Dar Hazrat-e Raz-e Vatan

٧٨ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﺗﺎرﯾﺦ ﻧﯿﺴﺖ ، ﺣﺘﺎ آﻧﮕﺎه ﮐﻪ از ﺗﺎرﯾﺦ ﺳﺨﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ. ﺧﻮاﻧﺶ ﻫﺎی ﺗﺎرﯾﺨﯽ از ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ا ﮔﺮﭼﻪ در ﺟﺎی ﺧﻮد ﺳﻮدﻣﻨﺪ و راﻫﮕﺸﺎ ﯾﻨﺪ ، اﻣﺎ در ﺧﻮاﻧﺸﯽ ادﺑﯽ از ﻣﺘﻦ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﻧﺨﺴﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺘﻦ را از دﺳﺖ ﺧﻮاﻧﺶ ﻫﺎی ﺗﺎرﯾﺨﯽ رﻫﺎﻧﯿﺪ. رواﯾﺖ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ از ﺗﺎرﯾﺦ ﻓﺮا رود ﻣﯽ ﺗﺮ ۱۱۰ و در آن واﻗﻌﯿﺖ و اﺳﻄﻮره از ﻫﻢ ﺟﺪا ﺷﺪﻧﯽ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ. از روﯾﮑﺮدی ادﺑﯽ ﻧﺎم ﻫﺎی ﺧﺎص و ذﮐﺮ روﯾﺪاد ﻫﺎ در ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﻫﻤﺎن ﻗﺪر ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ واﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎی ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻨﺎد ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﺎم ﻫﺎی ﺧﺎص و رودﯾﺪادﻫﺎ در ﺗﺮاژدی ﻫﺎی ﺷﮑﺴﭙﯿﺮ ﻣﯽ. ﭘﺮﺳﯿﻢ ﮐﻪ ﮔﻮﯾﻨﺪه ی اﯾﻦ ﺳﺨﻦ ﮐﯿﺴﺖ ؟ آﻧﺠﺎ ﮐﻪ در ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﻧﯿﻢ: ﺧﻮا ﻣﯽ ﺑﺴﯽ رﻧﺞ ﺑﺮدم در اﯾﻦ ﺳﺎل ﺳﯽ ﻋﺠﻢ زﻧﺪه ﮐﺮدم ﺑﺪﯾﻦ ﻓﺎرﺳﯽ ﺑﺮﺧﻼف روﯾﮑﺮد ﻫﺎی ﻣﻌﻤﻮل )ﺗﺎرﯾﺦ ا دﺑﯿﺎﺗﯽ( ﺑﻪ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ، ﻣﺎ در اﯾﻨﺠﺎ اﻗﺘﺪار ﮐﺎﻧﻮﻧﯽ ) canonical ( ﮔﻮﯾﻨﺪه ﺳﺨﻦ را از او ﻣﯽ ﮔﯿﺮﯾﻢ. در ﺧﻮاﻧﺶ ﻣﺎ از ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ اﯾﻦ ﺷﻨﺎﺳ یﻪ )ﺿﻤﯿﺮ( ﮐﻮﺗﺎه ﻓﺎﻋﻠﯽ اول ﺷﺨﺺ ﻣﻔﺮد ﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾﮏ یﻪ ﭘﯿﻮﺳﺘ « ﻣﯿﻢ» ﺑﻪ ﻓﻌﻞ رﻧﺞ ﺑﺮدن » ﻫﺎی زﻧﺪه » و« « ﮐﺮدن در ﺷﻌﺮ ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺷﺨﺺ ﺧﺎص ﺑﻪ ﻧﺎم ﻓﺮدوﺳﯽ ﺑﺎزﻧ ﻤﯽ ﮔﺮدد. زﺑﺎن آن ﻫﻢ در ﻣﺘﻨﯽ ادﺑﯽ ﻤﯽﻧ« ﺷﺨﺺ» ﺷﻨﺎﺳﺪ. اﯾﻦ ﺻﺪای راوی، ﯾﮏ دﻫﻨﺪه » ) ﺳﺨﻦ « ﮔﺮدآورﻧﺪه رواﯾﺎت، آﻓﺮﯾﻨﻨﺪه اوﻟﯿﻦ و آﺧﺮﯾﻦ ﺳﺨﻦ( و ﺑﯿﺮون از ﻣﺘﻦ ﻧﯿﺴﺖ، ﺑﻠﮑﻪ ﻫﻤﭽﻮن ﯾﮏ « ﺳﻮژه » ﺧﻮد ﻣﺸﺮوط در ﯾﮏ ﺶ ³ دﻫ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و ﺣﺎﺻﻞ آن اﺳﺖ . ﺑﻪ ﺗﻌﺒﯿﺮ روﻻن ﺑﺎرت یﻪ ﺣﺎﻓﻈ » ی اﺳﺖ « دواری ۱۱۱ در درون ﻣﺘﻦ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﻮردﮔﺎه ﻫﻤﻪ آن ﻧﯿﺮوﻫﺎی دﻻﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﻣﺘﻦ را از ﺧﻮد آ ﮐﻨﺪه . اﻧﺪ در ﺑﯿﺖ ﯾﺎد او ﺷﺪه ﮐﻪ ﺑﻪ زﻧﺪه ﮐﺮدن دوﺑﺎره ﻫﻮﯾﺖ « ﻋﺠﻢ » اﻫﺘﻤﺎم ﮐﺮده، ا ﮔﺮﭼﻪ ﻫﻤﭽﻮن ﺻﺪاﯾﯽ ﯾﮑﻪ در روﯾﻪ ﺳﺨﻦ ﻣﯽ ﺧﻮد را ﻧﻤﺎﯾﺎﻧﺪ، اﻣﺎ در واﻗﻊ ﺻﺪاﯾﯽ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺟﺎی ﺻﺪاﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎر دﯾﮕﺮ و آﻣﯿﺰه ای اﺳﺖ ازﺧﻮدآ ﮔﺎه و ﻧﺎﺧﻮدآ ﮔﺎه، ﻋﻘﻞ و ﺳﻮدا و ﮔﻔﺘﻨﯽ ﻫﺎ و ﻧﺎ ﮔﻔﺘﻨﯽ .ﻫﺎ ا ﮔﺮ ﺑﻪ روﺣﯽ ﺑﺮای زﻣﺎﻧﻪ ﻗﺎﯾﻞ ﺑﺎﺷﯿ ﻢ، ﻣ ˆ ﻦ ﺳﺨﻨﮕﻮ در اﯾﻨﺠﺎ روح زﻣﺎﻧﻪ اوی اﺳﺖ. 110 3 -. " / . " 0 % 111 A circular memory