19 در جای دیگر استاد دکتر محمّد باقر هوشیار همچون یک آسیبشناس دقیق تمدّن و مدنیّت عصر حاضر را زیر ذرّه بین شناخت علمی خویش قرار داده و مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد. دکتر هوشیار درست در زمانی که جهان بازرگانی سرمست از پیروزی های تراکم سرمایه کوس لَمِن المُلکی می زد و جنبش های سقیمه با اصول مادّی و رعب انگیز لرزه بر ارکان گیتی انداخته بودند و جهان با بحران فعلی روبرو نشده بود در جواب سؤالی تحت عنوان تمدّن به کجا می رود؟ پاس خ می دهد:( )٧ این سؤال فریاد هولناکی است که از اعماق دل جامعه بیرون می آید. نالۀ جامعههایی است که خود را بر لب پرتگاه و دستخوش اضمحالل می بینند. خالصه این سؤال منتسب به روحی است، یا مردمیست که لبریز از بدبینی اند. از جمله سؤال هایی و فریادهایی وناله هایی است که در اعصار گذشته نیز بارها شنیده شده، هم سیصد سال پیش از مسیح، هم در زمان م زدک و هم پیش از حملۀ مغول هم هزار و هشتصد و پنجاه سال پس از مسیح و در این عصر از زمان ناصرالدّین شاه به بعد. بدینسان دکتر هوشیار با دیدی تحلیلی بُعد تاریخی ادیان و فراز و نشیب جوامع را تجزیه و تحلیل کرده و عصر حاضر را دوران انتقال میداند که طالیع عصر جدیدی را در تمدّن جهانی نوید میدهد . سپس در باب تمدّن به بحث بسیار موشکافانه ای پرداخته و امتیازات تمدّن را نسبت به طبیعت برشمرده و نظراتی مترقّی در شناخت تمدّن و تاریخ عنوان نموده و چنین ادامه می دهد: برای حکم در باب تمدّن باید بیش تر در مفهوم تمدّن غور کنیم. ما عادت کرده ایم کلمه تمدّن را همچنان یک مفهوم کلّی در نظر بیاوریم و تمدّن های مختلف را مانند رودخانه هایی که در این دریای کلّی می ریزند بدانیم و در حقیقت یک جریان تشکیل دهیم با وجود تصوّر چنین وحد تی و سیر به سوی یک چنین وحدتی باز در این زمان هفت تمدّن را در عرض می گذارند و آنها را با هم مقایسه میکنند. .١ تمدّن چینی .۲ تمدّن هندی .٣ تمدّن آشوری و بابلی .۴ تمدّن مصری .۵ تمدّن یونانی .۶ تمدّن عربی .٧ تمدّن اروپای غربی چنان که می دانیم طبیعیّون انسان را موجودی ارگانیک می دانند و جزء موجودات زنده و آلی سطح زمین به شمار می آورند و حق هم دارند. ساختمان
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2