118 نیز مورد استفاده واقع می شود زیرا که حفظ کردن مطالب و ترتّب آن ها همچنین یادگرفتن هنرهای مختلف حتّی کارهای عادّی روزانه از قبیل اعمال وظایف االعضائی و هضم غذا و مواقع خوابیدن و بیدار شدن همه نتیجۀ تأثیراتی است که بر «نسج زنده» و موجود زنده عارض شده و او آن تأثیرات را در خود نگاه داشته است. غرایز نیز که در سطور باال توضیح شد «آثار پیچیده» ایست (صفحۀ ١١١ و ١١۲ ) که از زندگی پیشینیان در هر موجود حیوانی به وسیلۀ عمل حافظه، به ّمعنی وسیع و اعم آن، باقیمانده و زندگی او را اداره می کند و نظم و ترتیب غرای ز نیز بر همین عمل حافظه مؤسّس است و ازین لحاظ نیز هست که دانشمندان در تکامل نفسانی هر فردی تاریخ نفسانی و تمدّنی نژاد او را می بینند و انطباق مراحل تکاملی فرد را بر مراحل ّتکاملی نوع نیز نشان داده اند. اهمّیّت حافظۀ متداعی ه را در آموزش و پرورش در مباحث عادت و روش تجربه و اشتباه ١٩4 خواهیم دید. هوش عملی – اعمال غریزی را چنان دانستیم که گوئی در زندگی حیوانات متحجّر و بی تغییر می النهایه و جلوه هائی ماند. قدر مسلّم این است که در حیات انسانی تغییرات به وجود می آورد از قبیل جلوه القی و عقالنی که همه را انواع عالی تری از های اخ تجلّیات غریزی دانسته اند با این فرق که از قید «مکانیکی بودن» رهائی یافته و به معنای غریزه الیتغیر نیست بلکه به ِ نور مقصد و هدف استشعاری نیز منوّر است. 194 trial and error method
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2