7 مقدمه 1 در 1391 در مقاله «قربانیان کشتار تابستان 67 ، ناپدید شدگان قهری؟» به شکلی اجمالی این سئوال را طرح کردم که آیا با توجه به همه اطالعاتی که در اختیار داریم می توانیم قربانیان آن کشتار را در زمره ناپدیدشدگان در نظر بگیریم؟ 2 (بهکیش )1391 از زمان انتشار این مقاله مطالبی مهم در مورد مسئله ناپدیدشدهگی در ایران، از جمله گزارش مهم عفو بین الملل در مورد کشتار تابستان 1367 (عفو بین الملل )1397 ، منتشر شده است. برخی از فعاالن سیاسی و حقوق بشر انتشار این گزارش را مثبت تلقی کردند (بهکیش )1397 و دیگرانی آنرا گمراه کننده یافتند. (آبادی 1398 ، اص ی الن )1397 متاسفانه 1 از منصوره بهکیش که این مقاله را در مراحل مختلف و نجمه راد و چند تن از دوستانم که ویراست دوم این مقاله را خواندند و نظرات خود را با من در میان گذاشتند و بهویژه از لیلی پناهی که در همه مراحل همراه و همکار من بود و بدون کمکهای او در تحقیق و گردآوری منابع و بحث در مورد مطالب پیچیده آن این کار ممکن نبود سپاسگزار هستم. در هر حال تمام مسئولیت خطاهای احتمالی تنها بر عهده نویسنده است. 2 در دهه شصت کاظم رجوی، حقوقدان ایرانی که در 4 اردیبهشت 1369 در ژنو ترور شد، چندین بار به نمایندگی از «شورای ملی مقاومت» و «مجاهدین خلق» در جلسات «گروه کاری در مورد ناپدیدسازی قهری» شرکت و اسامی تعدادی از قربانیان را تسلیم این «گروه کاری» کرده بود. (شورای ملی مقاومت )1369 در 1378 نیز مقالهای مفید از محمدرضا معینی در مورد ناپدیدسازی قهری در نشریه دیدگاه منتشر شد. این مقاله در آذر 1382 در سایت بیداران باز نشر شده است. (معینی )1378 سپس مریم حسین خواه در گزارشی در مورد کشتار تابستان 67 به تفصیل به مسئله ناپدیدسازی در دهه شصت پرداخته است. (حسینخواه )1394 این نکته قابل ذکر است که، احتماال به دلیل عدم وجود آرشیو مناسب از اسناد اپوزیسیون ایران، برخی اقدامات مهم در مقابله با سیاست ناپدیدسازی در دهه شصت از دید محمد رضا معینی و معدود مقاالت مهم در این رابطه از دید مریم حسینخواه پنهان ماندهاند.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2