Dar Hazrat-e Raz-e Vatan

٧٩ از ﻧﮕﺎﻫﯽ ﺗﺎرﯾﺨﯽ، ﺣﺪود و ﺛﻐﻮر ﺳﺮزﻣﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم » اﯾﺮان زﻣﯿﻦ « در ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ روﺷﻦ ﻧﯿﺴﺖ. ﺣﺘﺎ ﭘﺎﯾﺘﺨﺖ ﻣﺸﺨﺼﯽ ﻧ ﺗﻮا ﻤﯽ ن ﺑﺮای آن ﯾﺎﻓﺖ. ۱۱۲ در ﺧﻮاﻧﺶ ادﺑﯽ ﻣﺎ داده ﻫﺎی ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ آﻣﺪه در ﻣﺘﻦ ﮐﻪ ﮔﺴﺘﺮه ای از دﺟﻠﻪ ﺗﺎ ﺟﯿﺤﻮن را در ﺑﺮ ، ﮔﯿﺮد ﻣﯽ ﺑﺎ واﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎی ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎی ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﺗﻄﺎﺑﻖ دﻫﯿﻢ ﻤﯽﻧ . اﯾﻦ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﻫﺎی ﺧﻮاﻧﺶ ﺗﺎرﯾﺨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ واﻗﻌﯿﺖ اﯾﻦ ﻫﺎ داده و ﻣﺨﺘﺼﺎت ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ را آﻧﻬﺎ در ﻓﻼت اﯾﺮان ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪ. اﯾﺮان در ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﻫﻤﭽﻮن ﻣﺘﻨﯽ ادﺑﯽ اﺳﺖ. « ﺟﺎ-ﻧﺎ» ﯾﮏ ا ﮔﺮ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ را در ﮐﻞ ﺑﯿﺎﻧﯽ از ﻫﻮﯾﺖ اﯾﺮاﻧﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾﮏ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺑﺪاﻧﯿﻢ اﯾﻦ ، ﺳﺮﻧﻮﺷﺘﯽ ﻣﮑﺎﻧﯿﺖ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﻣﺮﮐﺰﯾﺘﯽ ا ﮔﺮ ﺑﺘﻮان ﺑﺮای آن ﯾﺎﻓﺖ اﯾﻦ ﻣﺮﮐﺰﯾﺖ ﻫﻤﺎﻧﺎ ﻗﺼﻮی ﯾﺎ ﻋﯿﻨﯿﺘﯽ » ﻧﺎواﻗﻌﯽ « ۱۱۳ اﺳﺖ. ﭘﺎره ای از ﮐﺞ ﻓﻬﻤﯽ ﻫﺎی ﮔﺎه ﺧﻨﺪه دار از ﻣﺘﻦ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ رﯾﺸﻪ در ﺗﺨﻠﯿﻂ اﯾﻦ دو ﻣﻘﻮﻟﻪ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ـ ﻗﺼﻮی دارد. ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﯾﮏ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ اﺳﺖ ؛ ﻣﻠ رواﯾﺘﯽ ﻤﻮس از اﯾﺮاﻧﯿﺖ. اﯾﻦ ﺳﺮﻧﻮﺷﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ آن را زﯾﺴﺘﻪ اﻧﺪ ؛ و ﻫﻢ اﯾﻨﮑﻪ، ﺧﻮاﺳﺘﺎر زﯾﺴﺘﻪ ﺷﺪن اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﻣﺘﻦ ﻧﯿﺰ ﻣﺮگ و ﻣﻠﯿﺖ در ﻫﻢ آﻣﯿﺨﺘﻪ . اﻧﺪ ﺑﺎ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﺮاﻧﯿﺖ ﻧﮕﺎﺷﺘﻪ ﺷﻮ ﻣﯽ د و از اﯾﻦ رﻫﮕﺬر ﺑﻪ وﺟﺪان ﻣﻠﯽ در ﻣﯽ آﯾﺪ. اﯾﻦ اﯾﺮاﻧﯿﺖ ﯽ ﺳﺮﻧﻮﺷﺘ ﻣﺸﺘﺮک اﺳﺖ و ﺑﺮﺧﻼف ﭘﺎره ای ﺑﺮداﺷﺖ ﻫﺎ، ﺑﻪ ﺧﻮن ﯾﺎ ﻧﮋاد ) ﺗﺨﻤﻪ( و ﯾﺎ ﻗﻮﻣﯿﺘﯽ ﺧﺎص ﺗﻌﻠﻖ ﻧﺪارد. ﭘﺎره ای ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﺎن در اﯾﻦ اﺛﺮ ﺗﺒﺎری ﻏﯿﺮ اﯾﺮاﻧﯽ ﯾﺎ ﻓﺮا ﻃﺒﯿﻌﯽ دارﻧﺪ. رﺳﺘﻢ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﻣﻠﯽ ﺧﻮد ﻧﻤﻮﻧﻪ ای ازﯾﻦ ﭼﻨﺪ رﮔﮕﯽ ﻧﮋادی ﯾﺎ ﻗﻮﻣﯿﺘﯽ اﺳﺖ. از ﯾﮏ ﺳﻮ ﻧﺴﺐ او ﺑﻪ اﻧﯿﺮان ﻣﯽ رﺳﺪ و از ﺳﻮﯾﯽ دﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﻣﺮغ اﻓﺴﺎﻧﻪ ای ﺳﯿﻤﺮغ ۱۱٤ ، و ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ اﺷﺎره ﺷﺪ، ا ﮔﺮﭼﻪ از ﭘﯿﺮاﻣﻮن اﺳﺖ، اﻣﺎ ﺑﻪ ،« ﮐﺎﻧﻮن » ﺧﺪﻣﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎن ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ) polity ( اﯾﺮان، ﮐﻤﺮ ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ. ﺑﻪ اﯾﻦ دورﮔﮕﯽ رﺳﺘﻢ در اﺑﯿﺎت زﯾﺮ ﺑﺮ ﻣﯽ ﺧﻮرﯾﻢ: ﮔﺮ از دﺧﺖ ﻣﻬﺮاب و از ﭘﻮرﺳﺎم ﺑﺮآﯾﺪ ﯾﮑﯽ ﺗﯿﻊ ﺗﯿﺰ از ﻧﯿﺎم ﺑﻪ ﯾﮏ ﺳﻮ ﻧﻪ از ﮔﻮﻫﺮ ﻣﺎ ﺑﻮد 112 Dick Davis: « Iran and Aniran, The Shaping of a Legen» in Iran facing Others , 38 113 ﺑﺮداﺷﺘ از ا ﯽ ﯾﻦ اﺻﻄﻼح ﻫﻮﺳﺮل : Ireal objectivity 114 Dick Davis: Iran and Aniran, 40