۴۵٢ ّﻇﻞ ﺍﻟﺴﻠﻄﺎﻥ : ﻥ . ﮎ . ﻣﺴ ﺳﻠﻄﺎﻥ ﻣﻴﺮﺯﺍ ﻌﻮﺩ ﺍﻳﺮﻭﺍﻧﻰ، ﻋﺒﺎﺱ ﺣﺎﺟﻰ ﻣﻴﺮﺯﺍ ﺁﻗﺎﺳﻰ، : ) ۱۷۸۳ - ۱۸۴۸ ﻡ (. ﺩﺭﺑﺎﺭ ﺩﺭ ﺍﻋﻈﻢ ﺻﺪﺭ ﺳﻤﺖ ﺳﺎﻝ ﭼﻬﺎﺭﺩﻩ ، ﺩﺍﺷﺖ ﻗﺎﺟﺎﺭ ﺷﺎﻩ ﻣﺤﻤﺪ . ﻫﻤﺪﺍﻧﻰ ﺍﻟﺼﻤﺪ ﻋﺒﺪ ﻣﻼ ﻧﺰﺩ ﺗﺤﺼﻴﻼﺗﺶ ) ﺍﻟﻠﻬﻰ ﻧﻌﻤﺖ ﺻﻮﻓﻰ ( ﺍﻧﺠﺎﻡ ﮔﺮﻓﺖ . ﮐﺮﺩ ﺟﻤﻊ ﺧﻮﺩ ﺩﻭﺭ ﺭﺍ ﺍﻯ ﻋﺪﻩ ﮔﺬﺭﺍﻧﺪﻩ ﺩﺭﻭﻳﺶ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﺗﺒﺮﻳﺰ ﺩﺭ ﻣﺪﺗﻰ ﻭ ﻣﻼ ﺣﺎﺟﻰ ﺑﻪ ﺁﻗ ﻣﺸﻬﻮﺭﺷﺪ ﺎﺳﻰ . ﺑﻪ ﺩﺍﺷﺖ ﺷﺎﻩ ﻣﺤﻤﺪ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﻭ ﺍﻓﮑﺎﺭ ﺩﺭ ﺯﻳﺎﺩ ﻧﻔﻮﺫ ﺻﺪﺍﺭﺕ، ﺑﻪ ﺍﻧﺘﺼﺎﺏ ﺍﺯ ﭘﺲ ﺑﺎ ﻣﺸﻮﺭﺕ ﺑﺪﻭﻥ ﺭﺍ ﺍﻣﺮﻯ ﻫﻴﭻ ﺷﺎﻩ ﮐﻪ ﻧﺤﻮﻯ ﺍﻭ ﻧﻤﻰ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﺍﺩ . ﺣﻀﺮﺕ ﺁﻗﺎﺳﻰ ﻣﻴﺮﺯﺍ ﺣﺎﺟﻰ ﺩﺳﺘﻮﺭ ﺑﻪ ﺑﺮﺩﻧﺪ ﺗﺒﺮﻳﺰ ﺑﻪ ﻣﺤﺎﮐﻤﻪ ﺑﺮﺍﻯ ﻭ ﻧﻤﻮﺩﻧﺪ ﻣﺤﺒﻮﺱ ﭼﻬﺮﻳﻖ ﺩﺭ ﺳﭙﺲ ﻭ ﻣﺎﮐﻮ ﻗﻠﻌﻪ ﺩﺭ ﺭﺍ ﺑﺎﺏ . ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺩﺭ ﺳﻴ ﻫﺎﻯ ﮐﺸﻮﺭ ﺑﺎ ﺷﮑﺴﺖ ﺍﺯ ﭘﺲ ﺭﺍ ﺧﻮﺩ ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ ﺍﺯ ﻫﺎﺋﻰ ﻗﺴﻤﺖ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﻭ، ﺻﺪﺍﺭﺕ ﺳﺎﻟﻪ ﺰﺩﻩ ﺭﻭﺱ ﻭ ﺩﺍﺩ ﺩﺳﺖ ﺍﺯ ﺍﻧﮕﻠﻴﺲ . ﺷﺪ ﻣﻌﺰﻭﻝ ﺻﺪﺍﺭﺕ ﺍﺯ ﺷﺎﻩ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺮﮒ ﺍﺯ ﭘﺲ ، ﻭ ﺍﻧﮕﻠﻴﺲ ﺩﻭﻝ ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﺳﻦ ﺩﺭ ﺑﻌﺪ ﻳﮑﺴﺎﻝ ﻭ ﺭﻓﺖ ﻋﺮﺍﻕ ﺑﻪ ﺭﻭﺳﻴﻪ ۶۸ ﻧﻤﻮﺩ ﻓﻮﺕ ﺳﺎﻟﮕﻰ ﻧﺎﻳﺐ ﻣﻴﺮﺯﺍﻯ ﻋﺒﺎﺱ ﺍﻟﺴﻠﻄﻨﻪ : ﻓﺘﺤﻌ ﭘﺴﺮ ﭼﻬﺎﺭﻣﻴﻦ ﻭ ﻃﻠﺐ ﺍﺻﻼﺡ ، ﺷﺠﺎﻉ ﺑﻮﺩ ﻣﺮﺩﻯ ﻗﺎﺟﺎﺭ، ﺷﺎﻩ ﻠﻰ ﺭﻭﺷﻨﻔﮑﺮ . ﻳﺎﻓﺖ ﺭﺍ ﺁﺫﺭﺑﺎﻳﺠﺎﻥ ﻓﺮﻣﺎﻧﻔﺮﻣﺎﻳﻰ ﻭ ﻭﻟﻴﻌﻬﺪﻯ ﭘﺪﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺩﺭ . ﮐﻪ ﺩﺍﺷﺖ ﺳﺎﻝ ﺷﺎﻧﺰﺩﻩ ﻓﻘﻂ ﮔﺮﻓﺖ ﻋﻬﺪﻩ ﺑﺮ ﺭﺍ ﺭﻭﺳﻴﻪ ﺑﺎ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﻭﻝ ﺟﻨﮓ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻰ ) ۱۸۱۳ ﻡ (. ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺷﮑﺴﺖ ﺑﺎ ﺟﻨﮓ ﺍﻳﻦ ﮐﻪ ﺷﺪ ﺭﻭﺑﺮﻭ . ﺗ ﺩﻭﻟﺖ ﺑﻪ ﻋﻠﻤﺎء ﺳﻮﻯ ﺍﺯ ﮐﻪ ﺩﻭﻡ ﺟﻨﮓ ﺩﺭ ﺭﺍ ﺭﻭﺳﻴﻪ ﺑﺎ ﺟﻨﮓ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻰ ﻧﻴﺰ ﺷﺪ ﺤﻤﻴﻞ ﺩﺍﺷﺖ ) ۱۸۲۸ ﻡ .( ﺷﮑﺴﺖ ﺍﺯ ﭘﺲ ﻧﻤﻮﺩ ﮐﻮﺷﺶ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺍﺭﻭﭘﺎﻳﻰ ﻧﻈﺎﻣﻰ ﺍﺻﻮﻝ ﺑﺮ ﺭﺍ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻟﺸﮑﺮ ﺩﻫﺪ . ﻫﻢ ﻭﻯ ﺗ ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺒﺮﻳﺰ ﺩﺭ ﺭﻭﺯﻧﺎﻣﻪ ﻭ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ ﺎﺳﻴﺲ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ . ﺩﺭ ﺳﻞ ﻋﺎﺭﺿﮥ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﻪ ﺟﻮﺍﻧﻰ ﺩﺭ ﮔﺬﺷﺖ ﺩﺭ ﺗﺒﺮﻳﺰ ) ۱۸۳۳ ﻡ .( ﻋﺒﺪﺍﻟﺤﺴﻴﻦ ﺗﻔﺘﻰ ) ﺁﻭﺍﺭﻩ :( ﺩﺭ ۱۲۸۸ ﮬ . ﻕ ] . ۱۸۷۱ ﻡ [. ﻭ ﻧﺤﻮ ﻭ ﺻﺮﻑ ﺩﻭﺭﮤ ﻭ ﺁﻣﺪ ﺩﻧﻴﺎ ﺑﻪ ﻳﺰﺩ ﺗﻔﺖ ﺩﺭ ﻧﻤﻮﺩ ﺗﮑﻤﻴﻞ ﺭﺍ ﺑﻴﺎﻥ ﻭ ﻣﻌﺎﻧﻰ ﻭ ﻣﻨﻄﻖ . ﺩﺭ ﺑﻮﺩ، ﻳﺰﺩ ﺑﻠﻨﺪﭘﺎﻳﮥ ﺭﻭﺣﺎﻧﻴﻮﻥ ﺍﺯ ﮐﻪ ﭘﺪﺭ ﻓﻮﺕ ﺍﺯ ﭘﺲ ۱۳۱۱ ﮬ . ﻕ ] . ۱۸۹۳ ﻡ [. ﺍﻣﻮﺭ ﻋﻘﺪ ﻭ ﺣﻞ ﻭ ﻣﺴﺠﺪ ﺩﻭ ﺍﻣﺎﻣﺖ ﻭ ﻧﺸﺴﺖ ﭘﺪﺭ ﻣﺴﻨﺪ ﺑﺮ ﻳﺰﺩ ﺍﻫﺎﻟﻰ ﺗﻘﺎﺿﺎﻯ ﺑﻪ ﻋﻬ ﺭﺍ ﻣﺮﺩﻡ ﺷﺮﻋﻰ ﺷﺪ ﺩﺍﺭ ﺪﻩ . ﺍﻳﻦ ﺗﺒﻠﻴﻎ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺍﺯ ﭘﺲ ﻭ ﺁﻭﺭﺩ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺑﻬﺎﺋﻰ ﺩﻳﺎﻧﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻟﮕﻰ ﺳﻰ ﺩﺭ ﻧﻤﻮﺩ ﻓﺮﺍﻭﺍﻥ ﺳﻔﺮﻫﺎﻯ ﻭ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﺁﻳﻴﻦ . ﺣﻀﺮﺗﺶ ﺳﻮﻯ ﺍﺯ ﻭ ﺭﺳﻴﺪ ﻋﺒﺪﺍﻟﺒﻬﺎء ﺣﻀﺮﺕ ﺣﻀﻮﺭ ﺑﻪ ﺑﺎﺭ ﭼﻨﺪ ﻟﻘﺐ " ﺁﻭﺍﺭﻩ " ﮔﺮﻓﺖ . ﺁﻭﺍﺭﻩ ﻋﺒﺪﺍﻟﺒﻬﺎء ﺣﻀﺮﺕ ﺻﻌﻮﺩ ﺍﺯ ﭘﺲ ﺑﻪ ﻣﺼﺮ ﺧﻮﺩ ﮐﺘﺎﺏ ﺟﻠﺪ ﺩﻭ ﻭ ﺭﻓﺖ " ﮐﻮﺍﮐﺐ ﺍﻟﺪﺭﻳﻪ " ﺭﺍ ﮐﺮﺩ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻗﺎﻫﺮﻩ ﺩﺭ ﺑﻮﺩ ﻧﮕﺎﺷﺘﻪ ﻓﺎﺭﺳﻰ ﺑﻪ ﮐﻪ ﺑﻬﺎﺋﻰ ﺩﻳﺎﻧﺖ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺩﺭ . ﺑﺎ ﺁﻧﺠﺎ ﺩﺭ
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2