94 مالحظه شد که واقعا مفاهیم هم جز توابع چیزی دیگر نیستند. بدین ترتیب میان تابع (مفهوم) و احساس تأثّر ١4۲ تفاوت گذاشت. درینجا ال چنانکه م حظه می شود جنبۀ تابعی «مفهوم» منظور نظر است و بس. منتها می توان مقدّمۀ ربط جدیدی نیز میان دالالت لفظیّه و قضیّه در حکمت «کانت » دید. «لتسه» ١4٣ حکیم دیگر آلمانی این فکر را ...) المت ریاضی تابع ( پیشتر برد و حتّی نظر وی آن بود که ع f به جای مفهوم بهتر از هر عالمت دیگریست. به ال کار بردن عالئم ریاضی در فلسفه (یکی از آرزوهای « یبنیتس» ) مخصوصا در منطق، امروز به جائی رسیده است که کم کم منطق و ریاضی از لحاظ دقّت در تحقیق به هم نزدیک می شوند چنانکه «رسالۀ حکمت منطقی» ١44 تألیف «ویتگن شتاین» اطریشی با مقدّمۀ مهم «برتراند راسل» ١45 حکیم معاصر انگلیسی چاپ لندن نمونۀ آنست، محقّقین دیگر نیز درین باب تحقیقاتی کرده و جهان اندیشه را از تاریکی و ابهام ازمنۀ گذشته تا اندازه ای بدر آورده، حتّی عوالم «ارزش» و احساس را نیز به نتایج عقلی نزدیک کردهاند. درین مورد به خصوص منظور ما از «فکر تعلیقی» همان مفهوم ریاضی ّآنست که ارتباط و تبعیتی در میان دو مقدار متغیر ١46 به دست می دهد و تغییری که در یکی ازین مقادیر به وجود می آید مقیّد و تابع مقدار دیگریست که تغییر می ّیابد و این ارتباط را با همان «فرمول» معمولی تابع و متغی ر نشان می دهند: y=f(x) که در آن x ّرا متغی ر مستقل می خوانند. به جای x هر مقداری بگذارند y از آن تبعیّت می کند. از این لحاظ y ِرا متغیر تابع یا به طور خالصه تابع خوانند و گویند y تابع یا «فونکسیون» x است. این نسبت را به وسیلۀ چند مثال از مبحث فیزیک روشن میکنیم: .١ حجم جسم، تابع حرارتی است که بر آن عارض می ّشود. درین مورد حرارت عبارت از متغیّر مستقل است که هر گاه تغییر یافت حجم جسم نیز تغییر 142 affection 143 R.H. Lotze )١۸۸١-١۸١٧( ال ِحکیم و عالم وظایفا عضاء آلمانی. 144 London Philosophicus. – Tractatus Logico (1923). . , Ludwig Wittgenstein 145 Bertrand Russel )١۸٧۲-١٩٧۰( 146 variable grandeur
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2