۱6۴ چند گفتار ما هنوز بررسی نظری و مبتنی بر اندیشه ی سیاسی معینی دربارهی این دوره، یعنی از شهریور ۱۳۲۰ تا رویداد بیست وهشتم مرداد، نداریم. این دوره، در واقع، پس از خروج متفقین و پایان جنگ دوم جهانی است تا خاتمه ی افراطگریهای مرحوم مصدق در ارتباط با نظام پادشاهی مشروطه و چفتوبست کردن قصرهای سلطنتی توسط دکتر فاطمی، نفوذ حزب توده در ارتش ایران و رشد گرایش به کودتا توسط همین حزب در برابر کودتااندیشی های دیگر در همین دوره. شاید بتوانگفت از مهمتر ین حامیان واقعی مشروطیت در این دوره پادشاه جوان ایران بود، به همراه بخشی از بدنهی ارتش نوپای ایران. رویکرد های نظری به مشروطه و نظام مشروطیت دشوار بتوان یافت. ازنظر عدهای، مشروطیت موضوع روشن و حل شده و پیشپاافتادهای بود و، ازنظر عدهای دیگر، مخالفت با آن وجاهتی نو و پیشرو به حساب می آمد. روشن فکر خیابانی تودهای از سوسیالیسم کمتر نمی خواست و مل یون از دکتر مصدق و ملی شدن نفت کوتاه نمی آمدند و گروه هایگونهگون حزبیکوچک و متوسط فقط قصد خودنمایی داشتند و فرصت و بضاعت نظری را جدی نمی گرفتند. شهریور ۱۳۲۰ تا بیست وهشتم مرداد همه با هم فرصت تاریخی بزرگی را از دست دادند. چنانچه نظام پادشاهی مشروطه بر جا نمیماند، ایران تکه پاره شده بود و فقر و نکبت جامعه را به تباهی سوق داده بود. این دوره هنوز نیازمند بررسی جدی و معنادار است. تنهاگروهیکه هم به قدوقامت خود بازگشت و هم از آنگذرکرد و مسئولیت تاریخی پذیرفت دارودسته ی آیتالله کاشانی بودکه از فرط نگرانی از کمونیسم به پادشاهی ارج نهاد، نه از حب به مشروطیت. ۱۰ . عصر شهریور ۱۳۲۰ تا بیست وهشتم مرداد ۱۳۳۲ به حدی به آرمان های مشروطیت آسیب وارد ساختکه تا حال سنجیده نشده است. جنبش ملی شدن صنعت نفت هواخواهان بسیار داشت و، برخالف تصور رایج در میان پهلوی ستیزان ، از حمایت پادشاه جوان ایران نیز برخوردار بود. آنچه از توجه برخوردار نگشت این بود که نمی توان جنبشی بزرگ راه انداخت بی آنکه از حمایت فعال نظام سیاسی وقت بهرهگرفت. تنهاگروه سازمانیافتهی منسجمی
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2