Dar Hazrat-e Raz-e Vatan

٩١ ﺑﺮ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و آن را ﺷﻌﺮ ﺣﻤﺎﺳﯽ ﺑﻪ ﺗﻤﺎم ﻣﻌﻨﺎ ) proper ( ، داﻧﺪ ﻤﯽﻧ از اﺗﻔﺎق ﻣﺎ را ﺑﺮآن ﻣﯽ دارد ﮐﻪ ﺑﺮ ادﺑﯿﺖ ﺳﺨﻦ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ، ﺑﺮﺷﻌﺮﯾﺖ آن، ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺗﺄ ﮐﯿﺪ ﮐﻨﯿﻢ )ﺑﺎ ﺗﻌﺎرﯾﻔﯽ ﮐﻪ ﻟﺰوﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻌﺎرﯾﻒ زﯾﺒﺎ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻫﮕﻞ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد( و در ﭘﯽ ﯾﺎﻓﺘﻦ ﺗﻌﺮﯾﻔﯽ از ﻣﺤﺎ ﮐﺎت در ﺷﺎ ﻫﻨﺎﻣﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ ﮐﻪ از دل ﺧﻮد اﯾﻦ ﻣﺘﻦ ﺑﯿﺮون ﮐﺸﯿﺪه ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ. ﻫﮕﻞ در ﺧﻮاﻧﺸﯽ ﮐﻪ از ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺳﺨﻦ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ آن را ﻫﻤﭽﻮن » ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺧﯿﺎﻟﯽ ) fantastic ( ﻣﯽ« داﻧﺪ ﮐﻪ در آن ﭼﻬﺮه ﻫﺎی اﺳﻄﻮره ای و ﻓﺮادﻫﺶ ﻫﺎ ﻣﺸﻮب و ﻣﻌﻠﻖ اﻧﺪ ؛ ﭼﻨﯿﻦ ﺟﻬﺎن ﺗﺮﺳﯿﻢ ﺷﺪه ای ﺑﻪ زﻋﻢ او ﻓﺎﻗﺪ زﻣﺎﻧﯿﺖ و ﻣﮑﺎ ﻧﯿﺖ ﻣﺸﺨﺼﯽ در ﺑﺎزﻧﻤﺎﯾﯽ آداب و رﺳﻮم ﻋﺼﺮ ﭘﻬﻠﻮاﻧﯽ اﺳﺖ؛ ﻓﺮد و دود ) ﻣﺎن clan ( در آن ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺸﺘﺒﻪ ) اﻧﺪ ﺷﺪه ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻤﯽ ﻣﺎ ﻧ داﻧﯿﻢ ﮐﻪ ﺷﺎﻋﺮ از زﺑﺎن ﮐﺪام ﯾﮏ ﺳﺨﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ( و ﺧﻮد ﺑﺴﺎﯾﻨﺪﮔﯽ ) self-enclosed ( ﮐﻨﺶ ﻓﺮدی ﮐﻪ ﮐﺎﻧﻮن ﺷﻌﺮ ﺣﻤﺎﺳﯽ در ، ﺳﺎزد ﻣﯽرا ﺳﺨﻦ ﻓﺮدوﺳﯽ ) آن ﺑﺎﻏﺒﺎن ز اده اﻫﻞ ﻃﻮس! اﺷﺘﺒﺎه ﻫﮕﻞ( ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻧ ﻤﯽ ﺧﻮرد.... اﺳﺎس داوری را ﻫﮕﻞ ﻫﺎی ﺗﻮا ﻣﯽ ن در اﯾﻦ ﭘﯿﺶ ﻓﺮض ﯾﺎﻓﺖ ﮐﻪ ﻓﺮدوﺳﯽ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺑﻌﺪ زﻣﺎﻧﯽ ﻧ ﺗﻮا ﻤﯽ ﻧﺴﺘﻪ در یه ﻫﻮای ﺗﺎز » ﺑﯽ « زﻧﺪﮔﯽ یﻪ واﺳﻄ ﻋﺼﺮ ﭘﻬﻠﻮاﻧﯽ دم زده ﺑﺎﺷﺪ و ازﯾﻨﺮو ﺷﻌﺮ او ﻓﺎﻗﺪ اﯾﻦ » ﺧﺼﻠﺖ ﺟﺪاﻧﺎﺷﺪﻧﯽ « ﺣﻤﺎﺳﻪ ﻣﻠﯽ اﺳﺖ. ۱۲۸ در اﯾﻨ ﺠﺎ ﭘﺮﺳﺸﯽ ﻧﺎ ﮔﺰﯾﺮ ﭘﯿﺶ ﻣﯽ آﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ وﯾﮋﮔﯽ ﺟﺪاﯾﯽ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ دﯾﮕﺮی از ﺳﺨﻦ ، ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ رواﯾﯽ ﺑﻮدن آن ﻣﯽﺑﺮ ، ﮔﺮدد. ﭘﺮﺳﺶ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺎﻫﯿﺖ رواﯾﺖ آﯾﺎ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻧﻈﺮی ن ﺗﻮا ﻣﯽ رواﯾﺖ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ و ﯾﺎ ﻫﺮ رواﯾﺖ د ﯾﮕﺮی را ﺑﺎزﺗﺎﺑ ﺑﯽ» ﯽ واﺳﻄﻪ « و آﻧﯽ از واﻗﻌﻪ ای ﺑﯿﺮوﻧﯽ داﻧﺴﺖ؟ آﯾﺎ ﻣﺜﻼ در اﯾﻠﯿﺎد و ادﯾﺴﻪ ) ﺣﺘﺎ اﮔﺮ واﻗﻌﯿﺖ ﻫﻮﻣﺮ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﺷﺨﺺ در زﻣﺎﻧﯽ و ﻣﮑﺎﻧﯽ ﻣﻌﯿﻦ ﻣﻔﺮوض داﻧﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ (، زﻣﺎن رواﯾﺖ ﮐﺮدن ﺑﺎ زﻣﺎن وﻗﻮع وﻗﺎﯾﻊ » در ﻋﺼﺮ ﮐﻮدﮐﯽ « اﻧﺴﺎن ﯾﻮﻧﺎﻧﯽ در اﻧﻄﺒﺎق ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻮده اﺳﺖ؟ ﯾﺎ آﻧﮑﻪ، ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻣﺎﻫﯿﺖ رواﯾﺖ ﺑﯿﻦ اﯾﻦ دو ﻻﻣﺤﺎﻟﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ای زﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮﻗﺮار اﺳﺖ؟ رواﯾﺖ در ﺣﯿﻦ وﻗﻮع واﻗﻌﻪ ﻧ ﺗﻮا ﻤﯽ ﻧﺪ ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد. رواﯾﺖ ) داﺳﺘﺎن( ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺷﻬﺎدت ﺑﺮ اﻣﺮی اﺳﺖ ﮐﻪ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده اﺳﺖ. در ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺑﻮﻃﯿﻘﺎﯾﯽ ﺑﺮای ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ، اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ ﺣﻤﺎﺳﯽ و ﻣﻠﯽ ، ﻣﺎ از اﺗﻔﺎق ﺑﺮ « ﺧﯿﺎﻟﯽ » ﺑﻮدن ﺟﻬﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﺮﺳﯿﻢ ﮐﻨﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ. ﻣﯽ ﺗﺄ ﮐﯿﺪ اﯾﻦ ﺟﻬﺎن ﻧﻪ واﻗﻌﯿ ﺑﯽ ﺘﯽ واﺳﻄﻪ ﮐﻪ ﺟﻬﺎﻧﯽ آرزو ﺷﺪه اﺳﺖ ﺳﺨﻨ و ﯽ ﮐﻪ آن را ﺑﺎزﺗﺎب دﻫﺪ ﻣﯽ ﭼﻨﯿﻦ ﺟﻬﺎﻧﯽ را ﻓﻘﻂ ﺎل ﺧﯿ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. اﯾﻦ ﺳﺨﻦ ﭼﯿﺰی ﻧﯿﺴﺖ ﻣﮕﺮ ﺧﯿﺎﻟﯽ در زﺑﺎن. ۱۲۹ 128 G.W.Hegel, Aesthetics , T.M. Knox trans.Volume II (Oxford, 1975), 1098 ﯿﺪﮐﻨ ﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﺗﺮﺟﻤﻪ اﻧﮕﻠ ی ﯿﺴﯽ ﺳﺨﻦ ﻫﮕﻞ درﺑﺎره ی ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ از ﮐﺘﺎب زﯾﺒﺎ ﺷﻨﺎﺳﯽ ، ﯿﻮﺳﺖ ﭘ ۳. ۱۲۹ داﺳﺘﺎن « زﺑﺎن ﺧﯿﺎل » ﻫﻤﭽﻮن ﺗﻌﺒﯿﺮی از ﺑﺮاﻫﻨﯽ در آزاده ﺧﺎﻧﻢ .