35 مفهوم اصل ۱ اصل – ً از لحاظ تحدید موضوع باید مقدّمة میان اصل و فرع تفاوت گذاشت تا اینکه خواننده منتظر آن نباشد که در فصول آینده از مواضیعی مانند ساختمان مدرسه، اوضاع کارمندان، ظرف آبخوری و نظافت آموزشگاه و امثال آن با اینکه همه به جای خود درخور تفصیل و توجّه است بحثی رود. کلمۀ اصل را عرف عامّه در مقابل بدل و در مقابل فرع استعمال می ُکنند. معنای َلغ وی آن بیخ و بن و ریشه است، لیکن در این مورد مقصود از اصل مفهوم فلسفی آن ست که با معنای منشاء و مصدر برابر می باشد. علمای تعلیم و تربیت نیز این کلمه را از آنجا اقتباس کردهاند. اصل وجود – متقدّمینِ حکمای یونان از لحاظ فلسفه مفهومی از آن داشته اند چنانکه طبیعیّون ایشان از زمان «ِتالس ملطی» تا ارسطو در باب اصل ۲6 بسیار بحث کرده و در جستجوی سرچشمه و بن و اساس عالم وجود و موجودات بوده اند چنانکه «ثالس» اصل اشیاء را آب و فیثاغورث عدد و ذیمقراطیس ذر الیتجزّی و «هراکلیت ات » آتش ُمُ ث الطون و اف ل و ارسطو صورت و ماد ه (هیولی) می دانست. اصل معرفت – عالوه براین در فلسفه به مفهوم دیگری از اصل مواجه می شویم که مقصود از آن تعیین ِمنشاء معرفت است. حُکمائی از قبیل « » الک ۲٧ انگلیسی و «کانت» ۲۸ آلمانی در جستجوی سرچشمۀ دانائی بوده و از خود پرسیده اند چگونه انسان به عالم طبیعت و مطلقا به ماورای خود و به سوای خود پیمیبرد. آیا ِمنشاء این پی بردن در وجود ماست یا خارج از وجود ما. تا اینکه کانت می ّپرسد: آیا معرفت محصول حواس است چنانکه «الک » و مکتب حسّی ّوی براین عقیده بود یا اینکه عمل معرفت غیر از حس نیازمند به شرط مقومیست دیگر. تا اینکه حکیم مذکور در اثر معتبر خود ۲6 arche شروع و آغاز و اوّل. ۲٧ John Locke )١٧۰۴-١۶٣۲( ۲۸ Immanuel Kant )١۸۰۴-١٧۲۴(
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2