۱66 چند گفتار در یک بخش از این دوره بیشترین آزادی فعالیت جمعی و آموزشی در اختیار همین گروهها بود. بااینحال، چون نظام حاکم سیاسی، یعنی نظام پادشاهی، تصور می کرد نیروهای مذهبی ضد کمونیست هستند، این دستهها و گروهها را تحمل و حتی حمایت می کرد. آنچه گروههای مذهبی نمی دانستند یا نمی خواستند آشکار سازند خصلت عرفی یا، به زبان امروزین، خصلت «سکوالر» و ایران گرای نظام آموزشی بود، خاصه در سطوح پیشدانشگاهی. در مقیاس جهانی در این دوره با تحوالتی روبه رو هستیم یکسره متفاوت با گذشته. از آن میان می توان از رشد جنبش های چریکی در مقیاس جهانی نام برد و دو دیگر جنبش های مسلحانه ی البکوبا نمونه ی برآمده از نزاع چین و شوروی. انق آرمانی یکی بود و انقالب چین نمونه ی آرمانی دیگری. در این میان نزاع فلسطینیان با اسرائیل نیز گونه ی سومی به شمار می رفتکه هواخواهان خود را داشت، خاصه در میان ملت ها و گروه های اسالمی. کسانی که راه تحول و توسعه ی سیاسی و دموکراتیک را پی می گرفتند سخت شماتت می شدند و با برچسب سازشکار و مرتجع از میدان اندیشه و عمل طرد می گشتند. درست در همین دوره شاه ایران برنامه ی انقالبی مه می عرضهکردکه نه در داخل، به نحویکه الزم بود، درک شد و نه در عرصه ی جهانی به آن ارج گذاشتند. درنتیجه، چپ منشی و مبارزهی مسلحانه، خواه به سبک کوبا و خواه به شیوهی چینی، در همهجا به عنوان تنها راه مترقی و پیشرو جلوه می فروخت و بقیه ی شیوهها، با انواع برچسبها و تهمتها، محکوم و مطرود و از صحنه ی متعارف سیاست خارج میشد. آنچه در چنین فضاهایی مهم است حضور و وجود اندیشه هایی استوار و نخبگانی باورمند است. ایران، مع ، السف ا از چنین نیروهایی به اندازه ی الزم برخوردار نبود. صحنه ی سیاست ایران آغشته بود به نیروهایی فرصت طلب و جوانانی آرمان خواه که فاقد فکر نظری منسجمی بودند. در پشت این صحنه یک حزب ازهم گسیخته ی توده وجود داشت که رهبری آن به بیرون گریخته بود و به مدد شوروی فعالیت می کرد و یک جبهه ی ملی مصدقی که حاال با دل بستگی به اندیشه های چپ و حتی به میزان زیادی چریکی و از درون ناهم زمان مشروعیت میطلبید.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2