Dar Hazrat-e Raz-e Vatan

٩٥ ﻣﺪرن ﻧﺰدﯾﮏ .ﺷﺪ ﻣﯽ در ﭼﻨﯿﻦ زﻣﺎﻧﻪ ای و ﺑﺎ ﭼﻨﯿﻦ ﺟﻮاﻧﻪ ﻫﺎﯾ ﯽ از آ ﮔﺎﻫﯽ ﮐﺴﯽ آﯾﺎ ﻧﯿﺎز ﺑﺪان دﯾﺪ ﻣﯽ ﮐﻪ ﺗﺎرﯾﺦ را ﺑﻪ رﻣﺰ و ﺗﻤﺜﯿﻞ ﺑﻨﻮﯾﺴﺪ و ﻋﻤﺮی را ﺑﺮ ﺳﺮ اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﮕﺬارد؟ ا ﮔﺮ رﻣﺰ را ﺑﻪ ﺻﺮف ﭘﻮﺷﯿﺪه ﺳﺨﻨ ﮕﻮﯾﯽ ﺗﻌﺒﯿﺮ ﮐﻨﯿﻢ ، اﯾﻦ وﯾﮋﮔﯽ، ﯾﺎ اﯾﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻼﻣﯽ ، ﭼﻪ ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﺑﺎ ﺷﻦ » ِ و É « زﻣﺎﻧﻪ ر ؟ دارد در ﺣﻘﯿﻘﺖ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﺤﺎ ﮐﺎﺗﯽ ﺑﺎ ﻧﺎﭘﺎﯾﺪاری و دﮔﺮﮔﻮﻧﯽ در ) زﻣﺎﻧﻪ آﯾﻨﺪه ﯾﺎ در ﮔﺬﺷﺘﻪ؟( ﭼﻪ ﻧﺴﺒﺘﯽ ﻧﺪ ﺗﻮا ﻣﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ؟ ﺑﯽ رﻣﺰ ﺷﮏ ﻣﻌﺎدل « ﺳﻤﺒﻞ » ﻧﯿﺰ ﻧﯿﺴﺖ. ﻫﺎ ﺳﺎل ﺳﺖ ادب داﻧﺸﮕﺎﻫﯽ در اﯾﺮان رﻣﺰ را ﺑﺎ ﮔﺮﺗﻪ ﺑﺮداری از زﺑﺎن ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻋﺮﺑﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ « ﺳﻤﺒﻞ » ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮد ه اﺳﺖ، ﭼﺮا ﮐﻪ از ﮐﺎرﺑﺴﺖ واژه زﯾﺒﺎی ﻓﺎرﺳﯽ ﻧﻤﺎد در ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﻤﺒﻞ ﺑﯽ دﻟﯿﻞ اﺑﺎ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. ﮔﺬﺷﺘﻪ ازﯾﻦ ، ﻣﻌﻨﺎی رﻣﺰ را در ﻫﺎی ﺧﻮاﻧﺶ ﺧﻮد از ﻣﺘﻮن ادﺑﯽ ﺗﺎ ﺣﺪ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎی اﻟﮕ رﯾﮏ ﻮ )ﺗﻤﺜﯿﻠﯽ(، ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﺳﺎده اﺻﻄﻼح ، ﻣﯽ ﻓﺮو ﮐﺎﺳﺘﻪ اﺳﺖ. ﺗﻮا ﻣﯽ ن ﭘﺮﺳﯿﺪ ﮐﻪ آﯾﺎ داﺳﺘﺎن ﻫﺎی ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ آﻟﮕﻮر ﯾﮏ ﻫﺴﺘﻨﺪ؟ و ﯾﺎ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ در ﯾﮑﯽ از ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻫﺎی ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﺑﻪ اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ ﺑﺪان ﺑﺮ ﻣﯽ ﻫﻤﺎن « رﻣﺰ» ، ﺧﻮرﯾﻢ ) ﻣﻔﻬﻮم moral ( ) اﺧﻼﻗﯿﺎت، ﭘﻨﺪ و اﻧﺪرز( اﺳﺖ آﯾﺎ و ﭘﺲ ؟ ﮐﻞ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ را ﺗﻮا ﻣﯽ ن در ﻣﻘﻮﻟﻪ ادب ﭘﻨﺪ آﻣﻮز » « ؟ ﺟﺎی داد روﺷﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ داﺳﺘﺎﻧﻬﺎی ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ را ﻧ ﺗﻮا ﻤﯽ ﺗﻤﺜﯿ ﻧﻮع ن از ﻼت ﺑﺎ ﻧﺘﯿﺠﻪ اﺧﻼﻗﯽ ﯾﺎ ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ داﻧﺴﺖ . ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ، ا ﮔﺮ واژه رﻣﺰ را ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ « ﻣﻌﻤﺎ » ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﮐﻼﺳ ﯿﮏ آن در ادب ﻓﺎرﺳﯽ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ )و ﯾﺎ ﻣﺘﺮادﻓﺎﺗﺶ ﻫﻤﭽﻮن اﯾﻤﺎ » ،« ﮐﻨﺎﯾﻪ » اﺷﺎره » و« «( ﺑﺎ ﯾﮑﺒﺎر ﺧﻮاﻧﺪه و ﺷﮑﺴﺘﻦ رﻣﺰ ﻣﺘﻦ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻌﻤﺎﯾﯽ ﺣﻞ ﺷﺪه در ﻣﯽ آﻣﺪ. از ﺳﻮی دﯾﮕﺮ، ﺑﺴﯿﺎری از ﻧﮑﺎت ﻣﺮد م ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ، اﺳﻄﻮره زﺑﺎن ، ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ و ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﻧﯿﺰ ﻫﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﺘﻦ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﺗﺎ ﮐﻨﻮن آﺷﮑﺎر ﮐﺮده و ازﯾﻦ ﭘﺲ ﻫﻢ آﺷﮑﺎر ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد. اﻣﺎ ﺗﺨﺼﯿﺺ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺻﺮف ﻫﺎی ﺧﻮاﻧﺶ ﺗﺎرﯾﺨﯽ، زﺑﺎن ، ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ اﺳﻄﻮره ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ و از اﯾﻦ دﺳﺖ ، ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺳﺎده ﮐﺮدن ﺳﺎﺧﺘﺎر ﭘﯿﭽﯿﺪه ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﻫﻤﭽﻮن ﯾﮏ ﻣﺘﻦ ادﺑ ﯽ اﺳﺖ و ﯾﮑﺴﺮه ﺑﻪ ﻧﺎدﯾﺪه ﮔﺮﻓﺘﻦ ژرﻓﺎی رواﯾﯽ ﻣﯽ آن اﻧﺠﺎﻣﺪ. ﭘ ﺳﺨﻦ ﻮﺷﯿﺪه ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ را در ﻋﯿﻦ ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ رواﯾﯽ آن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﯿﺎﻧﯽ رﻣﺰی ) criptic ( ﺗﻮا ﻣﯽ ﻮﻧﻪ ﮕﭼ ن ﺗﻮﺿﯿﺢ داد؟ ﻣﯽ داﻧﯿﻢ ﮐﻪ در «راز» و« رﻣﺰ» ﻓﺎرﺳﯽ از ﻣﺘﺮادﻓﺎت ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺎ ﻫﻢ ﮔﺎه در ﯾﮏ ﻣﺘﻦ ﻫﻢ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﭘﯿﺪا ﻣﯽ . ﭼ ﮐﻨﻨﺪ ﻨﺎﻧﮑﻪ در اﯾﻦ ﺑﯿﺖ از ﺣﺎﻓﻆ: