137 محیط و محتویّات آن دو در تاریکی واقع می شود. نفس ما دارای یک چنین نورافکنی است که همیشه حتّی در چنان حالتی که ما آن را خواب مینامیم . قسمتی از محتویّات ذهن را روشن نگاه می دارد و از طرف دیگر می دانیم که محتویّات ذهن ما ساکن نیستند بلکه مدام در حرکتند و این حقیقت را در هر حینی از احیان بیداری خود می توانید تجربه کنید. با دقّت مختصری مالحظه می فرمائید که مدام سلسلۀ خاطرات پشت سرهم در دای رۀ روشن آمده و گوئی که از در دیگر بیرون می روند. دایرۀ کوچک وسط را به اطاقی شبیه بدانید که فقط برای شش هفت نفر جا داشته باشد، اگر کسی بخواهد از دری وارد شود مجبور است یکی از در دیگر بیرون برود. به وسیلۀ آزمایش های دقیق به ثبوت رسانده اند که صحنۀ روشن ذهن ما که همان دایرۀ کوچک مفروض باشد مجال گنجایش بیش از شش هفت عنصر ذ هنی ندارد. حال دقّت کنید که در صحنۀ روشن ذهن شما چه عناصری روشن است؟ یقین در درجۀ اوّل قیافۀ من، دهان من، چشم من، سر من. لیکن همین که خواستید به لباس من یا به دست من یا به کیف من روی میز توجّه کنید مثل اینکه قیافۀ من، چشم من، موی سر من از صحنۀ روشن ذهن شما بیرون می رود یا اینکه هر گاه تصادفا به تختهسیاه و آنچه بر تخته نوشته ام متوجّه شوید مثل اینکه میز و کیف همه از صحنۀ روشن ذهن شما خارج میشود. حاال من یکی از محتویّات ذهن شما را که االن ابدا به یاد آن نیستی د یعنی االن در صحنۀ روشن ذهن شما نیست به آنجا دعوت میکنم! درست دقّت کنید! فرض کنید اینجا که Z است تصوّر «قلّۀ دماوند» باشد. تصوّر کوه دماوند را که قبال بیرون از صحنۀ روشن ذهن یا زیر صحنۀ روشن بود االن در صحنۀ روشن یا اینکه روی صحنه آوردم. درین طبقات دیگر (یا زیرین) التُعِد و التُحصی محتویاتست. چندتا را اکنون به صحنۀ روشن می آوریم. خوب دقّت کنید! «پلکان خانۀ شما» و «پدر شما»، « دیوان خواجه»، شجاعت و قس علیذلک. آنچه از محتویّات ذهن در فاصلۀ میان دایرۀ کوچک و دایرۀ بعدی آن می باشد امکان ظهور بر صحنۀ روشن ذهن دارد ولیکن آنچه در فاصلۀ میان دایرۀ دوّم و سوّم است بر سطح ذهن ظاهر نمی شود با این حال موجود است و حتّی بنا بر بعض از روشها و مکاتب جدید از قبیل مکتب تحلیل روح و پیروان آن مدام فعّال و تحت قانون کلّی روانشناسی هستند که می گوید: «هیچ یک از محتویات ذهن راکد نمی ماند» و تیرههائی که در دوایر «دیاگرام» آورده شده برای افادۀ همین معنی است. وجدان مغفوله عبارت
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2