﻣﺮﻭ ﺁﺑﺎﺩ ﮐﻪ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﻣﻰ ﺁﻧﺎﻥ ﻣﻴﺎﻥ ﺩﺭ ﻧﻮﺟﻮﺍﻧﻰ ﺍﺯ ﻭﻗﺎﻳﻊ ﺁﻥ ﺧﻮﺩ ﺍﻧﮕﻴﺰ ﺣﻴﺮﺕ ﺣﺎﻓﻈﮥ ﺑﺎ ﻭ ﺯﻳﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﮐﺎﻏﺬ ﺭﻭﻯ ﻭ ﺳﭙﺮﺩﻩ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﻪ ﺭﺍ . ﻣﻰ ﺑﺮ ﮐﻪ ﻃﻮﺭ ﺁﻥ ﻭ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺗﺮﮎ ﺍﺯ ﭘﺲ ﺁﻳﺪ ﻧﻴﺰ ﻃﻬﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﺳﮑﻮﻧﺖ ﺟﻨﺎﺏ ﻓﺆﺍﺩﻯ ﺑﺎﺭﻫﺎ ﺁﮔﺎﻫﻰ ﺑﺎ ﻭ ﮐﺮﺩﻩ ﺭﺟﻮﻉ ﮐﺘﺎﺏ ﻣﺘﻦ ﺑﻪ ﻫﺎﻯ ﺩﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﻪ ﺟﺪﻳﺪﻯ ﻣﻄﺎﻟ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﻓﺰﻭﺩﻩ ﺁﻥ ﺑﺮ ﺒﻰ ﺍﻧﺪ . ﺍﺻﻞ ﮐﺘﺎﺏ ﺍﻳﻦ ﻓﺆﺍﺩﻯ ﺟﻨﺎﺏ ﺧﻂ ﺑﻪ ﺩﺭ ۱۴ ﻭ ﻓﺼﻞ ۳۱۹ ﺧﺸﺘﻰ ﺻﻔﺤﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺩﺍﺭﺍﻯ ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺮ ﻭ ۱۸ - ۲۰ ﺍﺳﺖ ﺳﻄﺮ . ﺑﻪ ﮐﺘﺎﺏ ﻓﺼﻮﻝ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺣﺎﺿﺮ ﭼﺎﭖ ﺩﺭ ﺍﺳﺖ ﺷﺪﻩ ﺣﻔﻆ ﺧﻮﺩ ﺍﺻﻠﻰ ﺻﻮﺭﺕ . ﻣﺤﻔﻞ ﺭﻭﺣﺎﻧﻰ ﻧﺴﺨﻪ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺧ ﻣﺤﺎﻓﻞ ﺍﻋﻀﺎﻯ ﺑﻪ ﺭﺍ ﮐﺘﺎﺏ ﺍﻳﻦ ﺍﺯ ﺍﻯ ﻭ ﺮﺍﺳﺎﻥ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩ ﺍﺷﺘﺒﺎﻫﺎﺕ ﺭﻓﻊ ﻭ ﻧﻈﺮ ﺍﻇﻬﺎﺭ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻣﺮ ﻗﺪﻣﺎﻯ . ﻣﺘﺤﺪ ﺍﻟﻤﺂ ﻝ ﻣﺤﻔﻞ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﺑﺘﺪﺍﻯ ﻣﺘﻦ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺣﺎﺿﺮ ) ﺹ . ۴۵ ( ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﻳﻢ ﺩﻗ ﻭ ﮐﺎﺭ ﺷﻴﻮﻩ ﺗﺎ ّ ﺭﻭﺣﺎﻧﻰ ﻣﺤﻔﻞ ﺖ ﺭﺍ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﻣﺮﮐﺰﻯ ﻣ ﺩﻫﺪ ﻧﺸﺎﻥ ﺸﻬﺪ .

١١ ﭘﺪﺭﻡ ﺭﺍ ﮐﺘﺎﺏ ﺍﻧﺸﺎﻯ ﺳﺒﮏ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺳﺎﺩﻩ ﻭ ﺭﺍ ﺁﻥ ﺩﻟﻴﻞ ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺩﺭ ﺑﻴ ﺍﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺎﻥ ﻣﻰ ﺩﺍﺭﻧﺪ ” : ﺑﻪ ﺭﺍ ﺗﻮﺍﺭﻳﺦ ﻗﺒﻴﻞ ﺍﻳﻦ ﻋﻠﻤﻴﻪ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﺁﺗﻴﻪ ﺩﺭ ﮐﻪ ﺩﺍﺭﻳﻢ ﻗﻄﻌﻰ ﻳﻘﻴﻦ ّﭼﻮﻥ ﻭ ﺍﺩﺏ ﻧﮑﺎﺕ ﺭﻋﺎﻳﺖ ﻭ ﻋﻨﺎﻭﻳﻦ ﻭ ﺍﻟﻘﺎﺏ ﺫﮐﺮ ﺍﺯ ﮐﺮﺩ، ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻣﺨﺘﻠﻔﻪ ﻫﺎﻯ ﺯﺑﺎﻥ ﻣﺘ ﮐﻪ ﮐﺮﺩﻳﻢ ﺧﻮﺩﺩﺍﺭﻯ ﺍﺳﺖ ﻓﺎﺭﺳﻰ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻻﺯﻣﻪ ﮐﻪ ﺗﻮﻗﻴﺮ ﺍﺷﮑﺎﻝ ﺩﭼﺎﺭ ﺭﺍ ﺮﺟﻤﻴﻦ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻧﮑﺮﺩﻩ .“ ﺁﻧﮑﻪ ﺑﺎ ﺳﺒﮏ ﻭ ﺯﺑﺎﻥ ﮐﺘﺎﺏ ﭼﻨﺪﺍﻧﻰ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﻓﺎﺭﺳﻰ ﺑﺎ ﻧﺪﺍﺭﺩ ، ﺩﺭ ﻭﻟﻰ ﻭﻳﺮﺍﺳﺘﺎﺭﻯ ﻣﻄﺎ ﺩﺭ ﺭﺍﺣﺘﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﻃﻮﻻﻧﻰ ﺟﻤﻼﺕ ، ﻟﻌﻪ ﮐﻮﺗﺎﻩ ﺷﺪ ﻭ ﻧﮕﺎﺭﻯ ﻓﺎﺭﺳﻰ ﺍﺻﻮﻝ ﮔﺮﺩﻳﺪ ﺣﻔﻆ ﺷﻮﺩ ﺩﺍﺩﻩ ﺗﻐﻴﻴﺮﻯ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﻭ ﻣﻌﻨﻰ ﺩﺭ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﺑﺪﻭﻥ ﺍﻣﺮﻭﺯ . ﺩﺭ ﮐﺘﺎﺏ ۱۳۱۰ ﺵ ] . ۱۹۳۱ ﻡ [. ﺁﻥ ﭼﺎﭖ ﻭﻟﻰ ﺭﺳﻴﺪ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺑﻪ ﺍ ﭘﺲ ﺍﻳﻨﮏ ﮔﺬﺷﺖ ﺯ ﺳﺎﻝ ﻫﺎ ﻣﻰ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﻴﺮﺩ . ﭘﺪﺭﻡ ﮐﺘﺎﺏ ﺍﻳﻦ ﺗﺤﺮﻳﺮ ﺍﺯ ﭘﺲ ، ﺗﺮﮎ ﺭﺍ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﮔﻔﺘ ﻨﺪ ﻣﺪﺗﻰ ﻭ ﺩﺭ ﺳﭙﺲ ﻭ ﮐﺎﺷﺎﻥ ﺩﺭ ﻃ ﻬﺮﺍﻥ ﻭﺭﺯﻳﺪ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﺑﻪ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﺩﺭ ﻧﺪ . ﺍﺯ ﭘﺲ ﺑﻬﺎﺋﻰ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﺷﺪﻥ ﺑﺴﺘﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎﻝ ﺩﺭ ﺩﻭﻟﺖ ۱۹۳۴ ﻡ . ، ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺍﺳﺘﺎﺩﻯ ﺳﻤﺖ ﺑﻪ ﻓﺎﺭﺳﻰ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻭ ﺯﺑﺎﻥ ﺩ ﺩﺑﻴﺮﺳﺘﺎﻥ ﺭ ﻧﻈﺎﻡ ﺑ ﺷﺪ ﺮﮔﺰﻳﺪﻩ ﻧﺪ ﺗﻮﺍﻧﺴﺘ ﻭ ﻨﺪ ﺯﻧﺪﮔﺎﻧﻰ ﺩﻫﺪ ﺳﺎﻣﺎﻥ ﺭﺍ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﮔﻰ . ﻧﺎ ﻣﺮﮒ ﺑﻬﻨﮕﺎﻡ ﭘﺪﺭ ﺩﺭ ۳۷ ﺳﺎﻝ ﺩﺭ ﺳﺎﻟﮕﻰ، ۱۳۱۵ ﺵ . ] ۱۹۳۶ ﻡ [. ، ﺑﻮ ﺩﺭ ﺭﺍ ﮐﺘﺎﺏ ﺍﻳﻦ ﭼﺎﭖ ﺗ ﻓﺮﺍﻣﻮﺷﻰ ﻪ ﺍﻧﺪﺍﺧﺖ . ﺍ ﺑﻌﻀﻰ ﺯ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﻗﻠﻤﻰ ﺁﺛﺎﺭ ﺍﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﺍﺯ ﮐﺘﺎﺏ، ﺳﺎﻝ ﺩﺳﺖ ﺩﺭ ﻫﺎ ﻫﻤﺴﺮﺷﺎﻥ ﺑﺮﺍﺩﺭ ﺍﮐﺒﺮ ﻧﺒﻴﻞ ﺑﻬﺎءﺍﻟﺪﻳﻦ ﺟﻨﺎﺏ ) ﻓﺮﺯﻧﺪ ﺷ ﺁﻗﺎ ﻗﺎﺋﻨﻰ ﻋﻠﻰ ﻣﺤﻤﺪ ﻴﺦ ( ﺑﻮﺩ . ﺍﮐﺒﺮ ﻧﺒﻴﻞ ﺟﻨﺎﺏ ﻫﻤ ّ ﮔﻤﺎﺷﺘﻪ ﺖ ﺩﺭ ﺭﺍ ﮐﺘﺎﺏ ﺳﺎﻝ ۱۳۳۳ ﺵ ] . ۱۹۵۴ ﻡ [. ﺗﺎﻳﭗ ﮐﺮﺩ ﻧﺪ ﻭ ﻳﮏ ﻧﺴﺨﻪ ﻣﻠ ﺭﻭﺣﺎﻧﻰ ﻣﺤﻔﻞ ﺑﻪ ﺭﺍ ّ ﺗﻘﺪﻳﻢ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻰ ﻧﻤﻮﺩﻧﺪ . ﺧﻮﺩ ﻧﻮﺑﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻔﻞ ﺁﻥ ﺭﺍ ﮐﺘﺎﺏ ﻧﺴﺨﮥ ﺍﺭﺳﺎﻝ ﺍﻣﺮﺍﻟﻠﻪ ﻭﻟﻰ ﺣﻀﺮﺕ ﺳﺎﺣﺖ ﺑﻪ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ . ﺗﻮﻗﻴﻊ ﺩﻭ ﺩﺭ ﻗﻠﻢ ﺍﺯ ﺻﺎﺩﺭ ﻭ ﺣﻀﺮﺕ ﻣﺒﺎﺭﮎ ﺍﻣﺮﺍ ﻟﻰ ﻟﻠﻪ، ﮐﻪ ﺑﺪﺍﻥ ﮐﺘﺎﺏ ﺍﺑﺘﺪﺍﻯ ﺍﺳﺖ ّﻣﺰﻳﻦ ، ﺗ ﺄ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻟﻴﻒ ﺑﻪ ” ﻗﺒﻮﻝ ﻭ ﺭﺿﺎ ّ ﻋﺰ “ ﺣﻀﺮﺗﺸﺎﻥ ﻣﻔﺘﺨﺮ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﺍﺳﺖ . ﻭﻓﺎﺕ ﺍﺯ ﭘﺲ ﺟﻨﺎﺏ ﺩﺭ ﺍﮐﺒﺮ ﻧﺒﻴﻞ ﺑﻬﺎءﺍﻟﺪﻳﻦ ۱۹۶۸ ﻡ . ، ﮐﺘﺎﺏ ﺧﻄﻰ ﻧﺴﺨﮥ ﺑﺮﺍﺩﺭ ﻧﺰﺩ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺟﻨﺎﺏ ﻫﻤﺎﻡ ﺍﮐﺒﺮ ﻧﺒﻴﻞ ﺍﻟﺪﻳﻦ ﻣﺤﻔﻮﻅ ﺑﻮﺩ . ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺍﻭﺍﺋﻞ ﺩﺭ ﻧ ﺍﻣﺮﻯ ﻧﻔﻴﺲ ﮐﺘﺐ ﺳﺎﻳﺮ ﺑﺎ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﮐﺘﺎﺏ ﺍﻳﻦ ﺍﺻﻠﻰ ﺴﺨﻪ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺭﻓﺖ ﺗﺎﺭﺍﺝ ﺑﻪ .

١٢ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۹۹۶ ﻓﺘﻮ ﻣﻔﻴﺪﻯ ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ ﺩﮐﺘﺮ ﺟﻨﺎﺏ ﮐﭙﻰ ﮐﺎﻣﻞ ﻧﺴﺨﻪ ﮐﺘﺎﺏ ﺗﺎﻳﭙﻰ ﺑﻪ ﺭﺍ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺩﺳﺖ ﺁﻥ ﻃﺒﻊ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩ ﺑﺎ ﻧﻤﻮﺩﻧﺪ ﺍﻋﻠﻰ ﻣﻌﻬﺪ ﺗﻘﺪﻳﻢ . ﺍﻋﻠﻰ ﻣﻌﻬﺪ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﻣﻘﺮﺭ ﮐﻪ ﻧﺴﺨﮥ ﮐﺎﻣﭙﻴ ﻮ ﺍﺛﺮ ﺍﻳﻦ ﺍﺯ ﺗﺮﻯ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﻃﺒﻊ ﺑﺮﺍﻯ ﮔﺮﺩﺩ : ﮐﺘﺎﺏ ﺍﻟﺬﮐﺮ ﻓﻮﻕ ... ﻣﻘﺪ ّﺭﺍ ﺳﺎﻳ ﺑﺮ ﻡ ﻭﺍﺭﺩ ﮐﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﺩﺭ ﮐﺘﺐ ﺮ ... ﻣﺼﺤ ﻧﺴﺨﻪ ّﻭ ﺢ ﻣﺆﺳ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﺩﺭ ﺭﺍ ّﮐﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮﻯ ﺴﮥ ﺑﻬﺎﺋﻰ ﻣﻌﺎﺭﻑ ] ﮐﺎﻧﺎﺩﺍ [ ﺁﻥ ﺍﺳﺎﺱ ﺑﺮ ﺗﺎ ﺩﻫﻨﺪ ﻗﺮﺍﺭ ﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﻣﻘﺘﻀﻰ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﮐﺘﺎﺏ ﻃﺒﻊ ﺑﺮﺍﻯ . ﻫﻢ ﺍﻋﻠﻰ ﻣﻌﻬﺪ ﺩﺳﺘﻮﺭﺍﺗﻰ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﺩﺭ ﻣﻮﺳﺴﮥ ﺗﻮﺳﻂ ﮐﺘﺎﺏ ّﻃﺒﻊ ﮐﺎﻧﺎﺩﺍ ﺑﻬﺎﺋﻰ ﻣﻌﺎﺭﻑ ﻭ ﺁﻭﺭﺩﻥ ” ﺣﺴﻦ ﺟﻨﺎﺏ ﺣﺎﻝ ﺷﺮﺡ ﻭ ﺍﻣﺮﺍﻟﻠﻪ ﻭﻟﻰ ﺣﻀﺮﺕ ﺗﻮﺍﻗﻴﻊ ﻓﺆﺍﺩﻯ ﺍﺯ ﻣﺼﺎﺑﻴﺢ ﮐﺘﺎﺏ ﻫﺪﺍﻳﺖ “ ﻣﻰ ﺍﻣﻴﺪﻭﺍﺭﻯ ﺍﻇﻬﺎﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﻓ ﮐﻪ ﺮﻣﺎﻳﻨﺪ ” ﺑ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻧﻔﻴﺲ ﺍﺛﺮ ﺍﻳﻦ ﻪ ﻣﺮﻏﻮﺏ ﻧﺤﻮﻯ ﺑﻴﻔﺰﺍﻳﺪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﻣﺒﺎﺭﮎ ﺍﻣﺮ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻏﻨﺎﻯ ﺑﺮ ﻭ ﮔﺮﺩﺩ ﺁﺭﺍﺳﺘﻪ ﻃﺒﻊ ﺣﻠﻴﻪ ﺑﻪ “. ﺑ ﺩﺍﺭﺍﻻﻧﺸﺎء ﺍﻋﻈﻢ، ﺍﻟﻌﺪﻝ ﻴﺖ ۱۲ ﺩﺳﺎﻣﺒﺮ ۱۹۹۶ ﻡ . ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺍﺯ ﭘﺲ ﮐﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮﻯ ﻧﺴﺨﻪ ﮐﺘﺎﺏ ﺑﻮﺩ ﺍﻗﺪﺱ ﺍﺭﺽ ﺩﺭ ﮐﻪ ﺗﺎﻳﭙﻰ ﻧﺴﺨﻪ ﺑﺎ ﻣﻌﻬﺪﺍﻋﻠﻰ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺎﺭ ﺑﻪ ّﻣﺆﺳﺴﮥ ﮐﺎﻧﺎﺩﺍ ﺩﺭ ﺑﻬﺎﺋﻰ ﻣﻌﺎﺭﻑ ﮐﺘﺎﺏ ﻧﺸﺮ ﮐﺎﺭ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮﺩﻧﺪ ﺩﺳﺘﻮﺭ ﺑﮕﻴﺮﺩ ﻋﻬﺪﻩ ﺑﺮ ﺭﺍ ” : ّﻣﺆﺳﺴﮥ ﺭ ﺍﺛﺮ ﺍﻳﻦ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭ ﻭ ﻃﺒﻊ ﻓﺎﺭﺳﻰ ﻟﺴﺎﻥ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﺋﻰ ﻣﻌﺎﺭﻑ ﻭﺟﻬﻪ ﺍ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﻗﺮﺍﺭ ّﻫﻤﺖ ﺍﻥ ﺗﺎ ﺩﺍﺩ ﻃﺒﻊ ﺑﺤﻠﻴﻪ ﻣﺮﻏﻮﺏ ﺑﻨﺤﻮﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻧﻔﻴﺲ ﮐﺘﺎﺏ ﺍﻳﻦ ﺷﺎءﺍﻟﻠﻪ ﮔﻴﺮﺩ ﻗﺮﺍﺭ ﻋﻼﻗﻤﻨﺪﺍﻥ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﺩﺭ ﻭ ﺁﻳﺪ ﺩﺭ .“ ﺍﻋﻈﻢ ﺍﻟﻌﺪﻝ ﺑﻴﺖ ﺩﺍﺭﺍﻻﻧﺸﺎء ۱۳ ، ﺁﭘﺮﻳﻞ ۲۰۰۱ ّﺗﺤﻮ ﻣﺆﺳ ﻭﻇﺎﻳﻒ ﺩﺭ ﮐﻪ ّﻻﺗﻰ ﺳﺎﻝ ﺭﺍ ﮐﺘﺎﺏ ﻧﺸﺮ ﺩﺍﺩ ﺭﺥ ﮐﺎﻧﺎﺩﺍ ﺑﻬﺎﺋﻰ ﻣﻌﺎﺭﻑ ﺴﮥ ﺑﻪ ﻫﺎ ﺗﺄﺧﻴ ﺍﻧﺪﺍﺧﺖ ﺮ . ﺟﺎﻧﺐ ﺍﻳﻦ ﺁﻧﮑﻪ ﺗﺎ ﺧﻮﺩ ﺍﻋﻠﻰ ﻣﻌﻬﺪ ﺗﻮﺍﻓﻖ ﺑﺎ ﺻﺪﺩ ﺩﺭ ﻭ ﻧﻤﻮﺩﻥ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﭼﺎﭖ ﻧﺸﺮ ﻭ ﺑﺮ ﮐﺘﺎﺏ ﺁﻣﺪ ﺟﻨﺎﺏ ﻫﻤﮑﺎﺭﻯ ﺍﺯ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﻳﻦ ﺩﺭ ﻭ ، ﭘﺮﻭ ﻓﺴﻮﺭ ﻭﻫﻤﻦ ﻓﺮﻳﺪﻭﻥ ﺑﻬﺮﻩ ﺷﺪ ﻣﻨﺪ . ﻣﻰ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﮐﻪ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮﺭ ﮐﺘﺎﺏ ﺍﺭﺽ ﻣﻮﺭﺩ ﺩﺭ ﺍﻗﺪﺱ ﻣﺴﺘﻄﺎﺏ ﮐﺘﺎﺏ ﺁﻳﮥ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻳﻴﺪ ﺧﺎء ) ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ( ﻣﺒﺎﺭﮎ ﻟﻮﺡ ، ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﻗﻠﻢ ﺍﺯ ﺻﺎﺩﺭ ﻭ ﻋﺒﺪﺍﻟﺒﻬﺎء، ﺣﻀﺮﺕ ﻣﺒﺎﺭﮎ ﻭﻟﻰ ﺣﻀﺮﺕ ﺗﻮﻗﻴﻌﺎﺕ ﻣﻮﺭﺩ ﺩﺭ ﺍﻣﺮﺍﻟﻠﻪ ﺍﺛﺮ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻣﺰﻳﻦ ّ . ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺍﻋﻠﻰ ﻣﻌﻬﺪ ﺩﺳﺘﻮﺭ ﺑﻪ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺣﺴﻦ ﻧﺎﻣﮥ ﻓﺆﺍﺩﻯ ، ﺑﻪ ﺑﻪ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻣﺼﺎﺑﻴﺢ ﮐﺘﺎﺏ ﺍﺯ ﻧﻘﻞ ﻗﻠﻢ ﻋﺰﻳﺰﺍﻟﻠﻪ ﺟﻨﺎﺏ

١٣ ﺳﻠﻴﻤﺎﻧﻰ، ﻫﻢ ﺩﻭﺭﮤ ﻫﻤ ﻭ ﮑﺎﺭ ﻋﺸﻖ ﺯﻣﺎﻥ ﺁﺑﺎﺩ ﻭﻯ، ﺁﻭﺭ ﮐﺘﺎﺏ ﺍﺑﺘﺪﺍﻯ ﺩﺭ ﺷﺪ ﺩﻩ . ﺑﺎ ﮐﺘﺎﺏ ّﺩﻗ ﻭﻳﺮﺍﺳﺘﺎﺭﻯ ﺖ ﺷﺪ ﻭ ّﻣﻠﺤﻘ ﺑﺮ ﺿﻤﺎﻳﻤﻰ ﻭ ﺎﺕ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺁﻥ ﺍﻓﺰﻭﺩﻩ ﮐﻪ ﮔﺸﺖ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺭﺍ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺁﻏﺎﺯ ﻓﺮﻣﻮﺩ ﺧﻮﺍﻫﻴﺪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﮐﺘﺎﺏ . ﻫﻢ ﻋﮑﺲ ﺑﻮﺩ ﻣﻤﮑﻦ ﮐﻪ ﺁﻧﺠﺎ ﺗﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻫﺎﻯ ّﻣﺘﻌﺪﺩ ﻗﺪﻳﻤ ﻓﺆﺍﺩﻯ، ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﮤ ﺍﺯ ﻰ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺭﺟﺎﻝ ﺍﺯ ﺑﺮﺧﻰ ﻭ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ، ﺷﻬﺮﻫﺎﻯ ﺍﺣﺒﺎء ﺩﺭ ﺷﺪ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﮐﺘﺎﺏ . ﺗﻮﺍﺭﻳﺦ ﺗﻤﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﺍﺳﺖ ﻳﺎﺩﺁﻭﺭﻯ ﺑﻪ ﻻﺯﻡ ﮐﺘﺎﺏ ﺑﻮﺩ ﻗﻤﺮﻯ ﻫﺠﺮﻯ ﺑﻪ ﮐﻪ ﺁﻧﮑﻪ ﺑﺮﺍﻯ ﺑﺎﺷﺪ ﺁﺷﻨﺎ ﺫﻫﻦ ﺑﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻴﻼﺩﻯ ﺑﻪ ﻧﻴﺰ ﮔﺮﺩﻳﺪ ﺗﺒﺪﻳﻞ . ﺭﺍ ﺭﻭﺯ ﻭ ﻣﺎﻩ ﮐﻪ ﺗﻮﺍﺭﻳﺨﻰ ﺟﺰ ﻧﻴﺰ ﺩﺍﺷﺖ، ﻣﻰ ﺷﺪﻩ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺳﺎﻝ ﺑﻪ ﺳﺎﻝ ﺍﺳﺎﺱ ﺑﺮ ﭼﻮﻥ ﺗﻮﺍﺭﻳﺦ، ﺩﻳﮕﺮ ﮐﻤﺘﺮ ﺳﺎﻝ ﻳﮏ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﺍﺻﻠﻰ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍﺯ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻳﺎ . ﻋ ﺑﺮ ﮐﻪ ﻨﻮﺍﻧﻰ ﺭﻭﻯ ﺍﺯ ﮐﺘﺎﺏ ﻣﺤﺘﻮﺍﻯ ﺭﺳﺎﻧﺪﻥ ﺩﺭ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﺳﺖ ﮐﺘﺎﺏ ﺍﻳﻦ ﺟﻠﺪ ﺍﻣﺎﻧﺖ ﺣﻔﻆ ﺑﺮﺍﻯ ﻭﻟﻰ ﺷﺪﻩ، ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻭﻳﺮﺍﺳﺘﺎﺭﺍﻥ ﺳﻮﻯ ، ﺁﻥ ﺑﺮ ﭘﺪﺭﻡ ﮐﻪ ﺍﺻﻠﻰ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺍﺳﺖ ﺷﺪﻩ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻣﺘﻦ ﺍﺑﺘﺪﺍﻯ ﺩﺭ ﮐﺘﺎﺏ ﺩﺍﺧﻞ ﺩﺭ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻧﻬﺎﺩﻩ . ﻭ ﻋﻼﻗﻪ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺎ ﮐﻪ ﺩﻭﺳﺘﺎﻧﻰ ﺍﺯ ﮐﻪ ﺍﺳﺖ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺟﺎ ﺍﻳﻦ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺳﺨﺎﻭﺕ ﻭ ﻣﺤﺒﺖ ﮐﺮﺩﻩ ﮐﻤﮏ ﮐﺘﺎﺏ ﺍﻳﻦ ﺗﮑﻤﻴﻞ ﺑﻪ ﻣﺮﺍﺣﻠﻰ ﺩﺭ ﻳﮏ ﺳﭙﺎﺳﮕﺰﺍﺭﻯ ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪ ﺍﻧﺪ ﮐﻨﻢ : ﮐﺘﺎﺏ ﮐﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮﻯ ﺗﺎﻳﭗ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺮﺍﻯ ﺭﻳﺎﺿﺘﻰ، ﺣﺒﻴﺐ ﺟﻨﺎﺑﺎﻥ ، ﻋﻼ ﺑﺮﺍﻯ ﻗﺪﺱ ﺍﻟﺪﻳﻦ ﺑﺮﺍﻯ ﺭﺃﻓﺘﻰ ﻭﺣﻴﺪ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﻔﻴﺪ، ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩﺍﺕ ﺍﺭﺍﺋﮥ ﻭ ﮐﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮﻯ ﮐﭙﻴﮥ ﺍﻭﻟﻴﮥ ﺍﻏﻼﻁ ّﺗﺼﺤﻴﺢ ﮐﺎﻣﭙﻴ ﻣﺘﻦ ﻣﻘﺎﺑﻠﮥ ﺳﺘﺎﺭ ﻭ ﮐﺘﺎﺏ، ﭼﺎﭖ ﺑﻪ ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻭ ﺍﻗﺪﺱ ﺍﺭﺽ ﺩﺭ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻧﺴﺨﮥ ﺑﺎ ّﻮﺗﺮﻯ ﺍﻭ ﻫﺎﻯ ﮐﻤﮏ ﺑﺮﺍﻯ ّﻟﻘﺎﺋﻰ ﻓﺎﺭﺳﻰ ﺯﺑﺎﻥ ﺑﻪ ﮐﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﻣﺸﮑﻼﺕ ﺣﻞ ﺩﺭ ﻟﻴﻪ . ﺟﻨﺎﺑﺎﻥ ﻭ ﺻﺎﺑﺮﺍﻥ ﻋﻤﺎﺩ ﺣﺸﻤﺖ ﺁﻳﺎﺕ ﻭ ﺟﻤﻼﺕ ﺗﺮﺟﻤﮥ ﺑﺮﺍﻯ ﺣﺴﻴﻨﻰ ﻣﺤﻤﺪ ﺍﻟﻠﻪ ﻓﺎﺭﺳﻰ ﺑﻪ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﻣﺒﺎﺭﮎ ﻟﻮﺡ ﻭ ﻋﺮﺑﻰ . ﺟﻨﺎﺑﺎﻥ ﻣﺆﻣﻦ ﻣﻮﮊﺍﻥ ﺩﮐﺘﺮ Momen Mojan ﻣﺆﻣﻦ ﻭﻧﺪﻯ ﺩﮐﺘﺮ ﻭ Wendy Momen ﻭ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺗﻀﻴﻴﻘﺎﺕ ﺍﺳﻨﺎﺩ ﭼﺎﭖ ﻭ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﺯ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺗﺼﺎﻭﻳﺮ ﺍﺯ ﺑﺮﺧﻰ ﮐﺘﺎﺏ The Babí and Bahá’i Religions 1844-1944 . ﺛﺎﺑﺘﻰ ﻋﺮﻓﺎﻥ ﻭ ﻣﺸﻬﺪ، ﻧﻘﺸﻪ ﻭ ﻓﺎﺭﺳﻰ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ ﻓﺼﻞ ﺗﺮﺟﻤﮥ ﺑﺮﺍﻯ . ﺳﻌﺎﺩﺕ ﺟﻨﺎﺑﺎﻥ ﻣﻨﺠﺬﺏ ﺍﻟﻠﻪ ، ﺧﻮﺵ ﺑﺮﺍﻯ ﺁ ﻧﻮﻳﺴﻰ ﻟﻮﺡ ﻭ ﺍﻗﺪﺱ ﻣﺴﺘﻄﺎﺏ ﮐﺘﺎﺏ ﻳﮥ

١۴ ﻣﺒﺎﺭﮎ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ، ﺧﻮﺵ ﺑﺮﺍﻯ ﺛﺎﺑﺘﻴﺎﻥ ﺣﺴﺎﻡ ﻭ ﻋﻨﺎﻭﻳﻦ ﺻﻔﺤﺎﺕ ﻭ ﺟﻠﺪ ﺭﻭﻯ ﻧﻮﻳﺴﻰ . ﺟﻨﺎﺑﺎﻥ ﺩﺍﻝ ﺭﺍﺟﺮ Dahl Roger ﺗﻬﻴﮥ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﻣﻠﻰ ﺭﻭﺣﺎﻧﻰ ﻣﺤﻔﻞ ﺁﺭﺷﻴﻮ ﺩﻓﺘﺮ ّّﺩﺭ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺍﺣﺒﺎﻯ ّﺗﺼﺎﻭﻳﺮ . ﺍﻭ ﻫﻤﺴﺮ ﻭ ﺁﻭﺍﺭﮔﺎﻥ ﺭﻭﺣﻴﻪ ﺧﻮﺍﻫﺮﻡ Giancarlo Gasponi ﺑﺮﺍﻯ ﻧﻤ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﭼﺎﭖ ﺑﺮﺍﻯ ﺗﺼﺎﻭﻳﺮ ﺍﺯ ﺑﺮﺧﻰ ﻮﺩﻥ . ﺩﮐﺘﺮ ﺁﻭﺍﺭﮔﺎﻥ، ﺩﺭﻯ ﺁﻭﺍﺭﮔﺎﻥ، ﻓﻬﻴﻢ ّﺑﺮﺍﺩﺭﻡ ﮐﺎﺷﻒ، ﺭﺣﻤﺖ ﺑﺮﺍﻯ ﻗﺪﻳﻤﻰ ﻫﻤﺎ ﻭ ﻣﻨﻴﮋﻩ ﻭ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺍﺣﺒﺎﻯ ﺍﺯ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﭼﻨﺪ ﺍﺯ ﺑﻌﻀﻰ ﻓﺆﺍﺩﻯ ﻣﺮﺣﻮﻡ ﺗﺼﺎﻭﻳﺮ ﻭ ، ﺩﮐﺘﺮ K. Leelavattananon ﺷﺠﺮﻩ ﺗﺎﻳﭗ ﺩﺭ ﮐﻤﮏ ﺑﺮﺍﻯ ﻧﺎﻣﻪ . ﻣﺎﺩﺭﻡ ﻣﺮﺣﻮﻡ ﻧﺒﻴﻞ ﺧﺎﻧﻢ ّﻫﻮﻳﻪ ﺧﺎﻟﻪ ﻭ ﺍﮐﺒﺮ ﻧﺒﻴﻞ ﺧﺎﻧﻢ ﺑﺎﻫﺮﻩ ﺍﻡ ﻭ ﺧﺎﻃﺮﺍﺕ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﮐﺒﺮ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﻗﻠﻤﻰ ﺁﺛﺎﺭ ﺍﺯ ﺑﺴﻴﺎﺭﻯ ﻭ ﮐﺘﺐ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﺑﺪﺳﺖ ﺑﺮﺍﻯ ﻭ ﭘﺪﺭ ﺩﺭﺑﺎﺭﮤ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ . ﻣﻔﻴﺪ، ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩﺍﺕ ﺍﺭﺍﺋﮥ ﻭ ﮐﺘﺎﺏ ﭼﺎﭖ ﺑﻪ ﻋﻼﻗﻪ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﻘﺪﻡ ﺫﺑﻴﺤﻰ ﺳﻴﺎﻣﮏ ّﺟﻨﺎﺑﺎﻥ ﻣﺄﺧﺬ، ﭼﻨﺪ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺩﺭ ﮐﻤﮏ ﺑﺮﺍﻯ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﻓﻨﺎ ﺧﺎﺿﻊ ﺩﮐﺘﺮ ﺩﺧ ﺫﺑﻴﺤﻰ ﺍﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﻭ ﻓﺮﺯﺍﻧﻪ ﺘﺮ ﺗﺼﺎﻭﻳﺮ ﻭ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺍﺯ ﺷﺨﺼﻰ ﺧﺎﻃﺮﺍﺕ ﻓﺎﻣﻴﻞ، ﻣﻮﺭﺩ ﺩﺭ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺑﺮﺍﻯ ﭘﺪﺭﻡ ﺩﺍﺋﻰ ﭘﺴﺮ ّﻭ ﻓﺎﻣﻴﻞ ، ﺩﺭ ﮐﻤﮏ ﻭ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﻧﻘﺸﻪ ﺗﻬﻴﻪ ﺑﺮﺍﻯ ﺑﻘﺎﺋﻰ ﭘﺮﻭﻳﻦ ﺧﺎﻧﻢ ﻭ ﺑﻘﺎﺋﻰ ﻧﺎﻣﺪﺍﺭ ﺩﮐﺘﺮ ﻳﺎﺩﺩﺍﺷﺖ ﺑﻪ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﻣﺄﺧﺬ ﭼﻨﺪ ﭘﻴﺪﺍﮐﺮﺩﻥ ﻫﺎ ﻭ ﻣﻌﺎﺭﻓﻰ ﻣﻴﻨﻮ ﺧﺎﻧﻢ ) ﺧﺪﺍﺩﻭﺳﺖ ( ﺑﺮﺍﻯ ﺍﺑﻦ ﺟﻨﺎﺏ ﻣﻮﺭﺩ ﺩﺭ ﺍﻃﻼﻋﺎﺗﻰ ﺩﺍﺩﻥ ﺑﺰﺭﮔﺸﺎﻥ ﭘﺪﺭ ﺍﺻﺪﻕ . ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻧﻢ ﻭ ﻋﻨﺎﻳﺘﻰ ﻳﺎﺳﻤﻦ ﻫﻤﺴﺮﺍﻧﺸﺎﻥ ﻭ ﻓﺎﺿﻞ ﻣﻴﻨﺎ ﺩﮐﺘﺮ ﻭ ﻓﺎﺿﻞ ﺳﻴﻨﺎ ﺩﮐﺘﺮ Dr. Kersten Pucks ﺗﻬﻴﮥ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺩﺭ ﮐﻪ ﻧﻮﻉ ﻫﻴﭻ ﺍﺯ ﻣﺤﺒﺖ ﻭ ﺑﺰﺭﮔﻮﺍﺭﻯ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺎ ﮐﺘﺎﺏ ّ ﻧﻤﻮﺩﻧﺪ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﺮﺍ ﻓﮑﺮﻯ ﻭ ﺟﺴﻤﻰ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ ﻧﮑﺮﺩﻩ ﺩﺭﻳﻎ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻰ ﻭ ّﮐﻤﮏ . ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ ﻭ ﺩﮐﺘﺮ ﮐ ﻭﻫﻤﻦ ﻓﺮﻳﺪﻭﻥ ﻪ ﻭ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺭﺍ ﺍﺻﻠﻰ ﻧﻘﺶ ﮐﺘﺎﺏ ﺍﻳﻦ ﻭﻳﺮﺍﺳﺘﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﻣﺘﻦ ﺑﺎﺭﻫﺎ ﻭ ﻭﻳﺮﺍﺳﺘﺎﺭﻯ ﻭ ﺗﻬﻴﻪ ﻣﺮﺍﺣﻞ ﺗﻤﺎﻡ ﺩﺭ ﻭ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻣﺮﻭﺭ ﺭﺍ ﮐﺘﺎﺏ ﻣﺨﺘﻠﻒ ّﻫﺎﻯ ﮐﺮﺩﻩ ﮐﻤﮏ ﺩﺳﺘﻰ ﮔﺸﺎﺩﻩ ﺑﺎ ﮐﺘﺎﺏ ﭼﺎﭖ ﺍﻧﺪ . ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪ ﻫﻤﮑﺎﺭﻯ ﻫﺴﺘﻢ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻭ ﺳﭙﺎﺳﮕﺰﺍﺭﻡ ﻋﺰﻳﺰﺍﻥ ﺁﻥ ﻫﻤﮥ ﺍﺯ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭ ﺩﺭ ﮐﻪ ﺍﻯ ﻣﻮﺟﺐ ﺩﺍﺩﻧﺪ ﻧﺸﺎﻥ ﺍﺛﺮ ﺍﻳﻦ ﺑﻮﺩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺍﻟﻬﻰ ﻣﻠﮑﻮﺕ ﺩﺭ ﻋﺰﻳﺰﻡ ﭘﺪﺭ ﺭﻭﺡ ﺧﻮﺷﻨﻮﺩﻯ . ﻧﻮﺍﻣﺒﺮ ﺍﻧﮕﻠﺴﺘﺎﻥ، ﻟﻨﺪﻥ، ۲۰۰۷

١۵ ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎﺭ ﻭﻫﻤﻦ ﻓﺮﻳﺪﻭﻥ ﭘﻴﺸﺮﻭ ﻭ ﻧﻮﻃﻠﺐ ﺍﺳﺖ ﻣﺮﺩﺍﻧﻰ ﻭ ﺯﻧﺎﻥ ﺷﻮﺭﺍﻧﮕﻴﺰ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺩﺍﺭﻳﺪ ﺩﺳﺖ ﺩﺭ ﺍﻳﻨﮏ ﮐﻪ ﮐﺘﺎﺑﻰ ﺑﺮ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ، ﺑﻬﺎﺋﻰ ﻭ ﺑﺎﺑﻰ ﺩﻳﺎﻧﺖ ﺩﺭ ﺭﺍ ﺧﻮﺩ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻭ ﺩﻳﻨﻰ ﺁﺭﺯﻭﻫﺎﻯ ﻭ ﺁﻣﺎﻝ ﮐﻪ ﺍﻯ ﺳﺨﺘﻰ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺩﺭ ﺩﺭﺍﺯ ﺳﺎﻟﻴﺎﻥ ﻭ ﺧﺎﺳﺘﻨﺪ ﭘﺎ ﺑﻪ ﺁﻥ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﺭﺍﻩ ﺩﺭ ﮐﻪ ﺭﻧﺠﻬﺎﻳﻰ ﻭ ﻫﺎ ﻣﻰ ﺧﻮﺩ ﻓﺸﺮﺩﻧﺪ ﺍﺳﺘﻘﺎﻣﺖ ﭘﺎﻯ ﺩﻳﺪﻧﺪ . ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺟﺎﻣﻌﮥ ﺍﺯ ﺍﺳﺖ ﻣﺮﺩﻣﻰ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺳﻮﻯ ﻳﮏ ﺍﺯ ، ﻭ ﺩﻟﻰ ﺁﮔﺎﻩ ﺑﺎ ﮐﻪ ﺭﻭﺷﻦ ﺑﻴﻨﻰ، ﮐﻪ ﻧﻮ ﺭﺩﺍﻳﻰ ﻭ ﺍﻧﺪﺍﺧﺘﻨﺪ ﺩﻭﺵ ﺍﺯ ﺭﺍ ﺳﺎﻟﻪ ﻫﺰﺍﺭﺍﻥ ﺍﺟﺪﺍﺩﻯ ﺧﺮﻗﮥ ﺑﺮ ﺍﺯﻧﺪﮤ ﻗﺮﻧﻰ ﻫﻢ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺩﻳﮕﺮ ﺳﻮﻯ ﺍﺯ ﻭ ﻧﻤﻮﺩﻧﺪ، ﺑﺮ ﺩﺭ ﺑﻮﺩ ﺗﺎﺯﻩ ﺭﻭﺯﮔﺎﺭﻯ ﻭ ﺟﺪﻳﺪ ﻣﺮﺩﻡ ﻫﻤﺎﻥ ﺷﻬﺮﻳﺎﻥ ﺳﻨﮓ ﺑﺎ ﮐﻪ ﺍﺳﺖ ﺣﺘ ﻭ ﺷﺘﻢ ﻭ ﺿﺮﺏ ﻭ ﭼﭙﺎﻭﻝ ﻭ ﻏﺎﺭﺕ ﺑﻪ ﺑﻴﺮﺣﻤﻰ ﻭ ّﺩﻟﻰ ٰﻰ ﮐﺸﺘﺎﺭ ﻫﻢ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﺧﻮﺵ ﺩﻝ ﺧﻮﺩ ﻧﻮﻋﺎﻥ . ﻧﻮﺍﻧﺪﻳﺸﺎﻥ ﺑﺎ ﺩﺷﻤﻨﻰ ﻭ ﻧﮕﺮﻯ ﺗﻨﮓ ﻭ ﺗﻌﺼﺐ ﺍﺯ ﮐﻪ ﺍﺳﺖ ﮐﺴﺎﻧﻰ ﺯﻧﺪﮔﺎﻧﻰ ّﺗﺎﺭﻳﺦ ، ﻣﺬﻫﺒﻰ ﻣﻴﺮﺍﺙ ﮐﻪ ﻧﻴﺎﮐﺎﻧ ﺑﻮﺩ ﺸﺎﻥ ، ﻭ ﺗﺴﺎﻫﻞ، ﻭ ﺗﻔﺎﻫﻢ ﻭ ﻳﮑﺮﻧﮕﻰ ﺑﻪ ﻭ ﻧﻤﻮﺩﻧﺪ ﺭﻫﺎ ﺭﺍ ﺧﻮﺩ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺳﻼﻡ ﺩﻭﺳﺘﻰ ﻭ ﻋﺸﻖ ﺑﻪ . ﺧﺎﻧﻪ ﻭ ﺩﺭﺑﺪﺭﻯ ﻭ ﺭﻧﺞ ﻭ ﺳﺨﺘﻰ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺍﻳﻦ ﺩﺭ ﺁﻧﭽﻪ ﻭ ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﺎﻥ ﺣﺎﻝ ﺷﺮﺡ ﺩﺭ ﻓﻘﻂ ﮐﻪ ﭘﺎﻳﻤﺮﺩﻯ ﻭ ﻣﻈﻠﻮﻣﻴﺖ ﺍﺯ ﺍﺳﺖ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﻰ ﮐﺸﻴﺪﻧﺪ ﺑﺪﻭﺷﻰ ﻣﻰ ﺟﻬﺎﻥ ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﺎﻥ ﻳﺎﻓﺖ ﺗﻮﺍﻥ . ﺻﻔﺤﺎﺕ ﺩﺭ ﮐﻪ ﺯﻧﺎﻥ، ﺷﻴﺮ ﻭ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﺁﺯﺍﺩ ﺍﻳﻦ ﺯﻧﺪﮔﺎﻧﻰ ﻣﻰ ﻧﺸﺎﻥ ﺷﺪﻩ، ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍﻳﻦ ﻣﻰ ﮐﻪ ﺩﻫﺪ ﻣﻰ ﻣﺎﻧﺪ، ﮔﻤﻨﺎﻡ ﻭ ﺑﻮﺩ ﻗﻬﺮﻣﺎﻥ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﺗﻮﺍﻥ ﻣﻰ ﺷﺪ، ﻓﺮﺍﻣﻮﺵ ﻭ ﺭﺳﻴﺪ ﺟﻬﺎﻥ ﻧﺎﻣﺪﺍﺭﺍﻥ ﭘﺎﻯ ﺗﻮﻫﻴﻦ ﻭ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻌﺮﺽ ﺩﺭ ﺭﻭﺯ ﻭ ﺷﺐ ﺗﻮﺍﻥ ﻋﺰﻳﺰﺗﺮﻳ ﺷﻬﺎﺩﺕ ﮔﺮﺩﻳﺪ، ﺳﺎﻗﻂ ﻫﺴﺘﻰ ﺍﺯ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺩﺭ ﺑﺎﺭﻫﺎ ﺑﻮﺩ، ﺟﻠﻮﻯ ﺭﺍ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﻓﺮﺩ ﻦ ﭘﺎﻳﺪﺍﺭ ﺧﻮﺩ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺑﺮ ﺍﺳﺘﻮﺍﺭ ﮐﻮﻫﻰ ﭼﻮﻥ ﻭﻟﻰ ﺩﻳﺪ ﭼﺸﻢ ﻣﺎﻧﺪ ﻧﺸﺪ ﺳﺴﺖ ﻭ .

١۶ ﻣﻬﻢ ﺍﺯ ﻳﮑﻰ ﺑﺘﻮﺍﻥ ﺷﺎﻳﺪ ﺭﺍ ﮐﺘﺎﺏ ﺍﻳﻦ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺯﻣﻴﻨﮥ ﺩﺭ ﺗﺎﮐﻨﻮﻥ ﮐﻪ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺁﺛﺎﺭ ﺗﺮﻳﻦ ﺁﻭﺭﺩ ﺑﺸﻤﺎﺭ ﺷﺪﻩ ﺗﺪﻭﻳﻦ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﺑﻬﺎﺋﻰ ﺩﻳﺎﻧﺖ . ﻧﻴﺴﺖ ﺷﻬﺮ ﻳﮏ ﻣﻮﺭﺩ ﺩﺭ ﺁﻧﮑﻪ ﻧﺨﺴﺖ ﺑﺰ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺑﻠﮑﻪ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺯﻫﺎﻯ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺍﺯ ﮐﻪ ﺍﺳﺘﺎﻧﻰ ﺍﺳﺖ، ﺷﺎﻣﻞ ﺭﺍ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺭﮒ ﺁﻥ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﻭ ﺑﻬﺎﺋﻰ ﺩﻳﺎﻧﺖ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺑﻪ ﺩﺍﺩﻥ ﺷﮑﻞ ﺩﺭ ﺑﺎﺭﺯ ﺳﻬﻤﻰ ﻭ ﺍﺳﺎﺳﻰ ﻧﻘﺸﻰ ﻧﻬﻀﺖ ﺧﺎﺹ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﻭ ّﺩﺍﺷﺘﻪ، ﺑﻮﺩﻩ ﻋﺒﺪﺍﻟﺒﻬﺎء ﺣﻀﺮﺕ ﻭ ﺑﻬﺎءﺍﻟﻠﻪ، ﺣﻀﺮﺕ ﺑﺎﺏ، ﺣﻀﺮﺕ ﺍﺳﺖ . ﺑﺸﺮﻭﺋﻰ، ﻓﺆﺍﺩﻯ ﺣﺴﻦ ﻣﺮﺣﻮﻡ ﺁﻥ، ﺩﺍﻧﺸﻤﻨﺪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮤ ﺁﻧﮑﻪ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﻭﻇﻴﻔﮥ ﺑﻪ ﺑﻰ ﻧﻮﻳﺴﻰ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺍﻳﻦ ﻧﮕﺎﺭﺵ ﺍﺯ ﻫﺪﻑ ﺍﺛﺮ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﻣﮥ ﺩﺭ ﺑﻮﺩﻩ، ﺁﮔﺎﻩ ﮐﺎﻣﻼ ﻃﺮﻑ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺭﺍ ﺍﺳﺖ ﮐﺮﺩﻩ ﻧﻘﻞ ﺍﻣﺎﻧﺖ ﺑﺎ ﺭﺍ ﻣﺂﺧﺬ ﻭ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺮﺡ . ﻣﺂﺧﺬ ﻭ ﻣﺪﺍﺭﮎ ﺍﺯ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻪ ﻭﻯ ﻭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻗﺪﻣﺎﻯ ﺑﺎ ﻣﻼﻗﺎﺕ ﺑﺎ ﺑﻠﮑﻪ ﺟﺴﺘﻪ ﺳﻮﺩ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺧﻄﮥ ﺭﻭﺣﺎﻧﻰ ﻣﺤﺎﻓﻞ ﺩﺭ ّﻣﻮﺟﻮﺩ ﮐﺴﺎﻧﻰ ﺑﻮﺩﻩ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍﻳﻦ ﭘﻴﮑﺮﮤ ﺩﺭ ﺧﻮﺩ ﮐﻪ ﻓﺮﺍﻣﻮﺷﻰ ﺩﺳﺘﺒﺮﺩ ﺍﺯ ﻧﻴﺰ ﺭﺍ ﺣﻮﺍﺩﺙ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﺍﻧﺪ، ﺍﺳﺖ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺟﺎﻭﻳﺪﺍﻥ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍﻳﻦ ﺩﺭ ﻭ ﺩﺍﺩﻩ ﻧﺠﺎﺕ ﻧﺎﺑﻮﺩﻯ ﻭ . ﮐﺎﺭﻯ ﻭﻯ ﮐﻮﺷﺶ ﺣﺎﺻﻞ ﺁﻥ ﺗﺪﻭﻳﻦ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺑﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺎ ﮐﻪ ﺍﺳﺖ ﺟﺎﻭﺩﺍﻧﻰ ﻭ ﺳﺘﺮﮒ ) ۱۳۱۰ ﺷﻤﺴﻰ، ۱۹۳۱ ﻡ (. ﺍﺯ ﮐﺘ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺎﺏ ﻫﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺩﻳﺎﻧﺖ ﺑﺸﻤﺎﺭ ﺑﻬﺎﺋﻰ ﻣﻰ ﺭﻭﺩ . ﻣﺆﻟ ﻫﻤﻪ، ﺍﻳﻦ ّﺑﺎ ﺍﻓﻖ ﻒ ﻭﺳﻴﻊ ﻫﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﮐﺎﺭ ﺍﺯ ﺗﺮﻯ ﻣﻘﺪﻣﮥ ﺩﺭ ﻭ ﺩﺍﺭﺩ ﺭﻭ ﭘﻴﺶ ﻧﮕﺎﺭﻯ ﻣﻰ ﺍﻣﻴﺪﻭﺍﺭﻯ ﺍﺑﺮﺍﺯ ﻧﮕﺎﺷﺘﻪ ﮐﺘﺎﺏ ﺑﺮ ﮐﻪ ﮐﻮﺗﺎﻫﻰ ﺷﻮﺍﻫﺪ ﻭ ﻣﺪﺍﺭﮎ ﺁﻧﭽﻪ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺩﺭ ﮐﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺟﻤﻊ ﻫﻨﻮﺯ ﮐﻪ ﺍﻟﻮﺍﺣﻰ ﺗﻤﺎﻣﻰ ﺩﻳﮕﺮ ﻣﺠﻠﺪﻯ ﺩﺭ ﻧﻴﺰ ﻭ ﮔﺮﺩﺩ، ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻭ ﺁﻳﺪ ﮔﺮﺩ ﻧﺸﺪﻩ ّﺁﻭﺭﻯ ﺍﻓﺘﺨﺎﺭ ﺑﻪ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻳﮑﺠﺎ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﻧﺎﺯﻝ ﻋﺒﺪﺍﻟﺒﻬﺎء ﺣﻀﺮﺕ ﻭ ﺍﻋﻠﻰ ﻗﻠﻢ ﺍﺯ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺑﻬﺎﺋﻴﺎﻥ ﺷﻮﺩ . ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺩﺭ ﮐﻪ ﺍﻟﻮﺍﺣﻰ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﻧﺎﺯﻝ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﻫﺎﻯ ﻣﻰ ﻧﻴﺰ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺯﻳﺮﺍ ﺍﺳﺖ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﻓﺮﺍﻭﺍﻥ ﺷﻬﺎﺩﺕ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ، ﻭﻗﺎﻳﻊ ﺑﻪ ﺍﺷﺎﺭﺍﺗﻰ ﺗﻮﺍﻥ ﻫﺎ، ﻇﻠﻢ ﺗﺒﻌﻴﺾ ﻭ ﻫﺎ ﻫﻤﻮﺍ ﺑﻬﺎﺋﻴﺎﻥ ﮐﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﺑﻮﺩﻩ ﺁﻥ ﺩﺳﺘﺨﻮﺵ ﺭﻩ ﻳﺎﻓﺖ ﺍﻧﺪ . ﮐﻤﺎﻝ ﺑﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺄّﺳ ﻣﺆﻟ ﺁﺭﺯﻭﻯ ﺍﻳﻦ ﮐﻪ ﮔﻔﺖ ّﻒ ﻧﮕﺮﻓﺖ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﺻﻮﺭﺕ ﻫﺮﮔﺰ ﻒ . ﺍﻭ ﺧﻮﺩ ﺍﮔﺮ ﺷﺎﻳﺪ ﻧﻤﻰ ﺩﺳﺖ ﺍﺯ ﺯﻭﺩﺭﺱ ﻣﺮﮔﻰ ﺑﻪ ﻣﻬﻢ ﺍﻳﻦ ﺑﻪ ﺩﺍﺷﺖ ﮐﻪ ﻋﻠﻤﻰ ﺻﻼﺣﻴﺖ ﻭ ﻫﻤﺖ ﺑﺎ ّﺭﻓﺖ ﻣﻰ ﺑﺮ ﺑﻮﺗﮥ ﺩﺭ ﮐﺎﺭ ﺍﻭ ﻣﺮﮒ ﺍﺯ ﭘﺲ ﻧﻴﺴﺖ ﻣﻌﻠﻮﻡ ﻣﺎ ﺑﺮ ﮐﻪ ﺩﻻﻳﻠﻰ ﺑﻪ ﻭﻟﻰ ﺧﺎﺳﺖ، ﺍﺟﻤﺎﻝ ﺭﻓﺖ ﺑﻴﻦ ﺍﺯ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺮﺍﻯ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻣﺮ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍﺯ ﺑﺨﺸﻰ ﻓﺮﺍﻭﺍﻥ ﺍﺣﺘﻤﺎﻝ ﺑﻪ ﻭ ﺍﻓﺘﺎﺩ . ﺩﻭﺭﻩ ﺩﺭ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺩﺭ ﺑﻬﺎﺋﻰ ﺩﻳﺎﻧﺖ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺷﺮﺡ ﮐﺘﺎﺏ ﺍﻳﻦ ﺍﻳﻞ ﺷﺎﻫﺎﻥ ﮐﻪ ﺍﺳﺖ ﺍﻯ ﻣﻰ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﺮ ﻗﺎﺟﺎﺭﻳﻪ ﺗﺒﺎﺭ ﺗﺮﮎ ﻧﻤﻮﺩﻧﺪ . ﻣﺨﺼﻮﺻﴼ ﻭ ﻗﺎﺟﺎﺭ ﭘﺎﺩﺷﺎﻫﺎﻥ ﻧﺎﺻﺮﺍﻟﺪﻳﻦ

١٧ ﺳﻠﻄﻨﺘﺶ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﮐﻪ ﻗﺎﺟﺎﺭ ﺷﺎﻩ ﺳﺎﻝ ﺑﺎ ﺑﻮﺩ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﻬﺎﺋﻰ ﺳﭙﺲ ﻭ ﺑﺎﺑﻰ ﻧﻬﻀﺖ ﺁﻏﺎﺯﻳﻦ ﻫﺎﻯ ّﻣﺸﺮﻭﻋﻴ ﻣﻰ ﻧﺠﻒ ﻭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺷﻴﻌﻰ ﻋﻠﻤﺎﻯ ﻣﺪﻳﻮﻥ ﺭﺍ ﺧﻮﺩ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺖ ﻫﻤﮑﺎﺭﻯ ﻭ ﺩﺍﻧﺴﺘﻨﺪ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺑﺎ ﭼﺮﺍ ﻭ ﭼﻮﻥ ﺑﻰ ﻭ ﺗﻨﮕﺎﺗﻨﮓ . ﮐﻪ ﻧﺎﻓﺮﺟﺎﻣﻰ ﻗﺼﺪ ﺳﻮء ﺧﺎﻃﺮ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺳﻮﺍﻯ ﻧﻬﻀﺖ ﺍﻳﻦ ﺑﻪ ﻭﻯ ﮐﺮﺩﻧﺪ ﺷﺎﻩ ﻧﺎﺻﺮﺍﻟﺪﻳﻦ ﺟﺎﻥ ﺑﻪ ﺑﺎﺑﻴﺎﻥ ﺍﺯ ﺗﻦ ﭼﻨﺪ ﻭ ﺑﻴﻢ ﺑﺎ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﻣﻰ ﺑﺪﮔﻤﺎﻧﻰ ﻭ ﻫﺮﺍﺱ ﻧﮕﺮﻳﺴﺖ . ﺍﻭ ﺑﻪ ﺧﻄﺎﺏ ﺑﻬﺎءﺍﻟﻠﻪ ﺣﻀﺮﺕ ﺍﻟﻮﺍﺡ ﮐﻪ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﻭ ﻣﻰ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﺑﺮ ﮐﻤﺘﺮ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﻭ ﺷﻮﺭﺵ ﻭ ﮐﺸﺘﻦ ﺍﻫﻞ ﺑﻬﺎﺋﻴﺎﻥ ﺩﺍﺩﻧﺪ ﺷﺎﻩ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻓﮑﺮ ﻃﺮﺯ ﺍﻳﻦ ﻭ ﮔﺬﺍﺷﺖ ﺍﻭ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻧﺶ ﺑﺮ ﺧﻮﺍﻩ ﻧﺎ ﺧﻮﺍﻩ – ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭﺍﻟﻰ ﺍﻳﺎﻟﺘﻰ ﺩﺭ ﻳﮏ ﻫﺮ ﮐﻪ – ﺩﻭﻟﺘﻤﺮﺩﺍ ﺑﺮ ﻭ ﺑﺰﺭﮒ ﻭ ﮐﻮﭼﮏ ﺷﻬﺮﻫﺎﻯ ﺣﺎﮐﻤﺎﻥ ﮐﻪ ﻗﺎﺟﺎﺭ ﻥ ﻧﻴﺰ ﻧﺒﻮﺩ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺑﻰ ﺑﻮﺩﻧﺪ . ﻣﻰ ﺩﻳﮕﺮ ﺳﻮﻯ ﺍﺯ ﺑﻮﺩ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ ﻭ ﺍﺩﺍﺭﻯ ﻣﺮﺝ ﻭ ﻫﺮﺝ ﺩﻭﺭﮤ ﻗﺎﺟﺎﺭ ﺩﻭﺭﮤ ﺩﺍﻧﻴﻢ . ﺷﺎﻩ ﻭﺍﻟﻰ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﮔﺮﻯ ﻣﻰ ﺣﺮﺍﺝ ﺑﻪ ﺭﺍ ﮐﺸﻮﺭ ﻫﺎﻯ ﻣﻰ ﺍﻭ ﺑﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﮐﺲ ﻫﺮ ﻭ ﮔﺬﺍﺷﺖ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﻣﻰ ﻣﻘﺎﻡ ﺁﻥ ﺻﺎﺣﺐ ﺷﺪ . ﻣﻰ ﺧﻮﺩ ﻧﻮﺑﮥ ﺑﻪ ﻭﺍﻟﻰ ﺑﺎﻳ ﺑﺎﻳﺪ ﺁﻧﭽﻪ ﻭ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺎﻩ ﺑﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﺴﺖ ﻣﻘﺎﻡ ﺍﺣﺮﺍﺯ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﺧ ﮐﺴﺒﻪ ﻭ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﺯ ﻭ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺣﺎﮐﻤﺎﻥ ﺍﺯ ﮐﻨﺪ ﺫﺧﻴﺮﻩ ﺑﻌﺪﻯ ّﻫﺎﻯ ﺎﺫﻯ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻧﺸﺴﺘﻦ ﺧﺎﮎ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻯ ﺑﻪ ﻭ ﺯﻧﺪﺍﻥ ﻭ ﮐﺘﮏ ﻭ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻭ ﺯﻭﺭ ﺑﺎ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﮐﺎﺭ ﺍﻳﻦ ﻭ ، ﺍﺳﺖ ﺑﻮﺩﻩ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﻣﺮﺩﻡ . ﻭﺍﻟ ﻭ ﺣﺎﮐﻤﺎﻥ ﺑﻴﺪﺍﺩ ﻭ ﻇﻠﻢ ﺍﺯ ﻧﻴﺰ ﻋﺎﺩﻯ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﻳﻦ ﺑﺮ ﺑﻨﺎ ﺭﻧﺠﻬﺎ ﻴﺎﻥ ﻣﻰ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﻇﻠﻢ ﺩﺳﺖ ﺍﺯ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﮐﺎﺷﺎﻧﻪ ﻭ ﺧﺎﻧﻪ ﺗﺮﮎ ﻧﻴﺰ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﮐﻪ ﻃﻮﺭﻯ ﺑﻪ ﺑﺮﺩﻧﺪ ﻣﻰ ﭘﻨﺎﻩ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﻳﺎﺭﻯ ﺑﻪ ﺑﺮﺩﻧﺪ . ﻭﺧﻴﻢ ﺭﺍ ﺑﻬﺎﺋﻴﺎﻥ ﻭﺿﻊ ﺁﻧﭽﻪ ﻣﻰ ﺗﺮ ﺑﻮﺩﻥ ﺑﻬﺎﺋﻰ ﺑﻬﺎﻧﮥ ﺳﺎﺧﺖ ﭼﭙﺎﻭﻝ ﻭ ﺁﻧﺎﻥ ﺣﻘﻮﻕ ﺑﻪ ﺗﺠﺎﻭﺯ ﺩﺭ ﺭﺍ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻓﺮﺍﺵ ﻭ ﺣﺎﮐﻢ ﻭ ﻭﺍﻟﻰ ﺩﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻮﺩ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺑﺎﺯ ﻣﺎﻟﺸﺎﻥ ﻣﻰ ﻣﺎﺟﺮﺍ ﻭ ﺧﻴﺎﺑﺎﻥ، ﻭ ﮐﻮﭼﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﺩﺷﻤﻨﻰ ﻭ ﺗﻌﺼﺐ ﺑﺎ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﻭ ﮔﺬﺍﺷﺖ ﺁﻓﺮﻳﻨﻰ ﻧﻴﺰ ﻣﻌﻤﻮﻟﻰ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﺯ ﺑﺨﺘﺎﻥ ﺗﻴﺮﻩ ﺁﻥ ﺑﺮ ﺭﺍ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺳﻨﮕﺪﻝ، ﻋﻠﻤﺎء ﻭ ﻣﻼﻳﺎﻥ ّﻫﺎﻯ ﺳﺨﺖ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺻﺪﻫﺎ ﻣﻰ ﺗﺮ ﺳﺎﺧﺖ . ﻳﺎﺩﺩﺍﺷﺖ ﺩﺭ ﺍﻋﺘﻤﺎﺩﺍﻟﺪﻭﻟﻪ ﺧﺎﻥ ﺣﺴﻦ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻰ ﺧﻮﺩ ﺭﻭﺯﺍﻧﻪ ﻫﺎﻯ ﻧﻮﻳﺴﺪ ) ۵ ﺟﻤﺎﺩﻯ ﺍﻟﺜﺎﻧﻰ ۱۲۹۹ ] ۲۴ ﺁﻭﺭ ﻳﻞ ۱۸۸۲ :([ ﺍﻳﻠﭽﻰ ﺩﻳﺮﻭﺯ ] ﺳﻔﻴﺮ [ ﻣﻰ ﺭﻭﺱ ﺑﻪ ﻣﺎ ﺟﻮﺍﺭ ﻗﺮﺏ ﺑﻮﺍﺳﻄﮥ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺭﻋﺎﻳﺎﻯ ﮔﻔﺖ ﺗﻌﺪ ﺑﻮﺍﺳﻄﮥ ﺩﺳﺘﻪ ﺩﺳﺘﻪ ﺁﺑﺎﺩ، ﻋﺸﻖ ﻭ ﺗﭙﻪ ﮔﻮﮒ ﻓﺘﺢ ﺍﺯ ﺑﻌﺪ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ، ّﺧﺎﮎ ﻳﺎﺕ ﻣﻰ ﭘﻨﺎﻩ ﺑﻤﺎ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺣﮑﻤﺮﺍﻥ ﺭﻋﻴ ﻭ ّﺁﻭﺭﻧﺪ ﻣﻰ ﻣﺎ ﺖ ﺷﻮﻧﺪ . ﺝ ﺑﺎﻣﺪﺍﺩ، . ۳ ﺹ ، ۳۱۴

Made with FlippingBook

RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2