3۱ بهمن احمدی امویی حکومت به مردم و طرفدارانشان ارائه میدادند. چپهای غیرمذهبی، مارکسیستها و حزب توده در این زمینه پرچمدار بودند و بقیه هم دنبالهروی آنها. درمقابل، مذهبیها چه میکردند؟ برخی بازاری های مذهبی بودند که خواست و اعتقاد شان، دستکم در حوزهی فرهنگی و اجتماعی، در تضاد ب ا الگوهایی بود که تبلیغ و ارائه میشد. در کنار آنها، روحانیانی بودند که بیشتر با بازاریها ارتباط داشتند و ازطریق آنها تأمین مالی میشدند. آنها هم عموما چیزی برای عرضه نداشتند و نمی توانستند جوانان و دانشجویان را جذب کنند. بهویژه که در برابر ادبیات و روش های تبلیغی چپهای غیرمذهبی ا خلع ال ال س ح به نظر میرسیدند. کام حداکثر اقدامیکه از سوی این طیف صورتگرفت این بودکه در پارهای موارد همان ادبیات را در شکل و قالب دیگری، قالب مذهبی، ارائه میدادند، آنهم عمدتا توسط اعضای سازمان مجاهدین خلق. رویهمرفته، به نظر میرسید چیز قابلتوجهی برای عرضه ندارند. سؤال این بود که برای عقب نماندن از این وضعیت و کشاندن مردم به طرف خود چه بکنیم؟ این فکر را دکتر شریعتی با تز «زر، زور و تزویر» بهخوبی برای مذهبیها تبیین کرد. زر سرمایه و تزویر نشانه ی روحانیت همراه با سرمایه و زور رژیم سیاسی بود. او با برقرارکردن پیوند بین این سه عنصر و تبیین آن سوسیالیسم مذهبی را با بیانی شیو ا مطرحکردکه بهنوعی بازسازی اس الم مبارزاتی بود؛ ازیکطرف ال اس م ضدخارجیکه مسئلهی وابستگی را نقد میکرد و ازطرفدیگر اس الم سوسیالیستی و عدالتخواه را ترسیم میکرد. درواقع، هر دو خواستهی مذهبیها را برایشان یکجا جمعکرد و آنها را در صف مقدم مبارزه با رژیم نگه داشت. حتی گاهی در مبارزه پیشگام شد. هم وابستگی رژیم شاه به امپریالیسم و سرمایهداری غرب را متذکر میشد و نقد میکرد و هم راه رسیدن به عدالت اجتماعی را پیش رو میگذاشت؛ با ادبیاتی شیوا، جذاب و مترقی . بنابراین، در زمینهی عدالت اجتماعی و با توجه به این ادبیات، اگر بخواهیم بگوییم ال اس م مکتب اشتراکی است یا مکتب سرمایهداری، پاسخ این بود که ما اشتراکی هستیم و اگر موضوع نیروی کار باشد، ما هم طرفدار کارگران هستیم. همان حرف مطهریکه سرمایه و مالکیت عمومی جنبه ی اشتراکی دارد. آقای مطهری در این زمینهکتابی هم نوشت و همهی ما دانشجویان مذهبی آن را به صورت زیرزمینی پیدا میکردیم و می خواندیم و احساس میکردیم برای بسیاری از پرسشهای ما در برابر چپهای غیرمذهبی پاسخ های قانعکننده دارد. بعدها امام خمینی دستور داد کتاب یهی نظر یاقتصاد اسالم آقای مطهری جمعآوری ال شود. حرفهای اس م فق اهتی خریدار نداشت . 14 14 .گفتوگوی شفاهی با مسعود نیلی، .۱398
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2