192 «خودداری» در اطفال می باشد و متأسّفانه قرائن این امتحان دربارۀ دانش آموزان شش متوسّطۀ ما نتایج معکوس بخشیده است. در لوازم اراده، از قبیل تأمّل و ادامۀ در کار نیز مراحلی موجود است که در محل خود (باب تناقض دوّم) ذ کر خواهد شد. چنانکه مالحظه می ال مسلّط بر کشش ها و هوس شود شخص مرید کام های خود می باشد و چون این امکان در انسان هست که می تواند واقعا به خود «من» گوید معرفت نیز برای وی ممکنست، زیرا تا اینکه نتواند به خود «من» بگوید ِموضوع معرفت که باید سوای «من اندیشندۀ» او باشد از جریان طبیعی وجود وی جدا نمی شود و در مقابل وی بهّ عنوان «موضوع» جهت تعمّق و بررسی نمیایستد ٣٣١ ؛ در صورتی که وضع در مورد حیوان همچنین در «انسان سائقی» طور دیگر است به این معنی که شیر و شکارش هر دو اوّل و آخر یک جریان واحد طبیعی هستند: نه تفکّری دربارۀ خود دارد و نه دربارۀ موضوع خود (یعنی شکار) و در حقیقت بدان گونه که سنگی، گیاهی یا جریان برقی موضوع تحقیق انسان عالم (یعنی مرید) واقع می شود شکار در برابر شیر «موضوع» واقع نمیشود. اعتبارات تمدّنی و فضیلت – در این مرحله محرّک انسان کششهای حیوانی نیست. آنچه برای وی ارزش دارد همان «اعتبارات» است. اعتبارات تمدّنی غل و زنجیر نیست که بر دست و پای «حیوان مدنی الطبع» زده باشند چنانکه از بعض نظریّات نارسا برمی آید. درین مرحله انسان اعتبارات تمدّنی ٣٣۲ را جلوۀ حقیقت خود می داند و منتسب به غیر «خود او» نیست، چنانکه « پاول ناتورپ» ٣٣٣ حکیم و مربّی آلمانی میگوید: درین مرحله است که حقیقت فضیلت است و فضیلت حقیقت. چون فضیلت منوط به وجود ارادۀ خردمند است پس نخستین فضیلت شخصی انسان، داشتن «فضیلت خرد» است. قید «نخستین» نه از لحاظ رتبه است بلکه از لحاظ اساس نیز «فضیلت عقل» علّت دیگر فضائل انسانی است که هیچ صفتی و فضیلتی به آن اندازه در شخصیّت انسان اهمّیّت مرکزی ندارد و همین فضیلت استشعاری است که همیشه منظر و منظور بزرگان بوده و غالبا بشر را در پیروی از مذهب عقل ٣٣4 القیّات به حتّی در اخ حد مبالغه اغفال کرده است. 331 objet = Gegenstand (رجوع شود به صفحۀ ١۴۸ و ١۵۶ همین کتاب) 332 Kulturwerte 333 P. Natorp حکیم و دانشمند آموزش و پرورش . 334 rationalisme
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2