اصول تعلیم و تربیت

95 می یابد. بنا بر این می توان گفت حجم اجسام تابع حرارت است (هر چه حرارت بیش تر حجم بزرگ تر، هر چه حرارت کمتر حجم کوچکتر). .۲ ارتباط و حالت تبعی میان فشار گاز و حجم آن هست که به وسیلۀ این فرمول مجسّم می شود: فشار گاز (در صورتی که حرارت ثابت بماند) تابع حجم آن است (هر قدر کمتر فشار گاز محبوس بیشتر) بنا بر ّاین درین مورد حجم، ّمتغی ر مستقل است و فشار تابع آن. این نسبت را قانون «ماریوت» ١4٧ نامند که می گوید نسبت میان فشار و حجم مقدار گاز محبوس در صورتی که حرارت ثابت بماند نسبت معکوس است. .٣ الزم نیست که تابع همیشه معلّق و مربوط به یک متغیّر باشد چه بسا که متغیّر بیش از یک و حتّی چندتاست چنانکه در قانون «اهم » می بینیم که می گوید: شدّت جریان برق تابعیست از نیروی «الکتروموتوریک» (اختالف پتانسیل) و مقاومت. بنا بر این نیروی «الکتروموتوریک» و مقاومت هر دو متغیّر هستند و هر گاه این دو معیّن باشند می توان شدّت جریان را معیّن نمود: پیل الکتروموتوری نیروی جریان دایرۀ مقاومتهای مجموع = شدّت جریان یا به صورت فرمول عبارتست از: = از این امثله می توان فواید بکار بستن فکر تعلیقی را سه گونه دانست: ّ ّاو ل اینکه ارتباطات مادّی را معی ن و مصرح میکند با اینکه خود خاصیّت صوری و دستوری ( formelle ) دارد. ال هر مث گاه مقداری که نسبتی به مقادیر ّدیگر دارد معیّن باشد می توان کل یۀ مقادیر مربوطه دیگر را به دست آورد. دوّم اینکه در عین کلی بودن، برهر فردی از افراد نیز اطالق پیدا می کند و دربارۀ هر کدام از آن ها صادق است. بدین وسیله انسان می ّتواند بر ارتباطات و اموری که ظاهرا خارج از دایرۀ عقل و سی ال است (افراد) مسلّط گردد. 147 Edme Mariotte ١۶۲۰-١۶۸۴( ) عالم فیزیک فرانسوی.

RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2