112 است و با وجود این گونه اختالفات در ظواهر امر، باز با کمال تعجّب می بینیم که غرایز در همه یکیست و این اساس وحدانی در امر آموزش و پروش باید مورد دقّت واقع شود کشش ّالع به زیرا اگر انسان نتواند با کمال دقّت و اط های طبیعی کمک کند چه بسا که برخالف آن قابلیّات اقداماتی خواهد کرد که برای وجود انسان زیان آور است. پس باید واقعا در باب حیات انسانی از لحاظ زیستشناسی نیز نظری پیدا کنیم و چون افعال ُمردمان بالغ پ ر پیچیده است و از طرفی نیز اطفال بسیار زود تحت تأثیر اکتسابیّات از بزرگ تران قرار می گیرند نمیتوان به آسانی از تحلیل فعل و انفعال های آنها به جلوههای اساسی حیات رسید در صورتی که بنا بر قول «نن» هر گاه حیات حیوانی را از قبیل زندگی حیوانات عالی (سگ و میمون) در نظر بگیریم خواهیم دید که نوع زندگی آنها الصه کرده باشند ، پس چنان است که گوئی زندگی انسان را از بعض لحاظ ساده و خ معقول این است که در حیات سادۀ آن ها امعان نظر کنیم چه بسا که همان نوع محرّکات غریزی نیز در حیات انسان جریان دارد و در طریق تکامل به صور عالی تری جلوه نموده است و هنوز نیز شاید همان محرکّات اساس وجود پیچیدۀ ماست. ترقّی صور و پدیدههای این محرّکات را در جای خود در مراتب وجود انسان خواهیم دید. همین قدر باید گفت که علم «زیستشناسی » در یکی از مراحل تکاملی خود تصوّر غریزه را مبهم دانست، ازین رو به تحقیق در انعکاسات ١٧٩ پرداخت و اعمال غریزی را نوعی زنجیرۀ انعکاسات (متوالیه) فرض کرد و زمانی نیز که می خواست جلوه های حیاتی را از فیزیک و شیمی توجیه و استخراج کند انعکاسات حیوانی را نوعی از «تروپیسم» ١۸۰ و جریانات «فوتوتاکسی» ١۸١ که در گیاهان پیش می آید دانست ولی این نظر شاید امروز دیگر طرفداری نداشته باشد. همین قدر می توان گفت که ممکنست اعمال غریزی از جملۀ انعکاسات پیچیده و انعکاسات نیز عبارت از غرایز بسیار ساده باشند. لیکن فرق مهم آن دو در این است که انعکاسات اعمالی هستند که بیش تر از لحاظ محر کات و علل، سابق ١۸۲ بر معلول در نظر گرفته می شوند در صورتی که غرایز انعکاسات پیچیدهای 179 les réflexes رجوع کنید به درس اوّل از کتاب «ای. پ. پاولو » دانشمند وظایفا عضاء روس ال تحت عنوان «کنفرانس های درسی در باب فعالیّت دو نیم کرۀ مغز» ص :١۴ -۲١ Pavlov, Ivan. (1932). Vorlesungen über die Arbeit der Grosshirnhemisphären. Leningrad 180 tropisme 181 phototaxie 182 causalité
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2