آینده‌ی روحانیت

ض ورت ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻧﻬﺎد روﺣﺎﻧ � � ﺖ ﺮانﯾ در ا ۱۳ ب در ﻣﻘﺎﻟﻪ � بﺠﺰ اﯾﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎ، ﻣهﺪی ﺧﻠ ﻣﻔه � ای ﻣﺴﺘﻘﻞ بﻪ ﺑﺮر ﻮم ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ: � � ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ. ﺧﻠ � ﻓﻠﺴﻔﻪ اﺳﻼ » ﻓﻠﺴﻔﻪ در اﺳﻼم ﻪ � ﻫﻤﻮارە در ﺣﺎﺷ �� ی ﻧﻈﺎم ﺗﻌﻠ ﻗﺮار � ﻠﺴﻮف در اﻧﺰوای اﺟﺘﻤﺎ � و ﻓ ﺎ ﻋﺎرف ﻓﺎﻗﺪ ﺷبﮑﻪ � ﻪ � ﻠﺴﻮف، ﺑﺮ ﺧﻼف ﻓﻘ � داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. ﻓ ی � اﺟﺘﻤﺎ ﻪ بﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ � ای ﺑﻮد ﮐﻪ ﻓﻘ ی » ﻣﻘﻠﺪ « ف بﺎ � و ﺻﻮ » ﺪ �� ﻣ « � ف ، ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻓﺎﻗﺪ ی ﺳﺎﺧﺖ. ﻫﻤﭽﻨن » ﻣکﺎن « ﮐﻪ � ن ﺑﻮد، در ﺣﺎ ی � ﻧ » ﻣﺪرﺳﻪ « ﻣکﺎن ﻓﻘﻪ ورزی و » ﺧﺎﻧﻘﺎە « و » ﻪ � زاو « ﻣکﺎنِ ﻋﺮﻓﺎن و ﺗﺼ ﻮف ﺑﻮدﻧﺪ. « ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ: � ت ﺷﺪن ﻓﻠﺴﻔﻪ اﺳﻼ ی ﺣﮑﻮﻣی � او ﺳپﺲ بﻪ ﺗﺎﺛ » ﻓﻠﺴﻔﻪ � در ﺣﮑﻮﻣﺖ اﺳﻼ � ی اﺳﻼ » � اﺳﻼ « � ﺗﺮ ﺷﻮد. اﻣﺎ ﺟﻌﻞ » اﺻﺎﻟﺖ « ﺑﺮای ﻓﻠﺴﻔﻪ بﻪ واﻗﻊ ﻓﺮﻫﻨﮓ � ی اﺳﻼ ن ﻫ ی � ی از آن ﻧ زدای ﺴﺖ. ﻓﻠﺴﻔﻪ - � اﺳﻼ � ﮐﻪ آﻣﺎج گ � ﮕﺮ اﺟﺰای ﻓﺮﻫﻨ � ﻣﺎﻧﻨﺪ د ﺳﺎزی و اﺻﺎﻟ ی ﺖ ﻧﻤﺎی ا ﺳﺖ - بﻪ ﻧﺤﻮ ﻓﺰاﯾﻨﺪە ﻪ � ﻣﺎ � ای از � ای ﻣﻌﻨﻮی بﻪ کﺎﻻ بﺪل ﺷﻮد و دﺳﺖ بﺎﻻی دوﻟﺖ در بﺎزار ﻣبﺎدﻻت ﻧﻤﺎدﯾﻦ، ﺳﻠﻄﻪ � ﻃبﻌﺎ ی او را ﺑﺮ ا ﯾﻦ � کﺎﻻ بﻼﻣﻨﺎزع ﮔﺮداﻧﺪ. « ﺪ بﺎ ﻣﺮوری ﺑﺮﮐﺘﺎب � ف ﻧگﺎر ﻓﺮﺷ ی � ت ﻧ � ﺎن اﯾﻦ دﻓ � در پﺎ » ﺧﺎﻗﺎن ﺻ ﺎﺣﺐ ﻗﺮان و ﻋﻠﻤﺎی زﻣﺎن « � : ﺴﺪ �� ﻧ » بﻪ گ � ﻔﺘ � ﺷ ﺐ و � ﺐ و ﻏﺮا � ﻋﺎﻟﻢ ﻋﺠﺎ ش ﻓﺮاﺳﻮی ﺣﻮزە �� بﺎ دا � ﻣکﺎﺷﻔﻪ، و ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺟﺘﻤﺎ ی ﺷﻨﺎﺧﺖ � ، روح ﻏﺎﻟﺐ آن دوران ﺑﻮد و ﻓﺘﺤﻌ � ﻣﻌﻤﻮ از دﻟبﺎﺧﺘگ �� ﺷﺎە ﺧﻮد ﺎن ﺸﺄت � ﺐ � ی وی ﻏ � ت ﺗﻨﻬﺎ از ﻧ او ﻗﺪرﻗﺪری � ی . درﺟﻬﺎن ﻓﮑﺮی ف ﭘﻨﺪارﻫﺎی ی ﭼﻨن � ف ﺑﻮد ﮐﻪ ﻧﻈﺮﮐﺮدە بﺎﺷﺪ. او ﭘﯿ � ﮔﺮﻓﺖ و ﺷﺎە ﻓﻘﻂ کﺎ ﻮﺳ ﺘﻪ در ﺟﺴﺖ ﺶ بﻪ � ب ﺑﻮد، و ﺗﻮﺟﻪ ﺗﻮأﻣﺎ وﺟﻮی اﻫﻞ راز و دارﻧﺪگﺎن ﻋﻠﻮم ﻏﯿی � اﺻﻮ ﺸﺎﻧﮕﺮ � ، ﮕﺮ ﺑﻮدﻧﺪ � ﮑﺪ � ﻮن، و اﻫﻞ ﺗﺼﻮف، ﮐﻪ دﺷﻤﻦ � ﻫﺎ، اﺧبﺎر آن اﺳﺖﮐﻪ ﺧﻮد را بﻪ ﻣﺮزﻫﺎی ﻫﯿﭻ ﮏ از اﯾﻦ ﻓﺮﻗﻪ � � ﻫﺎ ﻣﺤﺪود ﻧ ﮐﺮد. «