ی اسلام در ایران آینده 142 بـا ایـن حـال، نبایـد از یـاد بـردکـه نقـش اجتماعـی دیـن در ایـران آینـده، حتـی در ویژه پیوند فقه شـدنی نیسـت. به کلی حذف دوران پسـاجمهوری اسـ می، به ای بــا مختصــات ایــران وحقــوق در دســتگاه ســنت پایــدار مذهبــی درجامعــه توان ازدین و مسلمان شیعی، چندان استواروحتی متصلب استکه نمی کلـی خلـع یـدکـرد. شـریعت به توانــد نــوع تعامــل فقــه و کنــم مفهــوم «دیــن مدنــی» تــا حــدودی می فکــر می شــریعت و قانــون را در جامعــ هی حتــی ســکولار، مشــخص و متعیــن کنــد. بیفزایم این پیشـنهاد تجویزی و ارزشـی نیسـت بلکه توصیفی اسـت ومبتنی ی ایــران بــا اکثریــت مســلمان اســت. هــای موجــود جامعــه بــر درک واقعیت تــوان بــه مــواردی اشــارهکــردکــه هایــی از تاریـ ـ ـ ـ ــخ یــکقــرن اخیــرمی دردوره بخشـی در باورهای اسـ می درجوامع مسـلمان نقشمحرک و یا وحدت تحولاتسیاسیواجتماعیداشتــــــ فارغ ازاینکه تأثیرشان نهایتاً بهسود یا زیانجامعه بود. مثلا مبارزاتضداستعماری درجهان عرب، یا انقلاب در ایـران. امـا امـروز بـا توجـه بـه وضعیـت ایـران ۱۳۵۷ مشـروطه و انقـ ب وجهـان عـرب وعواقـبحکومـتجمهـوری اسـ می در ایـران و یـا طالبـان ای بــرای در افغانســتان و تجــارب ترکیــه ودیگــرمناطــق، آیــا نقــشســازنده تـوان تصـورکـرد؟ آیـا ظرفیـت و اعتبـاری ی ایـن جوامـع می اسـ م در آینـده شود دید؟ در اسلام برای مشارکتدر اصلاح وتحول سیاسی جامعه می های آیا سـهم اسـ م حداکثر این اسـتکه مانع تجدد و پیشـرفت و آزادی اجتماعی وسیاسـی نباشـد؟ اصطلاح تروبه گمانم مذهب با هرتعریفیکه ازآن داشته باشیم، دیرینه به تر از آن اســتکــه بتــوان گفــت دیگــر هیــچ نقشــی در تحــرکات ســخت جان
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2