پیوست: نگاهی گذرا به چهار دوره ی اول مجلس شورای ملی ۱۴۱ روحانیون مشروطهخواه (مانند سید بهبهانی و سید طباطبایی) بستر اصلی این رویداد ناخوشایند شد. در دوران فترت و استبداد صغیر و فتح تهران «روح زمانه» همچنان خصلتی انقالبی داشت. مردم در پرتو پیروزی انقالب مشروطیت و تشکیل مجلس نخست قرار داشتند و به تدریج از روحیه ای صنفی که مبنای انتخابات مجلس نخست بود دور می گشتند و به روحیه ای ملی و فراگیر دل می بستند. به یک اعتبار، می توان فاصله ی مجلس نخست تا تشکیل مجلس دوم را مرحلهی ملیسازی انقالب مشروطیت نام برد. فضای انقالب مشروطیت بر همه جا مستولی بود و مردم چیزی نمی خواستند جز اجرای قانون اساسی مشروطیت و متمم آن را. ازآنجاکه مجلس عالی قادر نبود به همه ی تقاضاها درست به پاسخ بنشیند، رهبران وقت ملت و سرداران مصل حت دیدند مجلس عالی را منحل نمایند و به جای آن یک هیئت مدیره از افراد مطلع و مورد اعتماد عمومی، مرکب از دوازده نفر ، انتخابکنند، با همان اختیارات مجلس عالی تا افتتاح مجلس شورای ملی ( ص . )۳۷ خود مجلس عالی با این پیشنهاد به اتفاق آرا موافقتکرد و اشخاص زیر را به عضویت هیئت مدیره انتخاب کرد و تمام اختیارات خود را به آن تفویض کرد. این افراد عبارت بودند از: سپهدار اعظم، سردار اسعد، صنیعالدوله، تقیزاده، وثوقالدوله، حکیم الملک، مستشارالدوله، سردار محیی، میرزا سلیمان خان، سید نصرالله تقوی، حسنقلی خان نواب و میرزا محمدعلی خان تربیت. فرض بر این بود که تصمیمات هیئت مدیره مانند تصمیمات مجلس شورای ملی واجب االجراست و وزرا مکلف به پیروی و اطاعت از آن هستند. پیشاز دورهی دوم مجلس، دو ترکیب دیگر داریمکه یکی به نام «کمیسیون پروگرام» بود که گروهی از رجال دولت آن را تأسیس کرده بودند، جهت برنامه ریزی اصالحی در امورگوناگون مانند مالیه، استفاده از مستشاران خارجی در زمینهی عدلیه، مالیه و نظمیه. دیگری «مجلس شورای کبرای دولتی» نام داشت که به دستور محمدعلیشاه به هنگام سکونت در باغ شاه تشکیل شد و آن راگاه «شورایکبرای دولتی» نیز می نامیدند.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2