190 مجری ارادۀ خردمند آن گونه «من» است که به خود می تواند «من» بگوید. انسان در این مرحله کلمۀ «من» را ماشین وار استعمال نمی کند بلکه به من خود نیز استشعار دارد. تردیدی نیست که این مرحله ایست که کمتر مردم بدا ن می رسند لیکن یکی از هدف های عالی آموزش و پرورش این است که افراد را حتی المقدور به ّاین مرتبه برساند. هرفرد انسانی مرکزی استشعاری در خود حس می کند که فعل و انفعال های خود را به آن مرکز نسبت می دهد و هر فردی که به این «من» رسیده باشد می تواند شرح زندگی خود یعنی ارتباط جهان خارج را با «این مرکز» و فعل و انفعال های این مرکز را نسبت به عالم خارج بنویسد. تا وقتی که هنوز «مرکز» وجودی انسان در دائره استشعار نیامده ارادۀ طفل فقط موانع خارجی را احساس می کند و این گونه میل که به مجاز آن را اراده می خوانیم بدین ترتیب ایجاد می شود که سائقی به فعّالیّت می افتد و مثال به علّت دور بودن هدف و دسترسی نداشتن به آن، جریان سائق و دستیابی به هدف دچار وقفه می گردد. در نتیجۀ ناکام شدن کشش (بی لگام) حالی در شخص مرید ایجاد می شود که آن را به آرزو و اشتیاق تعبیر کرده اند. لیکن موانع در مورد ارادۀ خردمند غالبا درونی و اخالقی است و استشعار به آن ها موجود است. ازین لحاظ نیز در آغاز که متوجّه به وضع حقیقی انسان شده و او را شناختهاند این«من» را «من اندیشنده» نامیده اند و امروز نیز که هم در روانشناسی و هم در آموزش و پرورش از منظرههای مختلف تحقیق نموده و زیستشناسی از طرفی و جامعه شناسی از جهتی برای خود آموزش و پرورشی ترتیب داده اند باز ازین امتیاز صرف نظر ن کرده اند. این «من اندیشنده» را وجود «من کششی» و «من آزمند» در مرحلۀ خلوص آن محدود نمیسازد، به این معنی که «من کشنده» و «من آزمند» هر دو در آستانۀ «من اندیشنده» حالت موضوعی در ردیف موضوعات دیگر از قبیل سقوط اجسام یا «ُاتم» و مانند آن پیدا می کنند. «من اندیشنده» با وجود ارتباطی که با هر دو وضع اوّل دارد تحت نفوذ ارتباط تاریک و مبهمی نیست و در هر حال سوق آن به سوی روشن نمودن ارتباطاتست. یکی از وظائف مهم آموزش و پرورش همین است که متربّی را برای توجّه به این ارتباطات آماده کند تا اینکه در حین جدال درونی بتواند تصمیمات خود را پیش ببرد یعنی هدف غائی و وظیفه ای که به وی محوّل شده یا خود در نظر گرفته است محکم در نظر داشته باشد و از هیجانات و تحریکات سائقی جلوگیری کند و بنا بر این
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2