آینده‌ی روحانیت

روﺣﺎﻧ � ﺖ د � ﮕﺮ بﻪ ﺟﺎ � گﺎە � ﻗبﻞ از ﺣﮑﻮﻣﺖ اﺳﻼ بﺎز ﻧﺨﻮاﻫﺪﮔﺸﺖ ۲٥ ﻧﺨﺴﺖ رابﻄﻪ ﮏ ﻣﺴﺌﻠﻪ اﺳﺖ و از � ﻔﻪ بﺎ ﺧﺪا � ی ﺣﮑﻮﻣﺖ و ﺧﻠ ف بﻪ ت ش وع ﮐﺮدﻧﺪ بﻪ ﭘﺮداﺧن � ﺎری � ﺴ � آﺧﺮﻫﺎی ﻗﺮن دوم ﺑﻮد ﮐﻪ ﻓﻘﯿﻬﺎن رابﻄﻪ ﺲ � ن ﺣﺎﻻ رﺋ ی ﮐﻪ ﻫﻤن � ﺎن دﯾﻦ و ﺣﮑﻮﻣﺖ و اﯾﻨﮑﻪ ﮐ � ی ﻣ ﺣﮑﻮﻣﺖ اﺳ ﺖ ﭼﻪ رابﻄﻪ ای بﺎ ﺧﺪا دارد. ﺑﺰرگ ﻦ ﻓﻘﯿﻬﺎن اﺳﻼم و �� ﺗ اﺷﻌﺮی ﻣﺴﺌﻠﻪ و � و ﺣﻨب � ح ﮐﺮدﻧﺪ. ﻓﻘﯿﻬﺎن ﻣﺎﻟ � ی ﺣﮑﻮﻣﺖ را ﻣﻄ ﻫﻤﻪ ی اﯾﻨﻬﺎ بﺤﺚ � ﺲ ﺣﮑﻮﻣﺖ � ﮐﻪ رﺋ � ي داﺷتﻨﺪﮐﻪ ﮐ ﻫﺎئ ﺷﻮد ﭼﻪ رابﻄﻪ ﺪە �� ﺎ ﺑﺮﮔ � ای بﺎ ﺧﺪا دارد و آ ﺎن � ت ﻣ ﺎ ﻧﻪ؟ ﺣی � ی ﺧﺪا ﻫﺴﺖ ب ﺗﺎ اﺑﻦ ﻠﺴﻮﻓﺎن از ﻓﺎرای � ﻓ ح ﺑﻮد. بﺤﺚ � رﺷﺪ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻄ ﺣﮑﻮﻣﺖ � ﺖ را ادارە � ﮐﻪ ﻣﻤﻠ � و اﯾﻨﮑﻪ ﮐ � گﺎ � ن ﭼﻪ ﺟﺎ ﮐﻨﺪ از ﻟﺤﺎظ دﯾی از بﺤﺚ �� دارد ﻓﻘﯿﻬﺎن و ﻋﺎﻟﻤﺎن و ﻣﺠﺘﻬﺪان ﺑﺰرگ گ � ﺸ � ﻫﻤ � ﻫﺎی ن اﺳﻼم ﺑﻮدە اﺳﺖ. دﯾی � ﻢ بﻪ دورە � رﺳ ی ﻗﺎﺟﺎر و اﯾﻨﮑﻪ ﻋﺪە ﻌﻪ � ای از روﺣﺎﻧﯿﻮن ﺷ � ن ی ﺧﻮاﺳتﻨﺪﮐﻪ ﻗﻮاﻧن ﻌﺖ را ﺑﺮﻗﺮار و اﺟﺮا ﮐﻨﻨﺪ. اﻟﺒﺘﻪ اﺧﺘﻼف � ش ش وﻃﻪ وﺟﻮد دارد و در � ن و روﺣﺎﻧﯿﻮن ﻗبﻞ از ﻣ ﺎن ﻋﻠﻤﺎی دﯾی � در ﻣ � ﺎرە � ن دو ی � ش وﻃﻪ، ﻧ � اﻧﻘﻼب ﻣ ﺮ � ت ا ش وﻃﻪ، ﺣی � ﺶ از ﻣ � ﺷﻮﻧﺪ. ﭘ ﺎن و � ف اﺧبﺎر ی ش ﺑﺰرگ ﺑن � ﻢ، ﮐﺸﻤﮑ � ﺑبﯿن � ش ﻓﺮ � ﻪ را ﺟﻨب � ﺨ � ﺷ ﺎن وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. ﭘﺮﺳﺶ اﯾﻦ اﺳﺖﮐﻪ اﻧ � اﺻﻮﻟ ش وﻃ � ﻘﻼب ﻣ ﻪ ی ی روی اﺧﺘﻼﻓﺎت روﺣﺎﻧﯿﻮن ﮔﺬاﺷﺖ؟ ﭼﻄﻮر ﺷﺪ ﮐﻪ � ﭼﻪ ﺗﺄﺛ ﻋﺪە ﺖﮐﺮدﻧﺪ و ﻋﺪە � ای از آن ﺣﻤﺎ ﺎ � ای بﻪ ﺷﺪت ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻮدﻧﺪ؟ آ ﺪە � ف پﺪ ی و اﻗﺘﺼﺎدی ﻣﻮﺟﺐ ﭼﻨن � اﺧﺘﻼف در ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﺎ ﺎ � ای ﺑﻮد ﮏ ﻫﻢ وﺟﻮد داﺷﺖ؟ � ﺪﺋﻮﻟﻮژ � اﯾﻨﮑﻪ اﺧﺘﻼف ﺟﺪی ﻓﮑﺮی و ا � ﻪ ﺟ � ﺨ � ﻫﺮ دو ﺑﻮد. ﺧﻮدِ اﯾﻦ ﺷ ی ن ﺟﺪای ی اﺳﺖ. ﻧﺨﺴﺘن گ � ﺎر ﺑﺰر � ﺴ � ﺎن � ﻪ و ﺑﺮآﻣﺪن � ﺨ � ﺷ � ع � ﻌﻪ در اﯾﻦ دوران بﺎ ﻣﻮﺿ � ﺎن ﺷ � ش ﺑﺰرگ در ﻣ � و ﺑُﺮ ب ﺑﻮد و ی گ � ﺣﺮﮐﺖ ﺑﺰر �� ﺎن ﺷکﻞ ﮔﺮﻓﺖ. ﺧ � بﺎﺑ ﺟﻬﺖ ﻧﺒﻮد ﺴﺖ � و ﻧ