Dar Hazrat-e Raz-e Vatan

٩٠ از دل اﯾﻦ ﻣﺘﻦ ﺑﻪ ﺧﻄﻮﻃﯽ ﺑ ﻨﯿﺎدﯾﻦ از ﻣﺤﺎ ﮐﺎﺗﯽ ) mimesis ( وﯾﮋه و از آن ﺧﻮد اﯾﻦ ﻣﺘﻦ ، ﺑﯿﺮون از ﻟﻮﮔﻮس» یﻪﺣﯿﻄ ﯾﻮﻧﺎﻧﯽ، « دﺳﺖ ﯾﺎﻓﺖ و آن را ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮد؟ ﮐﺘﺎب ﻫﺎی ﺑﻼﻏﯽ و ﻣﻌﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎن ﮐﻼﺳﯿﮏ ) ﻋﺮﺑﯽ و ﻓﺎرﺳﯽ( در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﺣﺮﻓﯽ ﺑﺮای ﮔﻔﺘﻦ ﻧﺪارﻧﺪ. ﺗﻮا ﻣﯽ ن ﺑﺎ اﯾﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮرﺧﺲ ﻣﻮاﻓﻖ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ ﻫﻤﭽﻮن اﺑﻦ رﺷﺪ ۱۲٥ در ﺧﻮاﻧﺶ ﺑﻮﻃﯿﻘﺎی ارﺳﻄﻮ از درک ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺎزﻧﻤﺎﯾﯽ » « ﻧﺎﺗﻮان ﺑﻮدﻧﺪ و اﺻﻮل ﻓﻦ ﺷﻌﺮ در ﻧﺰد آﻧﺎن ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﻫﻤﯿﻦ ﮐﺞ ﻓﻬﻤﯽ ﯾﺎ ﻧﺎﻓﻬﻤﯽ ﻣﺘﻦ ﻣﺪون ﺷﺪه اﺳﺖ. در ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺗﺮﺟ ای ﻤﻪ از ﺑﻮﻃﯿﻘﺎ ﺑﻪ ﻓﺎرﺳﯽ از ﻣﺘﻦ ﯾﻮﻧﺎﻧﯽ ﻧﯿﻢ ﮐﻪ ﺧﻮا ﻣﯽ » ﺗﺎﺛﯿﺮ رﺳﺎﻟﻪ ارﺳﻄﻮ ) ﺑﻮﻃﯿﻘﺎ( را ﻧﺰد ادﺑﺎ و ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن ا ﺳﻼﻣﯽ ﺑﻪ آﺳﺎﻧﯽ ﻧﺘﻮان ﯾﺎﻓﺖ. اﻟﺒﺘﻪ ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ و ﻧﺎﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﺗﺮﺟﻤﻪ و ﻋﺪم آﺷﻨﺎﯾﯽ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺎ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﯾﻮﻧﺎﻧﯽ ﺑﻪ وﯾﮋه اﺻﻮل و ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺗﺮﮔﻮدﯾﺎ، آﻧﺎن را از اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺎز داﺷﺖ. « ۱۲٦ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ، » ﯾﮏ ﻧﻈﺮ ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺑﻪ رﺳﺎﻟﻪ ﻣﺬﮐﻮر ﮐﺮد ﻣﯽ ﻧﺪ ﮐﻪ از ﻣﻘﺼﻮد ارﺳﻄﻮ ﻓﺮﺳﻨﮕﻬﺎ دور ﺑﻮد « ۱۲۷ اﯾﻦ ﻣﻨﻘﺼﺖ ﮐﻼ ﺳﯿﮏ را ﺣﺘﺎ در ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻫﺎی اﺧﯿﺮ از ﺑﻮﻃﯿﻘﺎ ﺑﻪ ﻓﺎرﺳﯽ ﻫﻢ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ، ﺗﺮﺟﻤﻪ ﯽ ﻫﺎﯾ ﮐﻪ ﺑﺮداﺷﺖ ﻫﺎی اوﻟﯿﻪ از اﯾﻦ ﻣﺘﻦ ﺑﻪ ﻋﺮﺑﯽ ﯾﺎ ﻓﺎرﺳﯽ اﺳﺎس ﮐﺎرﺷﺎن ﺑﻮده اﺳﺖ؛ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ، در آﻧﻬﺎ ﻣﺜﻼ ﺷﺨﺼﯿﺖ و ﺷﺨﺼﯿﺖ ﭘﺮدازی ﺑﻪ »ﯾﺎ« ﺳﯿﺮت» ﺗﻨﺴﯿﻖ ﺻﻔﺎت ﺗﺮﮔﻮدﯾﺎ » و ﯾﺎ « ﮐﻮﻣﺪﯾﺎ » و« « ﻫﺠﺎ » و« ﻣﺪﯾﺢ » ﺑﻪ« ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ. از اﯾﻦ ﻣﯿﺎن ﺷﺎﯾﺪ ﻫﻨﻮز ﺑﺘﻮان اﺻﻄﻼح ﻣﺤﺎ ﮐﺎت » « را در ﺑﺮاﺑﺮ ) mimesis ( ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ وﯾﮋه ﺗﻨﻬﺎ در ﻫﻨﺮﻫﺎی ﮐﻼﻣﯽ ﮐﺎرﺑﺮد ﺗﻮا ﻣﯽ ﻧﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ا ﮔﺮ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺻﻨﺎﻋﯽ ﻟﻔﻆ و ﻣﻌﻨﺎ را ﺑﻪ ﮐﻨﺎر ﻧﻬﯿﻢ، آﻧﭽﻪ را در ﺑﺮﮔﺮدان ﻫﺎ ﯾﺎ اﻗﺘﺒﺎﺳﺎت ﻓﺎرﺳﯽ ﯾﺎ ﻋﺮﺑﯽ از ﺑﻮ ن ﺗﻮا ﻤﯽﻧ ﻃﯿﻘﺎ ﯾﺎﻓﺖ ژرﻓﺶ در ﺳﺎﺧﺖ ﻫﺎی رواﯾﯽ ﯾﺎ ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ اﺳﺖ. ﻣﺘﺮﺟﻤ ﺎن و ﺷﺎرﺣﺎن اوﻟﯿﻪ ﻘ ﺑﻮﻃﯿ ی ﺎ ﺑﻪ ﻋﺮﺑﯽ ﯾﺎ ﻓﺎرﺳﯽ ﺣﺘﺎ اﮔﺮ روﯾﮑﺮدی ادﺑﯽ داﺷﺘﻨﺪ ، در آن ﻣﺘﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻣﻌ ﯿﺎرﻫﺎﯾﯽ و ﯾﻒﺗﻌﺮ یﺑﺮا ﯿﻒ ﺗﻮﺻ اﻋﺠﺎزات ﻟﻔﻈ ﯽ در ﻗﺮآن . ﮔﺸﺘﻨﺪ ﯽﻣ ﻗﺮآن اﻣﺎ داﺳﺘﺎن ﻧ ﭘﺲ . ﮔﻔﺖ ﻤﯽ ﻋﺠﺐ ﻧﯿﺴﺖ ا ﮔﺮ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ در ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺻﻨﺎﻋﯽ ادﺑﯽ ﮔﺬﺷﺘﮕﺎن ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮﺷﯽ ﺧﻄﯽ و ﻧﻪ ژرﻓﺎﯾﯽ ﺳﺨﻦ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. از ﺳﻮی دﯾﮕﺮ، در ﺟﺴﺘﺠﻮ ﺑﺮای ﯾﺎﻓﺘﻦ ﺧﻄﻮط ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ ﺣﮑﺎﯾﯽ در ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﻧﯿﻢ ﺗﻮا ﻤﯽ ﻣﺎ ﻧ ﯾﮑﺴﺮه ﺑﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻫﺎی دﯾﮕﺮان اﺗﮑﺎ ﮐﻨﯿﻢ. ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ و ﺑﻪ ﮐﻮﺗﺎه ﺳﺨﻦ، اﯾﺮاداﺗﯽ ﮐﻪ ﻫﮕﻞ ۱۲٥ أ ﺑﻮاﻟﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ أﺣﻤﺪ ﺑﻦ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ أﺣﻤﺪ ﺑﻦ أﺣﻤﺪ ﺑﻦ رﺷﺪ ٥۲۰ - ٥۹٥ .ﻫـ ﻓﻴﻠﺴﻮف و ﻃﺒﻴﺐ اﻧﺪﻟﺴ و ﻓﻘﻴﻪ ﯽ . ١٢٦ اﻓﻨﺎن ﺳﻬﯿﻞ : ﻫﻨﺮ درﺑﺎره ﺷﻌﺮ ) آ ﮐﺴﻔﻮرد، ۱۹۴۷ ( . ص ۶۷ ۱۲۷ اﻓﻨﺎن، ﻫﻤﺎن، ص. ۶۸