مقدمه ۱۱ فضا ت ا حدودی برای کار مهیا شد. هرچند او به لحاظ ویژگی های شخصیتی و سبکی هنرمندی نبود که حتی در این مقطع زمانی به راحتی اثر منتشر کند و روی صحنه برود، ولی، بههرحال، کار کرد و ماحصل این دوران دو آلبوم خواب در بیداری و برف است که بخش عمده ی کارهایشان را، از آهنگساز ی تا اجرا و خوانندگی، خودش به تنهایی انجام داد. البته ناگفته نماند که تعدادی از ترانههای آلبومِ برف را آندرانیک تنظیم کرد. فرهاد درنهایت به دلیل مشکل سیروز کبدی در شهریور ۱۳۸۱ در ۵۸ سالگی در پاریس درگذشت و شاید بتوان گفت گرفتاری های اقتصادی هم در این مرگ زودهنگام بیتأثیر نبود. از فرهاد به عنوان چهره ی شاخص موسیقی اعتراضی ایران یاد میشود. اما آیا واقعا فرهاد هنرمند اعتراضی بود؟ برای پاسخ به این پرسش ابتدا باید دید که به طورکلی در بستر موسیقی هنرمند معترض و سیاسی را چگونه میتوان تعریف کرد. کمی فراتر برویم و بگوییم: در موسیقی عامه پسند قرن بیستم هنرمندان معترض چگونه شخصیت هایی بودند؟ می توان هنرمندانی مثل وودی گاتری، 1 جون بائز 2 و راجر واترز 3 ر ا، فارغ از کیفیت هنریشان، خوانندگانی دانست که آشکارا فعالیت سیاسی- اعتراضی انجام داده اند. مثال وودیگاتری رویگیتارش نوشته بود «این ماشینی استکه فاشیست می کُشد» و بخش عمدهی اجراهایش در خدمت حزبکم طرف دار کمونیست در آمریکا بود. جون بائز در کنار پرداختن به حرفه ی موسیقی فعال اجتماعی بود و حتی بازداشت و زندانی شد. در جوانی به عنوان خواننده در فعالیت های اعتراضی مارتین لوتر کینگ حضور پیدا می کرد و در کنار سخنرانی های این چهرهی برابری طلب آواز می خواند. راجر واترز هم که وضعیت روشنی دارد و ایرانیها به خوبی او را می شناسند. واترز عمال گروه پینک فلوید را به دلیل اصرارش بر خلق ترانه هایی با معنای روشن سیاسی از بین برد. از آلبوم سرگرمی تا سرحد مرگ 4 گرفته تا مصاحبه های مفصلش درباره ی بحران فلسطین و اسرائیل و 1. Woody Guthrie 2. Joan Baez 3. Roger Waters 4. Amused to Death (1992)
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2