One Hundred and Sixty Years

۶٩ . ﻭ ﻧﮋﺍﺩ ﺩﻳﺪﻳﻢ ﮐﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻣﺎ ﺑﺎ ﮐﻮﺷﺶ ﻭ ﭘﺎﻳﻤﺮﺩﻯ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﻰ ﺑﺎﻗﻰ ﻣﺎﻧﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻳﻰ ﺯﺑﺎﻥ ﻫﺎ ﻭ ﻟﻬﺠﻪ ﻫﺎﻯ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻧﻴﺰ، ﻣﺜﻞ ﮐﺮﺩﻯ ﻭ ﻟﺮﻯ ﻭ ﺑﻠﻮﭼﻰ ﻭ ﻏﻴﺮﻩ، ﺣﺎﻟﺖ ﮐﻬﻦ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺣﻔﻆ ﮐﺮﺩ ﻭ ﺑﺎ ﻋﺮﺑﻰ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻧﺸﺪ . ﻭﻃﻦ ﻣﺎ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﮔﺮ ﭼﻪ ﻭﺳﻌﺖ ﺯﻣﺎﻥ ﺳﺎﺳﺎﻧﻴﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﺩﺍﺩ ﻭﻟﻰ ، ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺻﻔﻮﻳﺎﻥ ﺩﺭ ﻣﺮﺯﻫﺎﻯ ﮐﻨﻮﻧﻰ ﺗﺤﮑﻴﻢ ﺷﺪ . ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮﺍﻥ ﮔﻔﺖ ﻯﻧﮋﺍﺩ ﺳﺎﺑﻘﮥ ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﭼﻮﻥ ﺍﺯ ﺍﺻﻞ ﺳﺎﻣﻰ ﻧﺒﻮﺩ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﻧﺴﺠﺎﻡ ﻭﺣﺪﺕ ﻭﻃﻦ ﻭ ﺯﺑﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﺑﻮﻣﻰ ﺍﻓﺰﻭﺩ . ﺣﻤﻠﮥ ﺍﻋﺮﺍﺏ ﻭ ﺣﻀﻮﺭ ﺁﻧﺎﻥ ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﺎﻧﻰ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﺯ ﻫﻤﺎﻥ ﻗﺮﻥ ﻫﺎﻯ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﻣﻮﺟﺐ ﺑﺮﻭﺯ ﺳﺮﮐﺸﻰ ﻫﺎﺋﻰ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻧﻬﻀﺖ ﻫﺎ ﻭ ﺷﻮﺭﺵ ﻣﻠّﻰ ﻫﺎﻯ . ﺷﺪ ﻧﻬﻀﺖ ﻰﺋﻫﺎ ﻣﺜﻞ ﺷﻌﻮﺑﻴﻪ ﻫﺎﻯ ، ﻗﻴﺎﻡ ﺳﻴﺎﻩ ﺟﺎﻣﮕﺎﻥ، ﻗﻴﺎﻡ ﺑﺎﺑﮏ ، ﻣ( ﻡ ﺩﻳﻨﺎﻥ ﺧﺮّ ) ﺎﺯﻳﺎﺭ، ﺍﻟﻤﻘﻨّﻊ، ﺍﺳﺘﺎﺩ ﺳﻴﺲ، ﻭ ﺩﻩ ﻫﺎ ﺩﻻﻭﺭﺍﻥ ﺩﻳﮕﺮ ﮐﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺍﻋﺮﺍﺏ ﺭﺍ ﺑﺮ ﻧﻤﻰ ﺗﺎﻓﺘﻨﺪ ﻧﺸﺎﻧﻰ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺧﻮﻧﺒﺎﺭ ﻣﻠﺖ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺍﻋﺮﺍﺏ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺑﻮﺩ ) . ﺯﺭّﻳﻦ ﮐﻮﺏ ۱۳۴۴ : ۲۲۸ - ۳۰۰ (. ﺍﻳﻦ ﻧﻬﻀﺖ ﻫﺎ ﻳﮏ ﻳﮏ ﺗﻮﺳﻂ ﺍﻋﺮﺍﺏ ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ ﮐﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﺷﻐﺎﻝ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻳﺎﺭﻯ ﺩﺳﺘﻴﺎﺭﺍﻥ ﺗﺮﮎ ﺁﻧﺎﻥ ﺳﺮﮐﻮﺏ ﮔﺮﺩﻳﺪ . ﺣﺎﮐﻤﺎﻥ ﻋﺮﺏ ﺣﺘّﻰ ﺑﺎ ﺟﺎ ﺩﺍﺩﻥ ﺍﻋﺮ ﺍﺏ ﺩﺭ ﻫﺎﻯ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ) ﺑﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺭ ﺑﺨﺎﺭﺍ ﺭﺥ ﺩﺍﺩ ﺑﺮﺍﻯ ( ﺟﺎﺳﻮﺳﻰ ﺍﺯ ﻧﺤﻮﮤ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻰ ﺍﻳﺸﺎﻥ، ﻭ ﺑﺎ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺟ ﻤﻳﺮ ﻪ ﺍﺯ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻧﻰ ﮐﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﻧﻤﻰ ﺧﻮﺍﻧﺪﻧﺪ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﺍ، ﺭﻓﺘﻨﺪ ﻧﻤﻰ ﺳﻼﻡ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ ) ﺯﺭﻳﻦ ﮐﻮﺏ ۱۳۴۴ : ۱۷۳ ( . ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻗﺮﻥ ﻫﺎ ﺗﻮﺍﻧﺴﺘﻨﺪ ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺑﺎ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﺗﻔﺎﻫﻤﻰ ﺑﺮﺳﻨﺪ . ﺍﺳﻼﻡ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺧﺎﻃﺮﮤ ﻫﺠﻮﻡ ﺍﻋﺮﺍﺏ ﺟﺪﺍ ﮐﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺩﻳﻦ ﻭ ﺩﻝ ﺩﺍﺩﻧﺪ ﺶ ﻣﺮﺍﺳﻤ . ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺍﻳﻦ ﺁﺷﺘﻰ ﻭ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﻗﺮﻥ ﻫﺎ ﺭﺷﺪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ - ﺍﺳﻼﻣﻰ، ﺩﻏﺪﻏﮥ ﺩﻭ ﻗﻄﺐ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﻫﻮﻳّ ﻣﻠّﻰ ﺖ ﺖ ﺩﻳﻨﻰ ﻭ ﻫﻮﻳّ ﻳﮑﻰ ﺍﺯ ﺩﻟﻤﺸﻐﻮﻟﻰ ﻣﺎ ﻫﺎﻯ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺑﺎﻗﻰ . ﻣﺎﻧﺪ ﻳﮏ ﺳﻮﻯ ﺍﻳﻦ ﻗﻄﺐ ، ﺩﻳﻦ ﺯﺭﺩﺷﺘﻰ ﻭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﮐﻬﻦ ﻫﺨﺎﻣﻨﺸﻰ ﻭ ﺳﺎﺳﺎﻧﻰ ، ﻭ ﻗﻄﺐ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻗﺒﻮﻝ ﺍﺳﻼﻡ ﺁﺏ ﻭ ﺭﻧﮕﻰ ﻧﻴﺰ ﺍﺯ ﺍﻋﺮﺍﺏ . ﺩﺍﺷﺖ ﻟﺬﺍ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺑﺮﺍﻯ ﺁﺷﺘﻰ ﻫﻮﻳّ ﻣﻠّﻰﺖ ﻭ ﻫﻮﻳّ ﺖ ﺩﻳﻨﻰ ﺁﻧﭽﻪ ﺍﺯ ﺩﻳﻦ ﺯﺭﺩﺷﺘﻰ ﻭ ﺁﺩﺍﺏ ﻭ ﺳﻨﺖ ﻫﺎﻯ ﮐﻬﻦ ﻨﺪ ﺩﺍﺷﺘ ﺑﺎ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﺍﺳﻼﻡ ﺁ ﻭ ﻧﺪ ﻭﺭﺩ ﺁﻥ ﺭﺍ ﭘﻨﻬﺎﻥ ﻭ ﺁﺷﮑﺎﺭ ﺑﺎ ﺳﻨﻦ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺁﻣﻴﺨﺘﻨﺪ ﺍﺯ . ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺁﺷﮑﺎﺭ ﺁﻧﮑﻪ ﻫﻢ ﺩﺭ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﻋﺎﺷﻮﺭﺍ ﺳﻴﻨﻪ ﺯﺩﻧﺪ ﻭ ﻫﻢ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﻧﺎﺭﺿﺎﺋﻰ ، ﻣﻼّﻳﺎﻥ ﻧﻮﺭﻭﺯ ﻭ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪ ﺳﻮﺭﻯ ﻭ ﺑﺮﺧﻰ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺯ ﺟﺸﻦ ﻫﺎﻯ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﮐﻬﻦ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺷﺎﺩﻯ ﻭ ﺷﮑﻮﻩ ﺑﺮ