پیوست: نگاهی گذرا به چهار دوره ی اول مجلس شورای ملی ۱۴۳ وکیل مجلس بود و لیدر جمعیت، نتوانست در ایران بماند. تا زمان حکومت پهلوی به ایران بازنگشت (ص . )۴۸ از نمایندگان دوره ی اول بیست نفر در دوره ی دوم مجلس حضور داشتند. دو حزب کوچک به نام های حزب اتفاق و ترقی و حزب ترقی خواهان هریک چند کرسی داشتند. در خارج مجلس احزابکوچک با عقاید سوسی الیستی پایه گذاری شده بودند. ازجمله حزب اجتماعیون اتحادیون، حزب اصالحیون عامیون و حزب سوسیال دموکرات فعالیت داشتند که همه به نحوی از احزاب سوسیال دموکرات خارجی الهام میگرفتند. نما یندگانی هم بودند که خود را مستقل می دانستند. حزب دموکرات، که اقلیت مجلس را تشکیل میداد، و حزب اعتدالیون، که در اکثریت بود ، به شدت به مخالفت با هم برخاستند (ص . )۴۸ مجلس دوم را، که بهمدت دو سال و یک ماه و نه روز فعالیت داشت، ناصرالملک منحل اعالم کرد. این مجلس که از درون مجلس اول سر برکشید مشخصات پارلمان مدرن را دارا بود. این مجلس در عمارت بهارستان با خطابه ی احمدشاه، که سپهدار اعظم قرائت کرد، افتتاح شد. در این مقطع مالیه ی ایران آشفته بود؛ خزانه خالی بود؛ قوای نظامی روس و انگلیس از شمال تا جنوب ایرا ن ناامنی ایجاد کرده بودند؛ قتل و غارت و شورش و ناامنی سراسر ایران را فراگرفته بود؛ الت و عشایر در همهجا به چشم نافرمانی ای میخورد؛ منازعات بیوکخان و شاهسونها در آذربایجان و صمدخان یاغی در شهریور ،۱۲۹۰ که قصد تصرف تبریز را داشت، به یاری مردم و قوای دولت عقب نشست ؛ سرکشی نایب حسن کاشی در کاشان و رشیدالسلطان در ورامین و قشقاییها در جنوب و شیخ حسین زایر در تنگستان و محمدعلی نیشابوری در نیشابور وضع ایران را آشفته ساخته بود، به خصوص ِکه محمدعلیشاه مخلوع و برادرش در خارج مرز هم ه را به شورش تحریک می کردند. محمدعلیمیرزا، شاه مخلوع، و برادرش، ساالرالدوله، و اطرافیانشان وارد ایران شدند و الت و عشایر در با قشونی که با مخارج فراوان از میان ای شرق و شمال و غرب ترتیب داده بودند و از حمایت روسیه برخوردار بودند با قوای دولت مشروطه به جنگ برخاستند. شاه مخلوع، سرانجام پساز دو ماه، در
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2