One Hundred and Sixty Years

٣۶ ﺩﺭّﻯ ) ۱۹۹۶ : ۱۲۶ ( ﺳﺎﻝ ﻫﺎ ﺑﻌﺪ ﺩﺍﻧﺸﻤﻨﺪ ﺭﻭﺱ ﻡ . ﺱ. ﺍﻳﻮﺍﻧﻒ M.S. Ivanov ﺑﺨﺸﻰ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﻨﺎﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﮐﺘﺎﺏ ﺧﻮﺩ ﻧﻬﻀﺖ ﺑﺎﺑﻴﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ) Ivanov, 1939 ( ﺑﮑﺎﺭ ﺑﺮﺩ ﻭ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺭﻭﺳﻴﻪ ﺗﺰﺍﺭﻯ ﺑﻠﮑﻪ ﺍﻧﮕﻠﺴﺘﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﺑﺮﺍﻯ ﻧﻬﻀﺖ ﺑﺎﺑﻰ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺯﻳﺎﺩﻯ ﻗﺎﺋﻞ ﺑﻮﺩ ﺯﻳﺮﺍ ﻫﺮ ﺩﻭ ﮐﺸﻮﺭ ﻫﺮﺍﺱ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻗﻴﺎﻡ ﺑﺎﺑﻰ ﻫﺎ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﻧﻈﺎﻡ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﻋﻮﺽ ﮐﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻧ ﺘﻴﺠﻪ ﺍﺯ ﻧﻔﻮﺫ ﺍﻧﮕﻠﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺭﻭﺳﻴﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﮐﺸﻮﺭ ﺑﮑﺎﻫﺪ . ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺭﻭ ﺩﻳﭙﻠﻤﺎﺕ ﻫﺎﻯ ﺍﻧﮕﻠﻴﺲ ﻭ ﺭﻭﺱ ﺑﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻫﺸﺪﺍﺭ ﻣﻰ ﺩﺍﺩﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﺍﺳﺮﻉ ﻭﻗﺖ ﺑﺎﺑﻰ ﻫﺎ ﺭﺍ ﺳﺮﮐﻮﺏ ﻧﻤﻮﺩ ) Ivanov 1939: 139-40 ( ] . ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﻧﻘﻞ ﺍﺯ ﺩﺭّﻯ ) ۱۹۹۶ : ۱۲۶ .[( ﺳﻮﺍﻯ ﺩﻳﭙﻠﻤﺎﺕ ﻫﺎ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺴﺎﻳﻞ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﺑﻪ ﺗﺤﻮّﻻﺕ ﺍﻳﻦ ﻧﻬﻀﺖ ﭘﺮ ﺷﻮﺭ ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ ﺑﻮﺩﻧﺪ، ﭘﺎﻳﮕﺎﻩ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎﻯ ﺧﺎﻭﺭ ﻣﻴﺎﻧﻪ ﻭ ﺧﺎﻭﺭ ﻧﺰﺩﻳﮏ ﻫﺮ ﻧﻮﻉ ﺗﺤﻮّﻝ ﻓﮑﺮﻯ ﻭ ﺩﻳﻨﻰ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﮐﺸﻮﺭ ﺑﺮﺍﻯ ﻏﺮﺑﻴﺎﻥ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻰ . ﺳﺎﺧﺖ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻧﺎﮔﺴﺴﺘﻪ ﻭ ﻏﻨﻰ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﮐﻬﻦ ﺳﺎﻝ ﺗﺮﻳﻦ ﺍﻳّﺎﻡ ﺗﺎ ﺣﻤﻠﮥ ﺍﻋﺮﺍﺏ ﻧﺸﺎﻧﻰ ﺍﺯ ﺗﺪﺍﻭﻡ ﻓﺮﻫﻨ ﮓ ﻭ ﺗﻤﺪﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﮐﺸﻮﺭ ﺩﺍﺷﺖ . ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺯﺍﺩﮔﺎﻩ ﺩﻳﺎﻧﺖ ﺯﺭﺩﺷﺘﻰ ﻭ ﻧﻬﻀﺖ ﻫﺎﻳﻰ ﻣﺜﻞ ﻣﺎﻧﻮﻯ ﻭ ﻣﺰﺩﮐﻰ ﺑﻮﺩ . ﻣﺬﻫﺐ ﺷﻴﻌﻪ ﺍﻳﻦ ﮐﺸﻮﺭ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﻳﮕﺮ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎﻯ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ ﻣﻰ ﺳﺎﺧﺖ ﻭ ﻋﺮﻓﺎﻥ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻏﻨﻰ ﺁﻥ ﺗﺠﻠّﻰ ﻣﻰ ﻳﺎﻓﺖ ﺍﺯ ﻗﺮﻥ ﻫﺎ ﭘﻴﺶ ﺩﺭ ﻣﺤﺎﻓﻞ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﺍﺩﺑﻰ ﺍﺭﻭﭘﺎ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻮﺩ . ﺑﺮ ﻫﻤﮥ ﺍﻳﻨﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﻓﺰﻭﺩ ﭘﮋﻭﻫﻨﺪﮔﺎﻥ ﺍﺭﻭﭘﺎﻳﻰ ﮐﻪ ﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﺩﺭﮔﻴﺮ ﻣﺴﺎﻳﻞ ﻧﮋﺍﺩﻯ ﻭ ﺑﺤﺚ ﺑﺮﺗﺮﻯ ﻗﻮﻡ ﺁﺭﻳﺎﻳﻰ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺭﺍ ﺁﺭﻳﺎﺋﻰ ﻭ ﻫﻢ ﻧﮋﺍﺩ ﺧﻮﺩ ﻣﻰ ﺩﺍﻧﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻧﻬﻀﺖ ﺑﺎﺏ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﺍﻯ ﺑﺪﻳﻊ ﮐﻪ ﺟﻠﻮﻩ ﺍﻯ ﺍﺯ ﮐﻴﻔﻴﺎﺕ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺁﺭﻳﺎﻳﻴﺎﻥ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻰ ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻨﺪ . ﭘﮋﻭﻫﺸﮕﺮ ﺳﻮ ﻴﺋ ﺴﻰ ﭘﺮﻭﻓﺴﻮﺭ ﻫﺮﻳﺒﺮﺕ ﺑﻮﺳﻪ Heribert Busse ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺍﻯ ﺑﺎ ﻋﻨﻮﺍﻥ ” ﺑﺎﺑﻴﺎﻥ ﻭ ﺑﻬﺎﺋﻴﺎﻥ ﺩﺭ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺕ ﻏﺮﺑﻴﺎﻥ “) ﺑﻮﺳﻪ، ۱۹۹۶ ( ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﻧﻘﻞ ﻗﻮﻝ ﺍﺯ ﭘﮋﻭﻫﺸﮕﺮﺍﻥ ﻏﺮﺑﻰ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻰ ﺭﺳﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻦ ﺩﻳﻨﻰ ﺍﺯ ﻗﻮﻡ ﺁﺭﻳﺎﺋﻰ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺍﺳﻼﻡ ﺳﺎﻣﻰ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﺴﺖ ﺑﺮﺍﻯ ﻃﺮﻓﺪﺍﺭﺍﻥ ﻓﺮﺿﻴﻪ ﻫﺎﻯ ﻧﮋﺍﺩﻯ ﭘﺮ ﺟ ﺎﺫﺑﻪ ﺑﺎﺷﺪ . ﮐﺎﻇﻢ ﺑﻴﮏ ﭘﮋﻭﻫﻨﺪﮤ ﺭﻭﺱ ﮐﻪ ﻳﮑﻰ ﺍﺯ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺁﺛﺎﺭ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺩﻳﻦ ﺑﺎﺑﻰ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺳﺎﺧﺖ ﻣﻰ ﻧﻮﻳﺴﺪ :» ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺣﻘﻴﻘﻰ ﺯﺭﺩﺷﺘﻴﺎﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ « ) Kazem-Bek 1866: 330 ( . ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪﮤ . ﻫ ﺁﺭﺍﮐﻠﻴﺎﻥ H. Araklian ﺩﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﺋﻰ » ﺑﺎﺯﺗﺎﺏ ﮐﺎﻣﻞ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻭ ﺍﻧﺪﻳﺸﮥ ﻳﮏ ﺗﻔﮑّﺮ